Ձեր վստահելի աղբյուրը

Մշակույթի նախարարությանը դիմել էինք ստանալու հետևյալ հարցերի պատասխանները`
1. Պետության կողմից պահպանվող մշակութային հուշարձաններից որո՞նք են սեփականաշնորհված. Կա՞ արդյոք ցուցակ, թե որի սեփականատերն այս պահին ով է:
2. Եղե՞լ են դեպքեր, երբ պետությունը ետ է վերցրել սեփականատիրոջից մշակութային հուշարձանը, այն չպահպանելու, իր նպատակով չօգտագործելու կամ այլ պատճառով:

Այո. հարցադրումը նպատակ ուներ նաև գոնե մասամբ պարզելու «Մոսկվա» կինոթատրոնի Ամառային դահլիճի շուրջ ծավալված «գործառույթների» պատճառներից. Ինչո՞ւ է հնարավոր եղել դահլիճը հանել մշակութային արժեքների ցուցակից առանց փորձագիտական եզրակացության (Հոդված 14. Հուշարձանների պետական ցուցակներում նոր օբյեկտ ընդգրկելը եւ ցուցակից հանելը), ի՞նչ դեր ունի դրանում կամ, առավել ևս` չունի մշակույթի նախարարությունը, ի՞նչ է սպասվում մյուս հուշարձաններին, ինչպե՞ս է օրենքը համակարգում նման գործառույթները, ովքե՞ր են շահագրգիռ կողմերը, որ կարող են «դեմն առնել» նման` օրենքից դուրս քայլերի և այլ:

Որքան դիմում ենք մշակույթի նախարարություն, այնքան պարզ է դառնում, որ ոչ միայն հիմա են Հայաստանում մշակութային հուշարձանները անտեր, այլև` մոտ ապագայում դեռ շատ հուշարձաններ գետնին կհավասարվեն: Եթե հնարավոր եղավ (թերևս սա դեռ հարց է` մինչև վե՞րջ արդյոք) օրենք շրջանցել կամ մայրաքաղաքի հենց կենտրոնում գտնվող և հայտնի ճարտարապետների միահամուռ կարծիքով տաղանդավոր մտածած ու կառուցած Ամառայինի հետ կապված շուտափույթ ու անփույթ որոշումներ կայացնել (Հոդված 8. Հուշարձանների պահպանության եւ օգտագործման բնագավառում Հայաստանի Հանրապետության կառավարության իրավասությունը), ապա ի՞նչ ասել մնացածի մասին, որոնք հայտնի էլ չէ, թե ում ձեռքին են:

Մշակույթի նախարարությունը, կարծում ենք, լռելու պատճառներ ունի նույնիսկ այն պարագայում, երբ կառավարության նիստին «Մոսկվա» կինոթատրոնի Ամառային դահլիճը մշակութային հուշարձանների ցուցակից հանելու հիմնավորումը ներկայացրել է ՀՀ մշակույթի նախարար Հասմիկ Պողոսյանը: Այս պահին յուրաքանչյուր, մշակույթին այսպես թե այնպես մոտ կանգնած, արվեստագետ որպես այդպիսին էլ իրեն կանվանարկի, եթե հայտարարի, թե Ամառայինը մշակութային արժեք չի: Իսկ նման մասնագիտական և «ոչ մասնագիտական»` հասարակական պաշտպանվածության պարագայում (Ամառային դահլիճի չքանդման համար հավաքվել է առավել քան քսաներեք հազար ստորագրություն) նման հայտարարություն անողը թերևս կմնա «պատմության» մեջ:

Panorama.am-ը դեռ կանդրադառնա նաև իրավական դաշտում մշակութային հուշարձանների պաշտպանվածությանը, շահագրգիռ կողմերին ու հակակշիռներին:

Այժմ` հերթական պատասխանը մշակույթի նախարարությունից մեր հարցադրմանը.
«Խորհրդային շրջանում մշակութային հուշարձանները վաճառվել են. ամբողջ տարիների բացը կամաց-կամաց սկսվում է կարգի բերվել: Համատարած վաճառել են, գնացել են արտասահման, հիմա տեխնիկական խնդիր կա»:
 
Սա` մեկ: Այսինքն` առ այսօր («Պատմության եւ մշակույթի անշարժ հուշարձանների ու պատմական միջավայրի պահպանության եւ օգտագործման մասին» ՀՀ օրենքը ընդունվել է 1998 թվականին) մշակույթի նախարարությունը զբաղված է քաղաքականությամբ, բայց ոչ` մշակութային արժեքների պահպանման քաղաքականությամբ: Ի դեպ, այս «տեխնիկական խնդրի» պատճառով ցուցատախտակների մասին հարցն արդեն ավելորդ էր տալ:

«189 հուշարձան հանձնված է Մայր Աթոռին` սեփականության ու անհատույց օգտագործման իրավունքով: Ժառանգության պահպանության օրենքն էլ սահմանում է, ում որ հանձնված է, սեփականատերը պարտավոր է հոգալ պահպանության և վերականգնման խնդիրները»:

Սա` երկու: Այսինքն` ի՞նչ: Մենք դեռ որ հարցնում ենք 24.200 –ի մասին: Ընդհանրապես ու մեկիկ-մեկիկ: