Ձեր վստահելի աղբյուրը

 «Հայաստանում քաղաքացիական ամենամեծ ազդեցություն ունեցող սոցիալական ցանցը Facebook-ն է, որտեղ հավաքված են քաղաքական գործիչները, լրագրողները և այլն: Թեև հայ օգտատերերի քանակի իմաստով առաջատարը ամենևին էլ Facebook-ը չէ»,- սոցիալական ցանցերի դերակատարման մասին խոսելով` ասաց տեղեկատվական անվտանգության փորձագետ Սամվել Մարտիրոսյանը` Հանքավանում անցկացվող տեղական փորձի և գիտելիքի փոխանակման «Գենդերային խնդիրներն ու ժողովրդավարական կառավարությունը» ցանց խորագրով քննարկման ժամանակ:

Նշենք, որ սա արդեն երկրորդ նմանատիպ աշխատանքային հանդիպումն է «Հավասար իրավունքների և հավասար հնարավորությունների խթանում Հայաստանում. Կանայք տեղական ժողովրդավարական գործընթացներում» ծրագրի շրջանակում, որը իրականացվում է ՄԱԶԾ-ի կողմից` Եվրոպական միության ֆինանսավորմամբ:

Խնդիրը, թե ինչու էր այս հարցը քննարկվում հանդիպման շրջանակում այն է, որ տեղեկատվության և փորձի փոխանակման համար սոցիալական ցանցերը և դրանց էլեկտրոնային պլատֆորմները կարևոր են: Ավելին` մասնավորապես Facebook-ը աշխատանքային` ֆիզիկական նման քննարկումներից դուրս շատ արժեքավոր հնարավորություն է ընձեռում առավել հաճախակի և բովանդակալից քննարկումներ ունենալ ընդհանուր հետաքրքրության առարկայի վերաբերյալ:

«Հայաստանում լրատվամիջոցների քանակը աճում է, նորությունների քանակը չի աճում և ըստ այդմ լրագրողները ունեն խնդիր նորություն ներկայացնելու: Լրագրողները հիմնակնում սոցիալական ցանցից վերցնում են նաև բարբաջանքեր, որոնք տեղադրում են իրենց մոտ ու տարածում դրանք»,-բացատրեց  Ս.Մարտիրոսյանն ու հավելեց, որ վերջերս որոշակի փոփոխություն նկատելի է այդ առումով: 

«Թերթերի հարցը շատ տխուր է, որովհետև միայն երեք-չորս թերթ կա, որ տպաքանակը հասնում է երկու-երեք հազարի, մնացածինը չի անցնում 500-600-ը: Թերթերի հիմնական լսարանը չինովնիկներն են, որոնք ձեռք են բերում այն, որպեսզի հասկանան` իրենց մասին վատ բան գրե՞լ են, թե՞ ոչ: Facebook-ը այս կոնտեքստում կարևոր է այն տեսանկյունից, որ չինովնիկները նաև Facebook են կարդում կամ նրանց համար կարդում են, այնպես որ, եթե ինչ-որ հարց կա, որ պետք է հասնի չինովնիկներին, ապա Facebook-ը դրա համար լավ գործիք է. վերջին շրջանում ակնհայտ դարձավ, որ սոցիալական այս ցանցը կարող է հարցեր լուծել»,- նշեց Ս.Մարտիրոսյանը:

Խոսելով սոցիալական ցանցի բացասական կողմերի մասին, բանախոսը նշեց, որ գործում է մի ալգորիթմ, որն էլ որոշում է, թե ձեր օգտատեր-ընկերներից որ գրառումը պետք է ստանանք, որը ոչ: Արդյունքում` անգամ մեր ընկերների ոչ բոլոր գրառումներն են, որ հասանելի են դառնում մեզ.

«Եթե դուք ուզում եք, որ ձեզ կարդան, քիչ գրեք, որովհետև Facebook-ի համար ամենակարևորը նկարն ու վիդեոն է` սրանք առաջնահերթ են գնում  այլ ընթերցողներին համար: Այնուհետև` ըստ առաջնահերթության, հասանելի են այլ կայքերի հղումները և ամենավերջում Facebook-ը ցույց է տալիս օգտատերերի պայծառ մտքերը: Իհարկե, կա նաև ժամային առաջնահերթություն, քանի որ որքան հին է ձեր գրածը, այնքան քիչ հավանական է, որ մի քանի օր անց ձեր ընկերը այն կկարդա»,- թվարկեց Ս.Մարտիրոսյանը` «բացահայտելով» Հայաստանում ամենաազդեցիկ սոցիալական ցանցի որոշ գաղտնիքներ:

Անդրադառնալով Facebook-ում խմբերի ձևավորման խնդրին, Ս.Մարտիրոսյանը նշեց, որ իրականում այդ խմբերում շատ քիչ մարդ կա, որովհետև նրանց մեծ մասին երբեմն առանց իրենց իսկ համաձայնության են ներգրավում խմբերի մեջ: Հասկանալի է, որ օգտատերերի մեծ մասը դուրս է գալիս նման խմբերից: Բայց սա էլ պատահական չէ.

«Ինչո՞ւ է Facebook-ը թույլ տալիս, որ առանց մեզ հարցնելու ներառեն խմբերի մեջ: Միայն մեկ պատճառով` խմբի մեջ կարող է մտցնել միայն քո ընկերը, բայց կոնկրետ Հայաստանի պարագայում մեծ մասը իրենց ընկերներ-օգտատերերին նույնիսկ չեն էլ ճանաչում: Դրա համար էլ նման խնդիր է առաջանում»,- բացատրեց նա ու հավելեց, որ երկար կյանք ունենում են այն խմբերը, որոնք օգտատերերին իրենց շարքերը ներգրավում են բացատրելով, թե ինչու են ուզում տեսնել այս կամ այն օգտատերին այդ խմբում:

Նշենք, որ «Հավասար իրավունքների և հավասար հնարավորությունների խթանում Հայաստանում. Կանայք տեղական ժողովրդավարական գործընթացներում» ծրագիրն իրականացվում է Միավորված ազգերի կազմակերպության կողմից, ֆինանսավորվում է` Եվրոպական միության կողմից, ազգային գործընկերներն են` ՀՀ Արտաքին գործերի նախարարությունն ու ՀՀ Տարածքային կառավարման նախարարությունը: Ծրագրի իրականացնող տեղական գործընկերներն են` Մարդկային զարգացման միջազգային կենտրոնը, «Համալսարանական կրթությամբ կանանց ասոցիացիա» հկ-ն և «Հասարակայնության հետ կապերի հայաստանյան ասոցիացիան» (APRA):