Աշխարհի որ ծայրն էլ գնաս, հետ ես գալու, որովհետև միշտ կարոտելու ես. Հալեպահայ սրտաբան
Սրտաբան Գրիգոր Դարաքչյանը Սիրիայում թողել է 30 տարվա բժշկի կյանքը, տունը, որտեղ ծնվել է, սեփական կլինիկան, ընկերներին…
Եկել էին որդուն ամուսնացնելու
Հալեպի իր կլինիկայում բժիշկը թերապեվտ-կարդիոլոգ էր աշխատում, իսկ Գյուլբենկյան հիվանդանոցում` որպես կոնսուլտանտ: «Փակել ենք, եկել: Ահաբեկիչների կողմից բժիշկների դեմ ինչ-որ բան կար: Կարծում են` շատ հարուստ են, ամեն ինչ անում են, որ փող պոկեն: Միշտ վտանգ կա: Պատահական ռումբերին կարող ես զոհ գնալ, որևէ երաշխիք չկա, ապահովություն չկա»,- պատմում է Գրիգոր Դարաքչյանը:
2012-ի սեպտեմբերի 18-ին բժիշկը կնոջ հետ եկավ Հայաստան: Տղան արդեն այստեղ էր, սովորում էր Բժշկական համալսարանում: Ընտանիքը եկել էր զավակին ամուսնացնելու: Ամուսնացրեցին, բայց պատերազմը թեժացավ ու Սիրիա վերադառնալ չկարողացան:
Մյուս տղան էլ, որ Հալեպում էր մնացել, քիչ ժամանակ անց եկավ Հայաստան` դարձյալ ամուսնանալու: Ամուսնությունից հետո նրա ընտանիքը տեղափոխվեց Շվեդիա և արդեն մոտ մեկ տարի է` այնտեղ են. «Ես կուզեի, որ այդ զավակս էլ Հայաստանում ապրեր, բայց այդպես դասավորվեց, աշխատանքի հնարավորություն չուներ, ստիպված թողեց գնաց»:
Բժշկի կինն էլ է հայաստանցի, 30 տարի առաջ ինքն էլ էր եկել, ամուսնացել ու գնացել Հալեպ:
Հայաստանում սկզբում մասնավոր որևէ գործ Գրիգոր Դարաքչյանը չի ձեռնարկել: Հետագայում սկսել է համագործակցել Հայկական Քրիստոնեական Բժշկական Ասոցիացիայի հետ: Մի քանի անգամ այցելել են մարզեր և անվճար բժշկական ծառայություններ մատուցել. «Մոտ 12-20 հոգով նախորոք պայմանավորվում ենք հիվանդների հետ ու շարժական, անվճար բժշկական ծառայություններ մատուցում: Իմ կյանքի բուն, հիմնական նպատակներից մեկը բարեսիրական գործով զբաղվելն է: Փառք Աստծո, կարողանում ենք անել այդ գործը»:
Բժիշկն աշխատանքի համար դիմել է Առողջապահության նախարարությանը, Հոկտեմբերյանում են աշխատանք առաջարկել, սակայն ընտանիքը Երևանում էր տեղավորվել, հարմար չի եղել գնալ:
«Աշխարհի որ ծայրն էլ գնաս, մի օր հետ ես գալու, որովհետև միշտ կարոտելու ես»
Հալեպում Գրիգոր Դարաքչյանն ընկերներին ու բարեկամներին է թողել, բայց ազգականներ այլևս չունի այնտեղ. «Հուսահատ վիճակ է այնտեղ: Ասում են` ինչ ուզում է թող լինի, միայն թե մի քիչ իրավիճակը լավանա, ապրենք: Շատ ծայրահեղ աղքատություն է, ամեն ինչ կարիք կա: Եթե մի քիչ լավանա վիճակը կգնամ»:
Բժիշկը, ինչպես մյուս սիրիահայերը, տունն է կարոտում ամենից շատ. «Եթե դու մի տեղ ծնվում ես, այդ տեղը միշտ քո մեջ է: Աշխարհի որ ծայրն էլ գնաս, մի օր հետ ես գալու, որովհետև միշտ կարոտելու ես: Մենք այնտեղ ենք ծնվել, մեծացել, այդ վայրերը սիրելի են, հարազատ են: Հաճախ, որ զրուցում ենք, մարդիկ այնպես բաներ են ասում, այնպիսի բաների են կարոտում, որ զարմանում ես, ամենահասարակ բաներին»…
«Դա քո երկիրը չէ... այնտեղ պետությունդ չկա»
Սիրիայում կյանքի բոլորովին այլ սիստեմ է, ասում է սրտաբանը և հավելում. «Դա քո երկիրը չէ: Այստեղ քո պետությունն է, քեզ ապահովում է ամեն ինչով: Այնտեղ պետությունդ չկա, դու պիտի կազմակերպես ամենը: Սիրիայում տարբեր միություններ, ակումբներ կան: Ամեն մեկն իր դերն ունի: Դու պիտի տեր կանգնես քո ծերանոցին, մանկատանը, դպրոցին, դու պիտի հոգաս ծախսերը: Եթե մարդիկ չպահեն դպրոցը, կկորի: Այդ ամենը ֆինանսական ներդրումներ է պահանջում, ինչը լուծվում է մարդկանց բարեգործության շնորհիվ: Գաղութն ապրում էր ժողովրդի նվիրատվության վրա: Ամեն մեկս հնարավոր է փոքր գումարներ էինք տալիս, բայց դրանով ապրում էինք: Ամեն ինչով ապահովված էին դրա շնորհիվ: Բարեսիրական բժշկական ծառայություններ ևս մատուցվում էին»:
