Ձեր վստահելի աղբյուրը

 Այսօր երեկոյան ավարտվեց Իրանի նախագահի թեկնածուների պաշտոնական գրանցումը: Ընտրություններին մասնակցելու համար գրանցվել են 460-ից ավել թեկնածուներ, որոնցից թերևս միայն 5-ը ընտրվելու ռեալ շանսեր ունեն:

Քաղաքական դաշտում առավել մեծ հեղինակություն ունեցող արդեն պաշտոնապես գրանցված թեկնածուներն են ԻԻՀ հոգևոր առաջնորդի խորհրդական Ալի Աքբար Վելայաթին, Թեհրանի քաղաքապետ Մոհամմադ Բաղեր Ղալիբաֆը, ԻԻՀ ազգային անվտանգության բարձրագույն խորհրդի քարտուղար Սայիդ Ջալիլին, ԻԻՀ նախկին նախագահ Հաշեմի Ռաֆսանջանին (1989-1997թթ.), ԻԻՀ նախագահի խորհրդական, աշխատակազմի նախկին ղեկավար Էսֆանդիար Ռահիմ Մաշային, Իսլամական հեղափոխության պահապանների կորպուսի նախկին հրամանատար (ԻՀՊԿ) Մոհսեն Ռեզային, Մեջլիսի նախկին նախագահ Ղոլամ Ալի Հադդադ Ադելը, նախկին ԱԳ նախարար Մանուչեհր Մոթթաքին, գործող նախագահ Մահմուդ Ահմադինժեդի եղբայրը՝ Դավուդ Ահմադինեժադը, ԻԻՀ ազգային անվտանգության բարձրագույն խորհրդում հոգևոր առաջնորդի ներկայացուցիչ Հասան Ռոհանին, Մահմուդ Ահմադինեժադի խորհրդական Ալի Աքբար Ջավանֆեքրը, իր սենսացիոն  հայտարարություններով հայտնի «Հեզբոլլահ» կազմակերպության Իրանի ներկայացուցչության ղեկավար Սեյյեդ Մոհամմադ Բաղեր Խարազին , ԱԳՆ պաշտոնական ներկայացուցիչ Ռամին Մեհմանփարաստը, ներկա և նախկին այլ բարձրաստիճան պաշտոնյաներ:

Թեկնածուների պաշտոնական գրանցման օրերին Իրանի ներքաղաքական դաշտում ինտրիգային իրավիճակ էր ստեղծվել. Բանն այն է, որ թեկնածուների գրանցման մինչև վերջին պահը պահպանողական ուժերի հիմնական մրցակից համարվող բարեփոխականները հստակ չէին հայտարարում, արդյո՞ք ԻԻՀ նախկին նախագահ Հաշեմի Ռաֆսանջանին կառաջադրի իր թեկնածությունը, թե ոչ: Ավելի վաղ, բարեփոխականները շրջանառում էին նախկին նախագահ Սեյյեդ Մոհամմադ Խաթամիի (1997-2005թթ.) անունը, սակայն վերջինս հրաժարվեց առաջադրել իր թեկնածությունը՝ հիմնավորելով, թե ժողովուրդը երկու շրջան ղեկավարած նախագահին այլևս քվե չի տա:
Այսպիսով նախագահական ընտրապայքարը կընթանա երեք թևերի՝ պահպանողականների, բարեփոխականների և գործող նախագահի թիմակիցների միջև:
Ինտրիգը պահելու համար պահպանողականների հիմնական մրցակիցներ համարվող Ռաֆսանջանին և Մաշային վերջին պահին հայտարարեցին իրենց պաշտոնական առաջադրման մասին և գրանցվեցին գրեթե միաժամանակ:
Ակնհայտ է որ, բարեփոխական թևը ներկայացնող նախկին նախագահ Ռաֆսանջանիի և գործող նախագահ Ահմադինեժադի խնամի Մաշայիի առաջադրումը կփոխի ներքաղաքական իրավիճակը և ընտրապայքարը կընթանա միանգամայն այլ ուղով:
Սակայն, հարց է, թե Սահմանադրության պահապանների խորհուրդն արդյո՞ք կարտոնի Ռաֆսանջանիի և Մաշայիի թեկնածությունները: Քանի որ, վերջին շրջանում իրանական ԶԼՄ-ները լուրեր էին հրապարակում, համաձայն որոնց, նշվում էր, որ Ռաֆսանջանին ներքաշված է եղել 2009թ. հետընտրական խռովությունների մեջ, իսկ պահպանողական ուժերը Էսֆանդիար Ռահիմ Մաշայիին համարում են «իսլամական հեղափոխության ճանապարհից շեղված» (ջարայան-է էնհերաֆի):

Իրանի Սահմանադրության համաձայն՝ նախագահի թեկնածուների պաշտոնական գրանցումից հետո Սահմանադրության պահապանների խորհուրդը դեռ պետք է որոշում կայացնի, թե առաջադրված թեկնածուներից ով կարող է մասնակցել հետագա ընտրապայքարին: Պահապանների խորհուրդի կողմից հավանության արժանանալուց հետո նոր միայն պաշտոնապես գրանցված թեկնածուները կարող են մասնակցել ընտրապայքարին:
Մայիսի 17-ից 21-ը Պահապանների խորհուրդը քննության կառնի մերժված թեկնածուներից ստացված բողոքները, իսկ ամսի 22-ից 23-ը ՆԳ նախարարությունը կհայտարարի վավերացված թեկնածուների ցանկը: Թեկնածուներն իրենց քարոզարշավը կանցկացնեն մայիսի 24-ից հունիսի 12-ն ընկած ժամանակահատվածում:

Այսպիսով, եթե Սահմանադրության պահապանների խորհուրդը արտոնեց Ռաֆսանջանիի և Մաշայիի թեկնածությունը, ապա նախընտրական պայքարը կընթանա բավականին հետաքրքիր և ինտրիգային մթնոլորտում, իսկ եթե ոչ, ապա պայքարը կընթանա պահպանողականների՝ մասնավորապես հոգևոր առաջնորդի խորհրդական Վելայաթիի և Թեհրանի քաղաքապետ Ղալիբաֆի միջև: Իսկ այդ դեպքում, հաշվի առնելով, այն հանգամանքը, որ Ղալիբաֆը 2005թ. ևս առաջադրել էր իր թեկնածությունը և այն ժամանակ ավելի մեծ հեղինակություն ուներ, քան ներկայում, նախկին արտգործնախարար Վելայաթին հաղթելու ավելի մեծ շանսեր ունի:

Արմեն Իսրայելյան, իրանագետ