Ձեր վստահելի աղբյուրը

Վերջին տարիների ընթացքում գրեթե բոլոր պաշտոնյաները եկել են համոզման, որ գիտելիքահեն տնտեսությունը երկրի զարգացման ամենակարևոր գրավականն է: Այդ ուղղությամբ տարբեր որոշումներ են ընդունվում, տարբեր ծրագրեր մշակվում ու իրագործվում: Երկրի կառավարությունն էլ, ի դեմս երկրի վարչապետ Տիգրան Սարգսյանի, կրկին նույն համոզմունքին են: Սակայն հենց նույն կառավարությունն էլ իր ընդունած որոշմամբ թանկացնում է գիրքը, իսկ սոցիալական բավականին ծանր պայմաններում ապրող հայ ժողովուրդը, բնականաբար, իր օրվա հացի փոխարեն գիրք չի գնի: Պարադոքս է ստացվում:

«Հրատարակիչների ազգային ասոցիացիա» հասարակական կազմակերպությունն այսօր նամակով դիմել է Հայաստանի վարչապետ Տիգրան Սարգսյանին` գրքի թանկացման խնդրի վերաբերյալ: Panorama.am-ի թղթակցի հետ զրույցում ՀԱԱ ՀԿ գործադիր տնօրեն Վահան Խաչատրյանն ասաց, որ նախորդ տարվա դեկտեմբերի 6-ին ընդունված ՀՕ-334Ն նոր օրենքով փաստացի մտցված է նոր հարկատեսակ` հարկ ապրանքի վաճառքի ամբողջ գնից, որը աշխարհում նույնպես ունի իր անվանումը. դա վաճառքի հարկն է (sales tax, налог с продаж):

Այդ հարկատեսակը բացակայում է «Հարկերի մասին» ՀՀ օրենքում ներառված հարկատեսակների ցանկում: Որևէ երկրում այդ երկու հարկերը միասին չեն կիրառվում, քանի որ դա հանգեցնում է նույն ապրանքի երկու անգամ հարկման. մեկը ավելացված արժեքի հարկի շղթայում և մյուսը վաճառքի պահին:

«Գիտանք» հրատարակչության տնօրեն Ալեքսանդր Աղաբեկյանն էլ ասաց, որ օրենքը սխալ է ու պետք է ուղղել այն: «Նման օրենքի կիրառումը` անընդունելի է»,- ընդգծեց նա, ապա ասաց, որ այդ մասին տարբեր ատյանների տեղյակ են պահել, ԱԺ մի շարք պատգամավորների էլ են հայտնել, սակայն որևէ արձագանք դեռ չկա:

Վարչապետին ուղղված նամակում հրատակիչները հանգամանալից ներկայացրել են, որ «Ավելացված արժեքի հարկի մասին» ՀՀ օրենքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին 06.12.11 ՀՕ-334Ն օրենքի 6-րդ հոդվածը մի շարք հակասություններ է առաջացնում ՀՀ Քաղաքացիական օրենսգրքի և ԱԱՀ օրենքի փոփոխությունների միջև` ավելացված արժեքի հարկի իմաստին և կոմիսիայի պայմանագրին վերաբերող հարցերում:

«Հայաստանում փոքր հրատարակչությունների գրքերը վաճառվում են հիմնականում կոմիսիոն հիմունքներով: ԱԱՀ չվճարող հրատարակչության-կոմիտենտի արտադրած և ԱԱՀ վճարող կոմիսիոներ-գրախանութի հետ պայմանագրով վաճառվող գրքերը անմիջապես թանկանում են 20 տոկոսով, քանի որ ԱԱՀ վճարող գրախանութները, ստիպված լինելով վճարել կոմիսիայի հանձնված ապրանքի վաճառքից 20 տոկոս նոր լրացուցիչ վաճառքի հարկը, կոմիտենտից պահանջում են բարձրացնել գրքի արժեքը 20 տոկոսով և ավելացել իրենց գանձույթին: ԱԱՀ օրենքի այս փոփոխությունը փաստորեն ի չիք է անում ԱԱՀ չվճարող փոքր հրատարակչությունների գրքերի վաճառքի ազատումը ավելացված արժեքի հարկից, ավելին` փոքր հրատարակչությունները ավելի վատ պայմաններում են հայտնվում, քան եթե լինեին ԱԱՀ հարկ վճարող, քանի որ չեն կարող հաշվանցել գիրք արտադրելու շղթայում ուրիշներին վճարած ավելացված արժեքի հարկը: Օրենքի փոփոխության արդյունքում ԱԱՀ չվճարող փոքր հրատարակչությունների գրքերի վաճառքից երկակի հարկ է գանձվում: Ներկա պայմաններում, երբ հանրապետությունում մնացել են ընդամենը մի քանի գրախանութ և կտրուկ պակասել է փոքր հրատարակչությունների գործունեությունը, լրացուցիչ հարկը լիովին կվերացնի գիրքը Գրքի քաղաք Երևանում և ամբողջ Հայաստանում: Եվ 2012 Գրքի տարվա վերջում Հայաստանում ո’չ գրախանութ կմնա, ո’չ էլ հրատարակչություն: … Պահանջում ենք վերանայել «Ավելացված արժեքի հարկի մասին» ՀՀ օրենքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին 06.12.11 ՀՕ-334Ն օրենքի` գրքի կոմիսիոն վաճառքին վերաբերող փոփոխությունը»,- նշված է վարչապետին ուղղված նամակում:

