Մշակույթ 11:30 15/12/2011

«Հայաստան. Քաղաքակրթության դրոշմներ»` հազվագյուտ և նշանավոր ձեռագրեր. Այն բաց կլինի մինչև 2012թ. ապրիլի 10-ը

Դարեր շարունակ լինելով օտարների տիրապետության տակ, լեզվի և գրավոր խոսքի պահպանությունը եղել է հայ ժողովրդի հիմնական «զենքը»` ընդդեմ ասիմիլյացիայի. ժամանակի ընթացքում այն դարձել է ազգային ինքնության բաղադրիչ: Հայկական ինքնատիպ այբուբենը ստեղծվել է Սուրբ Մեսրոպ Մաշտոցի կողմից 406թ.: Այն բաղկացած է եղել 36 տառից: Եվս երկուսը` օ-ն և ֆ-ն ավելացել են միջնադարում: 5-րդ դարից մինչ 16-րդ դարը հայերը ստեղծել են ձեռագրեր, որոնք աչքի են ընկնում հայկական մշակույթի հիասքանչ և անկրկնելի ձևավորմամբ, դրանք ստիպում են զգալ արվեստի ուժը:

«Մենք մտել ենք գրքերի երկիր» - զարմացած բացականչել են զավթիչները Հայաստանի վրա արաբական առաջին արշավանքից հետո: Գրքերի երկրից շատ հեռու, Վենետիկում` 1512թ., ձեռագիր գրքի պաշտամունք ունեցող Հակոբ Մեղապարտը տպագրեց առաջին հայկական գիրքը. այն եղել է Գուտենբերգի տպագրության գյուտից 100 տարի անց:

Հակոբ Մեղապարտը հայերեն լեզվով գիրք տպագրելու համար ընտրել է Վենետիկը, ուր Գուտենբերգի գյուտը հասել էր դեռևս 1464թ.: Մինչ 1510 թվականը Վենետիկում եղել է 200 հրատարակչական տուն, որոնք տպագրել են տարբեր լեզուներով գրքեր: Հակոբ Մեղապարտը 1512-1513թթ. տպագրել է 5 գիրք` «Ուրբաթագիրք», «Պարզատումար», «Պատարագատետր», «Աղթարք» և «Տաղարան»: Նա ձգտում էր տպված գրքերին տալ ձեռագրով պատրաստվածի տեսք, ինչով էլ նպաստում էր ավանդույթների շարունակականությանը: 16-րդ դարում 17 հայկական գիրք է հրատարակվել, որից 6-ը` Վենետիկում, 3-ը` Կոնստանդնուպոլսում, 3-ը` Հռոմում, և 5-ը` Ամստերդամում: Հայ ազգային ինքնագիտակցության կարևոր բաղադրիչներից մեկը Հայաստանում հրատարակչական տների ստեղծումն ու հաստատումն էր:

Այդ հրատարակչական տները հետագայում դարձան գիտական և մշակութային կենտրոններ` ստեղծելով կապ գրականության և մարդկանց միջև: Միայն 1920-1940թթ. Հայաստանում տպագրվել է 18 000 գիրք:

2012 թվականին հայ գրքի հրաշքը հնարավորինս տեսանելի ու մատչելի ձևով կմատուցվի: Հատուկ ցուցահանդեսների ժամանակ հնարավորություն կընձեռվի տեսնել արտերկրի գրադարաններում ու թանգարաններում պահվող հնատիպ հայ գիրքը` 1106 հնատիպ գրքի ցուցադրումով ակնառու դարձնելով հայ գրքի տպագրության աշխարհագրությունն ու ստեղծագործ միտքը: Տարին կընթանա հայ գրքի հետքերով. ցուցահանդեսներ և գրքի տոնավաճառներ` ԱՄՆ Կոնգրեսի գրադարան, Ֆրանսիա, Ռումինիա, Բուլղարիա, Չինաստան, Հոլանդիա, Գերմանիա, ՌԴ և այլն: Միայն Սանկտ Պետերբուրգի ամենամեծ գրադարանում, օրինակ, պահպանվում է 75 000 հայ տպագիր գիրք` ընդգրկելով 93 հնատիպ գիրք 17-18-րդ դարերից. Մովսես Խորենացու «Հայոց պատմություն»-ը /1669թ. Ամստերդամ/ և Այբբենարան /1623/:

Հայ առաջին տպագիր գրքի 500-ամյա հոբելյանը և Հայաստանում ու արտերկրներում միջոցառումների և տոնակատարությունների լայնածավալ մշակութային ծրագրերը պատճառ հանդիսացան, որպեսզի Երևանը ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի կողմից ընտրվի 2012թ. Գրքի համաշխարհային մայրաքաղաք: Երևանը` Հայաստանի 12-րդ մայրաքաղաքը, լինելով 2012թ. Գրքի Համաշխարհային մայրաքաղաք, 2012 թ. Հայաստանի և աշխարհի հայերի կողմից ստեղծված գրական-մշակութային ժառանգության խորհրդանիշն ու ներկայացնողն է:

Միջոցառումների ժամանակացույցում հատուկ տեղ է հատկացված երեխաներին և երիտասարդներին` որպես գիտելիքի ապագա կրողներ: Բազմաթիվ ծրագրեր կկազմակերպվեն` ընթերցանության, արտասանության, գրելու նկատմամբ սեր ներշնչելու նպատակով, նույնիսկ սովորեցնելու, թե ինչպես տպագրել կամ հրատարակել մանկական գրքեր: Կոնֆերանսների, սիմպոզիումների և ցուցահանդեսների ժամանակ կքննարկվեն հեղինակային իրավունքի, թարգմանությունների, խոսքի ազատության, ցեղասպանության և գրականության` միջազգային հռչակ ունեցող գրքերին վերաբերող հարցերը: Կկազմակերպվեն հատուկ միջոցառումներ գրադարանների և դրանց նվիրյալների` մասնագետների, գրադարանավարների համար, ովքեր շարունակում են պահպանել դրանք: Այս ծրագրերը հնարավորություն կընձեռեն գիտելիքի և տեղեկատվության փոխանակման համար և կապող օղակ կդառնան մշտապես փոփոխվող և արագ քայլերով ընթացող աշխարհի հետ:

Հայ գրատպության 500-ամյա հոբելյանի նվիրված տոնակատարությունները կմեկնարկեն Վենետիկից:

Գլխավոր ցուցահանդեսը` «Հայաստան. քաղաքակրթության դրոշմներ» խորագրով, բացվեց երեկ Սբ. Մարկոսի հրապարակում տեղակայված թանգարաններում: Ցուցահանդեսը հյուրընկալվել է Կոռեր թանգարանում, Ազգային հնագիտական թանգարանում և Մարչանա Ազգային գրադարանում: Միջոցառումը կազմակերպվել է Հայաստանի Հանրապետության Նախագահի և Իտալիայի Հանրապետության Նախագահի բարձր հովանու ներքո: Միջոցառումը կազմակերպել են ՀՀ մշակույթի նախարարությունը, Վենետիկի քաղաքային թանգարանների հիմնարկությունը: Միջոցառմանն աջակցել են Հայ գրատպության 500-ամյակի պետական հանձնաժողովը /նախագահ` Հայաստանի Հանրապետության Նախագահ/, ՀՀ մշակույթի նախարարությունը, Վենետիկի քաղաքային թանգարանների հիմնադրամը, Հռոմում ՀՀ դեսպանությունը, Վենետիկյան Լճակի Եզրամասերի համայնքների պատմական, գեղարվեստական և ազգագրամարդաբանական ժառանգության և թանգարանային բևեռին վերահսկող հատուկ գերատեսչությունը, Մխիթարյան միաբանությունն ու Մարչանա Ազգային գրադարանը: Ցուցահանդեսի գլխավոր հովանավորներից է «Ռոսգոսստրախ» ապահովագրական ընկերությունը:

Համակարգողներ Գաբրիելա Ուլուհոջյանի, Պողոս Լևոն Զեքյանի և Վարդան Կարապետյանի նպատակն է ապահովել իրական մոտեցումը հայկական քաղաքակրթության գործող ասպեկտներին: Երեք թանգարանների սրահները կօգտագործվեն ստեղծելու յուրահատուկ ցուցահանդեսային տարածք` ներկայացնելու Հայաստանի և Եվրոպայի թանգարանների ու գրադարանների հավաքածուներից ավելի քան 200 նմուշ: Թեմատիկ կցուցադրվեն ճարտարապետական, գեղարվեստական, տնտեսական, կրոնական և փիլիսոփայական ուղղությունները:

Ամբողջ ցուցահանդեսի ընթացքում կցուցադրվի «Սկիրա»-ի կողմից հրատարակված կատալոգը, որը ներառելու է անվանի հայագետների` մասնավորապես իտալական ակադեմիայի անդամների աշխատանքները:

Տարբեր ոճերի խաչաձևումը` գունագեղ մանրանկարչությունը, ճարտարապետական հուշակոթողներն ու կրոնական մասունքները, որոնք դարեր շարունակ ցուցադրվում են Սուրբ Էջմիածնի Մայր Տաճարում, ինքնատիպ ձևով կներկայանան` ստեղծելով միջնադարյան Հայաստանի բնաշխարհը: Յուրաքանչյուր այցելու, կշրջի հայկական պատմական ժառանգության առեղծվածային արահետով, որը կսկսվի Քրիստոնեության ընդունումից և կշարունակվի մինչև միջին դարեր:

Ցուցահանդեսի առանցքը կկազմի Եվրոպայից մինչ Մերձավոր Արևելքի տարբեր համայնքների ու մշակույթների հետ հայ ժողովրդի երկար և արդյունավետ փորձի ներկայացումը: Պատմական փաստաթղթերի /ներառյալ ձեռագրերն ու արվեստի ստեղծագործությունները/ միջոցով ցուցահանդեսում կներկայացվի Վենետիկում հայերի ներկայությունն ու նրանց դերը Վենետիկյան հասարակությունում:

Ներառելով մի քանի հազվագյուտ և նշանավոր ձեռագրեր, մյուս սեկցիայում կցուցադրվեն հայկական պատմագրության, գրականության, փիլիսոփայության, գիտության և աստվածաբանության զարգացումներն ու նոր հեռանկարները:

Ցուցահանդեսի կարևոր մաս կկազմի 1512 թվականից սկսած հայկական տպագրության գործնական ճշմարտության լուսաբանումը` ներառյալ աշխարհի հայ գաղթօջախների տպագրության խիտ ցանցի դյութիչ նմուշները: Հատուկ շեշտադրումներ կդրվեն Վենետիկում հայ մամուլի տպագրության կարևոր ավանդույթների վրա, որն իր բարձր մակարդակին է հասել Մխիթարյան հայրերի շնորհիվ:

Ցուցահանդեսի այցելուները Սուրբ Մարկոսի հրապարակում հնարավորություն կունենան շարունակել շրջայցը «Հայկական Վենետիկ»-ի տարածքում, որը բարձրաճաշակ ձևավորում է ստացել համակարգողների կողմից:

Ցուցահանդեսը բաց է մինչև 2012թ. ապրիլի 10-ը, իսկ բացառապես գրատպագրությանն ու վենետիկյան-հայկական հարաբերություններին նվիրված հատվածները` մինչև 2012թ. օգոստոս: Ցուցահանդեսի փակումից հետո ապրիլի 23-ին` Գրքի և Հեղինակային իրավունքի համաշխարհային օրը, կմեկնարկեն «Երևանը՝ Գրքի համաշխարհային մայրաքաղաք» միջոցառումները, որի ժամանակ Բուենոս Այրեսը պաշտոնապես Երևանին կփոխանցի Գրքի համաշխարհային մայրաքաղաքի տիտղոսը:



Աղբյուր` Panorama.am
Share |
Տեքստում սխալ կամ վրիպակ նկատելու դեպքում, ուղարկեք խմբագրին հաղորդագրություն` նշելով տվյալ սխալը, այնուհետև սեղմելով Ctrl-Enter:

Լրահոս

23:07
Արթուր Պողոսյանը` Քննչական կոմիտեի նախագահի պաշտոնի թեկնածու
«Արթուր Պողոսյանի թեկնածությունն առաջադրել եմ Քննչական կոմիտեի նախագահի պաշտոնում»,-Հանրային հեռուստատեսությանը տված հարցազրույցում...
Աղբյուր` Panorama.am
22:56
Սաակաշվիլին հեղաշրջման կոչ է անում. Մամուկա Մդինարաձե
Վրաստանի նախկին նախագահ Միխեիլ Սաակաշվիլին կոչ է անում քաղաքացիներին երկրում հեղաշրջում իրականացնել՝ ասելով, որ ցուցարարները պետք է ավելի շատ...
Աղբյուր` Panorama.am
22:03
ՀՀ ԶՈՒ հավաքականը թիմային աղյուսակում հունահռոմեական ոճում զբաղեցրել է 3-րդ հորիզոնականը. ՀՀ ՊՆ
ՀՀ ՊՆ-ից հայտնում են, որ ըմբշամարտի զինվորականների աշխարհի առաջնության վերջնարդյունքում ՀՀ ԶՈՒ հավաքականը թիմային աղյուսակում հունահռոմեական...
Աղբյուր` Panorama.am
21:55
ՔՊ-ական Կարեն Սարուխանյանը վստահեցնում է, որ լավ քնելու համար բարբիտուրատներ պարունակող Կորվալոլ է խմել
ԱԺ ՔՊ-ական պատգամավոր Կարեն Սարուխանյանը գրում է. «2023թ. դեկտեմբերին, երբ «Քաղաքացիական պայմանագիր»  կուսակցությունը...
Աղբյուր` Panorama.am
21:34
Արամ Առաջինը Լիբանանի հայկական կուսակցապետերի և պատգամավորների հետ խորհրդակցություն է անցկացրել
Մեծին տան Կիլիկիո կաթողիկոսությունից հայտնում են, որ Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Արամ Ա․ Վեհափառ Հայրապետի հրավերով, Հայ հոգևոր պետերի և Լիբանանի հայ քաղաքական...
Աղբյուր` Panorama.am
21:15
Առաջիկա օրերին սպասվում է ձյուն
ՇՄՆ «Հիդրոօդերևութաբանության և մոնիթորինգի կենտրոն» ՊՈԱԿ-ի տնօրեն Լևոն Ազիզյանը գրում է. Նոյեմբերի 25-ի գիշերն առանձին...
Աղբյուր` Panorama.am
20:58
ՀՀ ՆԳՆ-ն որոշակիորեն արտաքին կառավարման տակ է գտնվում․ Ստեփան Դանիելյան
 «Իմ մոտ այն տպավորությունն է, որ գոնե ՆԳ նախարարության առումով արդեն ուղղակիորեն Հայաստանն արտաքին կառավարման տակ է գտնվում...
Աղբյուր` Panorama.am
20:33
Ես այդ խնդիրը լուծելու եմ կացնային ձևով․ Նիկոլ Փաշինյան
Նիկոլ Փաշինյանը հարցազրույց է տվել Հանրային հեռուստաընկերությանը և այդ մասին իր ֆեկսբուքյան էջում.․ «Հարցազրույցս Հանրային...
Աղբյուր` Panorama.am
20:23
Մուշեղ Մկրտչյանը՝ ըմբշամարտի զինվորականների աշխարհի առաջնության բրոնզե մեդալակիր
ՀՀ ԶՈՒ հավաքականի անդամ, ժամկետային զինծառայող Մուշեղ Մկրտչյանը (92 կգ) հաղթեց Հնդկաստանի մասնակցին և նվաճեց Երևանում անցկացվող ըմբշամարտի...
Աղբյուր` Panorama.am
20:10
Ճիշտ հոր պես․ Քիմ Քարդաշյանը սովորում է իրավաբանության յոթերորդ կուրսում
 Քիմ Քարդաշյանը ոչ միայն ռեալիթի աստղ է, գործարար և բազմազավակ մայր։ Նա նաև ջանասեր իրավագիտության ուսանող է։ Այս մասին գրում է...
Աղբյուր` Panorama.am
19:59
Տասը տարի առաջ այս օրը․․․ ․ Տիգրան Աբրահամյան
«Պատիվ ունեմ» խմբակցության պատգամավոր Տիգրան Աբրահամյանը գրում է․ «10 տարի առաջ այս օրը, Պաշտպանության բանակի հատուկ...
Աղբյուր` Panorama.am
19:47
Վաղվա «Իմնեմնիմի»-ի հիմնական ֆոկուսը լինելու է «հերձելու» վրա․ Նարեկ Սամսոնյան
«Իմնեմնիմի» փոդքասթի վարող Նարեկ Սամսոնյանը գրում է․ «Վաղվա «Իմնեմնիմի»-ի հիմնական ֆոկուսը լինելու ա...
Աղբյուր` Panorama.am
19:36
Թռչնամսում հայտնաբերվել են մանրէաբանական անհամապատասխանություններ․ ՍԱՏՄ
 ՀՀ սննդամթերքի անվտանգության տեսչական մարմնի ստուգումների արդյունքում կասեցվել է «Ոսկե հավիկ պլյուս» ՍՊԸ-ին պատկանող թռչնամսի...
Աղբյուր` Panorama.am
19:24
«Արտաշատ» ԲԿ-ն որպես կարմիր գիծ առողջապահությունում. Ծաղիկ Վարդանյան
«Առողջության իրավունք» իրավապաշտպան ՀԿ համանախագահ Ծաղիկ Վարդանյանը գրում է․ «ԱՐՏԱՇԱՏԻ ԲԺՇԿԱԿԱՆ ԿԵՆՏՐՈՆԸ ՈՐՊԵՍ ԿԱՐՄԻՐ ԳԻԾ...
Աղբյուր` Panorama.am
19:09
Սարգիս Գալստյանը մեղավոր ճանաչվեց լրտեսության համար և դատապարտվեց 18 տարվա ազատազրկման
Լրտեսության համար մեղադրվող Լեռնային Ղարաբաղի նախկին պաշտոնյա, Ստեփանակերտում մոտ կես տարի մնալուց հետո Հայաստան տեղափոխված Սարգիս Գալստյանը...
Աղբյուր` Panorama.am
18:55
Փոքր պետություններն իրավունք չունեն սխալներ գործել․ Արտակ Զաքարյան
ՀՀԿ ԳՄ անդամ Արտակ Զաքարյանը գրել է. «2018թ. ապրիլի 17-ին, երբ հասարակության մի հատվածը, Նիկոլի հետ փողոցներն ընկած, փոփոխությունների...
Աղբյուր` Panorama.am
18:41
Էրդողան․ Մեր արտաքին առևտրի դեֆիցիտի ամենամեծ պատճառը էներգիայի դիմաց վճարելն է
Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը Ստամբուլում մասնակցել է «‎Anadօlu» պետական լրատվական գործակալության էներգետիկ ֆորումին,...
Աղբյուր` Panorama.am
18:28
Արփի Դավոյանը կնշանակվի ՊՎԾ պետ
Oragir.News-ի տեղեկություններով, առաջիկայում ԱԺ «Քաղաքացիական պայմանագիր» խմբակցության պատգամավոր Արփի Դավոյանը կնշանակվի ՊՎԾ պետի...
Աղբյուր` Panorama.am
18:12
Ազգային ողբերգություն է ունենալ մի իշխանություն, որը լեգիտիմացնում է Ցեղասպանությունը․ Լիլիթ Գալստյան
 «Հայաստան» խմբակցության պատգամավորնոր Լիլիթ Գալստյանը գրում է․ «Ազգային ողբերգություն է ունենալ մի իշխանություն, որը...
Աղբյուր` Panorama.am
18:04
Դժբախտ պատահարի հետևանքով մաhաgել է Հայաստանի կարատեի առաջնությունների բազմակի չեմպիոն Մկրտիչ Ղազարյանը
Այսօր դժբախտ պատահարի հետևանքով կյանքից անժամանակ հեռացել է Հայաստանի կարատեի ազգային ֆեդերացիայի մարզիկ Մկրտիչ Ղազարյանը: Լուրը հայտնում...
Աղբյուր` Panorama.am
18:00
Ախալքալաքում տարածված է կոկսակի վիրուսը
Ախալքալաքի մունիցիպալիտետում վերջերս տարածում է ստացել կոկսակի վիրուսը։ Jnews-ի հաղորդմամբ, հիվանդությունն Ախալքալաքում առաջին անգամն է...
Աղբյուր` Panorama.am
17:53
Բնակարանային գողությունը բացահայտվել է դատագենետիկական փորձաքննության եզրակացության արդյունքում
Այս տարվա  հունիսի 1-ին` ժամը 10։30-ին, անհայտ անձը Երևան քաղաքի Մամիկոնյանց փողոցի բնակարաններից մեկի պատուհանից ապօրինի մուտք էր գործել...
Աղբյուր` Panorama.am
17:44
Հայտնի են 2025 թվականի տարվա թռչնի քվեարկության արդյունքները
Հայտնի են «Տարվա թռչուն 2025» քվեարկության արդյունքները։ Ձայները բաժանվել են հետևյալ կերպ. 1․ Հայկական որոր (Larus armenicus)՝...
Աղբյուր` Panorama.am
17:30
Թալանում ու թալանում են, խաբելով, ստով ո՞ւմ փորն է կշտանում. Քաղաքացիները՝ թանկացումների մասին
Այս տարվա ընթացքում առաջին անհրաժեշտության տարբեր ապրանքներ, ծառայություններ թանկացել են, թեև ոչ աշխատավարձը, ոչ թոշակը գրեթե չի բարձրացել։...
Աղբյուր` Panorama.am
17:30
ՃՏՊ Աշտարակ-Ապարան ավտոճանապարհին․ կան տուժածներ
Նոյեմբերի 22-ին, ժամը 15:28-ին Արագածոտնի մարզային փրկարարական վարչության ճգնաժամային կառավարման կենտրոն ահազանգ է ստացվել, որ Աշտարակ-Օհանավան...
Աղբյուր` Panorama.am
16:59
2024 թ.-ին մեկնարկած թանկացումներն ավելի մեծ թափով կշարունակվեն 2025 թ.-ին
Չկարողանալավ տնտեսության մեջ իրական աճ ապահովել՝ Հայաստանի կառավարությունը որդեգրել է ծառայությունների, գների թանկացման և հարկերի բարձրացման...
Աղբյուր` Panorama.am
16:37
Սիսիան-Կապան ավտոճանապարհին ավտոցիստեռնը բախվել է բետոնե արգելապատնեշին, վնասել ջրագիծը և հայտնվել Որոտան գետում
Նոյեմբերի 22-ին, ժամը 11:10-ին Սյունիքի մարզային փրկարարական վարչության ճգնաժամային կառավարման կենտրոն ահազանգ է ստացվել, որ Շամբի ՀԷԿ-ի...
Աղբյուր` Panorama.am
16:37
Նոր կառուցվող էլիտար շենքի շինհրապարակում բետոնախառնիչը կողաշրջվել է. Կա վիրավոր
Այսօր՝ նոյեմբերի 22-ին, արտակարգ դեպք է տեղի ունեցել Երևանում: Shamshyan.com-ը հայտնում է, որ ժամը 12:40-ի սահմաններում Արշակունյաց 23/7...
Աղբյուր` Panorama.am

Տեսանյութեր

Թալանում ու թալանում են , խաբելով, ստով ո՞ւմ փորն է կշտանում. Քաղաքացիները՝ թանկացումների մասին
17:35 22/11/2024

Թալանում ու թալանում են , խաբելով, ստով ո՞ւմ փորն է կշտանում. Քաղաքացիները՝ թանկացումների մասին

Հետևեք մեզ և ծանոթացեք թարմ լուրերին!

Ամենից շատ կարդացված նյութեր

{"core.blocks.header.spell_message1":"\u0546\u0577\u057e\u0561\u056e \u057d\u056d\u0561\u056c\u0568` ","core.blocks.header.spell_message2":"\u0548\u0582\u0572\u0561\u0580\u056f\u0565\u055e\u056c \u0570\u0561\u0572\u0578\u0580\u0564\u0561\u0563\u0580\u0578\u0582\u0569\u0575\u0578\u0582\u0576 \u057d\u056d\u0561\u056c\u056b \u0574\u0561\u057d\u056b\u0576:"}