Գիրգոր Դարաքչյանն անդամակցում է Մարաշի հայրենակցական միությանը, որի նպատակն անվճարունակ երեխաների կրթությունն ապահովելն էր: Տարեկան 60 սան ունեին, տարեկան գումարներ էին հանգանակում, որ այդ երեխաներն ուսումը շարունակեին մինչև համալսարան: Իսկ համալսարանում սովորելն անվճար է Սիրիայում: «Թեև հիմա եկամուտ չունենք, այնուամենայնիվ համայնքը չի թողնում երեխաներին: Համայնքն ասում է` թեկուզ առանց վճարելու, դպրոցները չպետք է փակվեն, երեխաները պիտի շարունակեն կրթություն ստանալ»,- ասում է հալեպահայը:
Գրիգոր Դարաքչյանը մի հետաքրքիր սովորույթի մասին էլ է պատմում. «Թաղումների ժամանակ առաջնորդը հայտարարեց, որ մարդիկ ծաղիկներ ու ծաղկեպսակ չբերեն: Գնում եք եկեղեցի, ձեզ հնարավորություն են տալիս հանգականություն անել որ ֆոնդում կամենաք` ծերանոց, մանկատուն, բանտարկյալի ֆոնդ, դպրոցականներ, աղքատներ: Նույնիսկ հազար դրամի դեպքում մարդիկ տալիս են ֆոնդերից մեկին ու ծաղիկ չեն գնում: Քո նման հարյուր հոգին ինչքա՞ն է անում: Այդ գումարով բարեգործություն են անում: Հոգեհացն էլ, օրինակ, ուղարկվում է ծերանոցներին: Այսպես է վիճակը, պիտի ամեն ինչ անես, որ դու քեզ պահես, գոյատևես այդ շրջանակի մեջ»:
Մարաշում ջարդի ժամանակ եկեղեցին էին այրում` մեջը ապաստանած մարդկանցով. հիմա նույնը կատարվում է Հալեպում
Հալեպահայ սրտաբանի ծնողները Մարաշից են. «Մեծ մայրս պատմում էր ջարդերի, գաղթի մասին: Ցավալին այն է, որ մի անգամ գաղթել են, համոզել են, հետ են վերադարձել, հետո 1921 թվականին Մարաշում երկրորդ ջարդն է եղել, որի ժամանակ եկեղեցին են այրել` մեջը ապաստանած մարդկանցով: Հիմա նույն բանը կատարվում է Հալեպում: Մարաշցիների Սուրբ Գևորգ եկեղեցին այրել են: Նույնիսկ ասում են թուրքական մատ կա մեջը, որ հայկական ամեն բանն այրեն, որպեսզի քրիստոնյաներին տեղահանեն: Անշուշտ համոզիչ բաներ կան այդ խոսակցությունների մեջ»:
Գրիգոր Դարաքչյանը նշում է, որ օտարության մեծ պիտի ամեն ինչ անել ինքնությունը պահելու համար.«Մարդիկ քաղաքներում իրար մոտ էին ապրում, որ իրար պահեն: Երբ փոքրամասնություն ես, պիտի հավաքական լինես միշտ»:
Հայրենիքում ապաստանած սիրիահայերի մասին շարքի նախորդ պատմությունները`
Պատերազմը սեփական մաշկի վրա զգացած. Հալեպահայը կամավոր աշխատում է փախստականների համար
Տան կարոտը, հայրենիքը չթողնելը, հայ մնալու պարտքն ու Թումանյանի «Անուշը»… Հալեպահայ օպերային երգչուհին
«Գաբոյիս չեմ կարողանում բերել, երեխաս Հալեպում է». Սիրիահայ ընտանիքի երազանքը
Սիրիահայ. Մեր ինքնությունը այստեղ կպահենք, Հայաստանից դուրս ուր էլ գնանք, պիտի ձուլվենք
Սիրիահայ Ժիրայրն Արցախում է արդեն չորս տարի. Սեղան է նստում յոթ զավակով, մեծ տղան էլ զինվոր է
«Տանս վրա երկու անգամ հրթիռ է ընկել, տունս քանդվել է». Հալեպահայ Սոսին Երևանում սենդվիչ է վաճառում
Հալեպահայ. Խիղճ չունեցող մարդու ձեռքին մնացինք, այդքան գեղեցիկ քաղաքն ինչի՞ են վերածել
Սիրիահայ կին. Իսկ տունը, առօրյան, իմ հիշողություններն ինձ հետ են կանչում Սիրիա
Թեկուզ վաղը պատերազմը դադարի, հետ չեմ գնալու. Արցախում վերաբնակեցված սիրիահայ բժիշկ