Գիրք տարածողների ազգային ասոցիացիայի նախագահ, «Գրքերի աշխարհ» գրախանութի տնօրեն Խաչիկ Վարդանյանն էլ ասաց, հարկային օրենքի փոփոխությունն անօրինակ է կատարվել: «Փոխանակ արտոնություններ տրվի, քանի որ օրեցօր ընթերցանության ցուցանիշը նվազում է, թանկացնում են: Ի՞նչ եք շահում: Որ տրամաբանությամբ է Հայաստանում գիրքը հարկվում վաճառքի գնից 16,60 տոկոսով, երբ ԱՄՆ-ում, Եվրոպայում հարկվում է 5-7 տոկոսով, Ռուսաստանում` 10 տոկոսով»,- ասաց նա: Խ. Վարդանյանի խոսքով, որ այժմ իրենք վերանայում են պայմանագրերը. «Աշխատում ենք 30 տոկոս եկամտով, 16,60 տոկոսը հարկ ենք տալիս, մնացած 13 տոկոսվ ինչպե՞ս կարող եմ 40 հոգու աշխատավարձ տալ, տարածքի վարձակալության գումար տալ»:

Մշակույթի փոխնախարար Արթուր Պողոսյանը Panorama.am-ի հետ զրուցում ասաց, որ մշակույթի, ֆինանսների նախարարությունները, պետական եկամուտներր կոմիտեն քննարկում են խնդիրը` փորձելով գտնել ելքեր: Նրա խոսքով, օրենքի փոփոխությունը իրոք, խնդիր է առաջացրել փոքր ներկրողների համար.

«Եթե նախկինում ավելացված արժեքի հարկ վճարում էին 58 միլիոն դրամի շեմը անցնելուց հետո վաճառքի դեպքում, այժմ եթե ներկրում են 1 միլիոն դրամի գիրք ու վաճառում Հայաստանում, անցնում են ավելացված արժեքի հարկի վճարման»:

Փոխնախարարը նաև նշեց, որ գրախանութներն աշխատում են կոմիսիոն պայմանագրով, բայց պետք է աշխատեն հանձնարարության պայմանագրով: Այսինքն, ըստ նրա, անհրաժեշտ է ունենալ լավ հաշվապահ ու աշխատել հանձնարարության պայմանագրով: Նա անընդունելի համարեց այն խոսակցությունները, որ գիրքը թանկացել է կրկնակի անգամ. «Դա համարում եմ անբարեխիղճ մրցակցության կամ մոնոպոլիզացման քայլ գրավաճառ ցանցի կողմից»:

Նկատնեք, որ Խաչիկ Վարդանյանը համաձայն չէր փոխնախարարի առաջարկին` աշխատել հանձնարարության պայմանագրով: «Այդպիսի բան հնարավոր չէ, դա էլ ճիշտ չէ: Սա առևտուր է, ոչ թե հանձնարարություն»:

Հրատարակիչների ասոցիացիայի նախագահ Մկրտիչ Կարապետյանն էլ ասաց, որ ընդհնարապես պետք է գրքի վրայից հանել որևէ տեսակի հարկ, այդ թվում նաև գրքի արտադրության հետ կապված նյութերի: «Այդ թանկացումն, իհարկե, ազդում է ժողովրդի վրա: Հենց դրա դեմ ենք փորձում պայքարել: Թե ինչ կստացվի, կտեսնենք»,- ընդգծեց նա:

Հայ գրատապության 500-ամյակ ու Երևանը գրքի մայրաքաղաք: Երկու կարևոր իրադարձություն ու Հայաստանը պետք է ամեն ինչ անի, որպեսի այս երկու իրադարձությունն էլ իսկական տոն դարձնի հայ ժողովրդի համար: Մինչդեռ հայրենի իշխանությունները, ինչպես տեսնում ենք, լիովին այլ գործով են զբաղված: