Ձեր վստահելի աղբյուրը

Վերջին տարիներին ինչպես ամբողջ աշխարհում, այնպես էլ Հայաստանում ավելանում են ուռուցքային հիվանդություն ունեցողների թիվը: Դա պայմանավորված է մի շարք գործոններով` աղտոտված էկոլոգիայով, սոցիալ-տնտեսական պայմաններով, ինչպես նաև ժառանգականությամբ: Ոռուցքային հիվանդություններից մեկն էլ արգանդի միոման է, կամ ինչպես բժշկության մեջ հաճախ անվանում են` ֆիբրոման: Այն բարորակ ուռուցք է և մեծ տարածում ունի հատկապես վերարտադրողական տարիքի կանանց շրջանում:
Որո՞նք ենք միոմայի առաջացման պատճառները և ի՞նչ քայլեր պետք է ձեռնարկել հիվանդության ժամանակ: Panorama.am-ի թղթակիցը զրուցել է «Նաիրի» բժշկական կենտրոնի օնկոգինեկոլոգիական ծառայության ղեկավար, դոցենտ Արտեմ Ստեփանյանի հետ, որի հարցազրույցը կօգնի ընթերցող կանանց ժամանակին ախտորոշել հիվանդությունը և բուժվել:

- Ոչ մեկի համար գաղտնիք չէ, որ ուռուցքային հիվանդությունները գնալով տարածվում են, իսկ արգանդի միոման այն ուռուցքային հիվանդությունն է, որը վերջին տարիներին հաճախ է հանդիպում կանանց շրջանում: Որո՞նք են միոմայի առաջացման պատճառները:

- Կան մի շարք հիվանդություններ, որոնք ավելի շատ բնորոշ են քաղաքակիրթ երկրներին: Դրանցից մեկն էլ միոման է: Արգանդի միոման հիմնականում առաջանում է հորմոնալ խանգարումների հետևանքով: Ի դեպ, քիչ շարժվելը, անորակ, վնասակար սնունդը ևս նպաստում են արգանդի միոմայի առաջացմանն ու զարգացմանը:

- Ի՞նչ է միոման իրենից ներկայացնում:

- Դա արգանդի մկանային հյուսվածքի բարորակ ուռուցք է, որը լինում է տարբեր մեծության և ձևի: Կշիռը երբեմն կարող է հասնել մի քանի կգ-ի: Այդ ուռուցքը սովորաբար մարդու կյանքին վտանգ չի սպառնում:

- Որոնք են ամենահաճախ հանդիպող միոմայի տեսակները:

- Այն կարող է լինել միկրոսկոպիկ չափերի և հասնի մի քանի տասնյակ սանտիմետրի, քանի որ այն աճող գոյացություն է: Ամենահաճախ հանդիպող միոմայի տեսակը հենց արգանդի մեջ է, երբեմն`արգանդի վզիկում կամ` լորձաթաղանթի տակ, կամ էլ` արգանդի վրա:

Սակայն կուզենայի շեշտել, որ այդ հիվանդության շուրջ չպետք է այդքան շատ աժիոտաժ ստեղծել, քանի որ հիվանդությունը հիվանդություն չի համարվում, քանի դեռ այն մարդուն նեղություն չի տալիս: Օրինակ` կինը կարող է ունենալ 3-4 սմ միոմա և դա նրան նեղություն չտա: Այդ դեպքում կինը հիվանդ չի համարվում, սակայն կան կանայք, որոնք ունեն փոքրիկ միոմատոզ հանգույց և դա կարող է նրան անհանգստացնի` ցավերի կամ արյունահոսության ձևով: Այդ դեպքում, դա համարվում է հիվանդություն և պահանջում է բուժում:

- Զարգացման վաղ շրջանում այն ընդհանրապես իր մասին զգացնել չի տալիս, և այն կարող է միայն հայտնաբերել բժիշկը հերթական բժշկական զննման ընթացքում: Ո՞ր նշանները պետք է ստիպեն կնոջը զգաստանալ և միջոցներ ձեռնարկել:

- Ցավի և արյունահոսության դեպքում կինը անմիջապես պետք է բժշկի դիմի: Եթե կնոջ մոտ միոմա հայտնաբերվի, ապա նա պետք է մշտապես բժիշկի հսկողության տակ լինի:

- Իսկ ժամանակին հետազոտվելու դեպքում հնարավո՞ր է հիվանդությունը կանխարգելել:

- Ոչ, քանի որ այդ հիվանդության բուն բնույթը դեռ պարզ չէ, և չկան այնպիսի միջոցներ, որոնք կկանխարգելեն հիվանդությունը: Իրականում, գոյություն չունեն պրոֆիլակտիկ միջոցներ, որոնց կիրառման շնորհիվ միոմա չառաջանա: Կանխարգելում, որպես այդպիսին չկա, սակայն յուրաքանչյուր կին պարբերաբար պետք է դիմի գինեկոլոգին, կատարի որոշ հետազոտություններ և չզբաղվի ինքնաբուժությամբ:

- Բայց կան բազմաթիվ կանայք, որոնք ֆինանսական միջոցների բացակայության պատճառով չեն կարողանում ժամանակին բժշկի դիմել:

- Դա չի կարող արդարացում համարվել, քանի որ այսօր կինը կարող է տարին մեկ անգամ անվճար բուժզննում անցնել: Օրենքով ամրագրված է, որ ցանկացած կին պետական պատվերի շրջանակում ցանկացած ժամանակ կարող է դիմել իր տեղամասային գինեկոլոգին: Ես մեր կանանց հորդորում եմ օգտվել այդ հնարավորությունից և դիմել իրենց պոլիկլինիկայի բժշկին:

- Կարծիք կա, որ միոման կարելի է բուժել կարտոֆիլի հյութի, բազուկի կամ իմբիրի միջոցով: Հնարավո՞ր է դա:

- Կան մի շարք մեթոդներ`կարտոֆիլի, բազուկի, կաղամբի հյութի օգտագործում, վերջին շրջանում իմբիրի մասին են շատ խոսում, կա նաև դեղորայք, բայց դրանցից ոչ մեկի ազդեցությունը դեռ ապացուցված չէ, այսինքն` մենք չունենք ապացուցված տվյալներ, որ դրանց օգտագործումը միոմայի ժամանակ էֆեկտիվ ազդեցություն են ունեցել: Ավելին, շատ անգամ այդ դեղորայքի վնասը ավելի մեծ է լինում, քան` օգուտը: Վերջին շրջանում արդեն ստանդարտ մոտեցում կա. միոմաները բուժվում են վիրաբուժական ճանապարհով. դրանք ուղղակի հեռացվում են:

- Որ դեպքում է, երբ այն զրկում է կանանց մայր դառնալու իրավունքից:

- Սովորաբար արգանդը հեռացվում է, եթե միոմայի չափերը մեծ են, միոմատոզ հանգույցների քանակը շատ, արգանդի մկանային հյուսվածքներն էլ վնասված, իսկ եթե արգանդի հյուսվածքները առողջ են, ապա, սովորաբար այդ միոման հեռացվում է, իսկ արգանդն էլ մնում է:

- Այսօր քիչ չէ այն կանանց թիվը, որոնք միոմա ունեն և ընտրության առջև են կանգնած` վիրահատություն կատարել, թե` ոչ: Որ որոշո՞ւմն է ճիշտ: Դուք ի՞նչ խորհուրդ կտաք այդ կանանց:

- Միշտ չէ, որ այն պահանջում է վիրահատական բուժում։ Վիրահատական բուժում կատարվում է՝ ելնելով ուռուցքի չափերից, կլինիկական պատկերից։ Վիրահատական բուժում են պահանջում բազմահանգույց միոմաները: Քանի որ միոմայի չարորակ դառնալու հավանականությունը շատ քիչ է, ուստի կանանց իմ խորհուրդը հետևյալն է. եթե այդ միոման իրենց նեղություն չի տալիս, ապա չպետք է վիրահատվեն: Խորհուրդ չի տրվում վիրահատություն նաև այն դեպքում, երբ չկա միոմայի արագ աճ և չափերը գրեթե չեն փոփոխվում: Իսկ եթե միոմայի պատճառով լինեն ցավեր կամ արյունահոսություն, ապա միանշանակ պետք է վիրահատել: Իրականում, հսկողության տակ գտնվող ցանկացած կին գիտի, թե ինչ ընթացք ունի իր հիվանդությունը:

Պետք է հաշվի առնել նաև բարորակ ուռուցքից չարորակի վերածվելու վտանգը, ինչը սակայն շատ հազվադեպ է պատահում: Այդ դեպքում, բնականաբար, վիրահատությունը պարտադիր է:

- Վերջին տարիներին հիվանդությունը ձեռք է բերել նաև երիտասարդացման միտում, ինչո՞վ է դա պայմանավորված: Եւ ամենաերիտասարդ աղջիկը, ում մոտ գրանցվել է միոմա, քանի տարեկան է եղել:

-Ես կարծում եմ, որ երիտասարդացման միտումը պայմանավորված է նրանով, որ ժամանակակից սարքավորումների միջոցով վաղ փուլում բացահայտում են հիվանդությունը: Եթե նախկինում բժիշկը ձեռքով էր շոշափում միոմատոզ հանգույցները, ապա այսօր ուլտրաձայնային հետազոտության միջոցով հնարավոր է հայտնաբերել 1-2 սմ-անոց միոմատոզ հանգույցները: Ուստի տպավորությունն այնպիսին է, որ դրանք երիտասարդ աղջիկների մոտ ավելի հաճախ են հանդիպում:

Իսկ ամենաերիտասարդ աղջիկը, որին վիրահատել եմ, եղել է 22 տարեկան: Պետք է նշեմ, որ վիրահատված երիտասարդ աղջիկների մեծ մասը երեխա են ունեցել: Այսօր էլ կան երիտասարդ կանայք, որոնց վիրահատել եմ և շուտով մայրանալու են:

Իմ խորհուրդը մեկն է` հատկապես երիտասարդներին, խուճապի չմատնվել, քանի որ այն չարորակ ուռուցք չէ և միոմայից ոչ ոք դեռ չի մահացել: Պարզապես պետք է դիմել գրագետ բժիշկի, որպեսզի կինը ճիշտ բուժումը ստանա և չարվի ավելին, քան պետք է, կամ չարվի քիչ, քան պետք է: