Ձեր վստահելի աղբյուրը

2013թ-ին «Բաց հասարակության հիմնադրամներ-Հայաստան»-ի Կրթական հետազոտությունների և խորհրդատվությունների կենտրոնը հանրության դատին հանձնեց «ՀՀ-ում ներառական կրթության իրականացման գնահատումը», որը բավականին ուշագրավ փաստեր է պարունակում կերառական կրթության կայացման և իրականացման մասով: Panorama.am-ը հատվածաբար կներակայցնի այդ աշխատության կարևոր հատվածները` թեմա առ թեմա:

Եվ այսպես` Հայաստանում ներառական կրթության համակարգի ներդրումն ընթացել է մի քանի փուլերով` օրենսդրական հիմքերը ձևավորվել են 2005թ-ին, բայց փաստացի ներառական կրթութայան իրականացումը սկսվել է դեռևս 2001թ-ին, երբ կրթության պետական լիազոր մարմնի, Երևանի թիվ 27 միջնակարգ դպրոցի և «Հույսի կամուրջ» հասարակական կազմակերպության միջև կնքվեց եռակողմ համաձայնագիր, որի համաձայն դպրոցը ճանաչվեց հանրապետությունում ներառական կրթություն իրականացնող առաջին հանրակրթական հաստատությունը: Այս քայլն ամբողջովին բխում էր դպրոցի և հասարակական կազմակերպության տնօրինությունների անձնական նախաձեռնությունից, մատնանշում են աշխատության հեղինակները, ներառական կրթության ծրագրում առաջին տարում ուսումնառում էր ՀԿ-ի շահառու հենաշարժական խնդիրներ ունեցող մեկ երեխա, ով բարեհաջող ավարտեց և՛ տարրական, և՛ միջնակարգ դպրոցը:

Գալով ներկային հեղինակներն անդրադառնում են ներառական դպրոցների ֆիզիկական հարմարեցվածության, նյութատեխնիկական և մեթոդական ռեսուրսների վերլուծությանը: Ըստ այդմ նկատում են, որ կրթության առանձնահատուկ պայմանների կարիք ունեցող (ԿԱՊԿՈՒ) անձանց կրթության մասին օրենքը բավականին անորոշ ձևակերպում է տալիս ներառական դպրոցների ֆիզիկական համարեցվածութան չափանիշներին. խոսքն անհրաժեշտ տարածքների/ենթակառուցվածնքների մասին է, որոնց բովանդակային կողմը չի նշվում: Հետազոտության շրջանակներում գնահատվում է ներառական դպրոցների ֆիզիկական հարմարեցվածությունը հետևյալ չափանիշներով՝.

1. Թեքահարթակների առկայություն՝ շենքից դուրս և շենքի ներսում:
2013թ-ի հունվար-հունիս ամիսներին ուսումնասիրված 34 ներառական դպրոցներից և որևէ մեկը, ըստ հեղինակների, չունի շենքի ներքին հարմարեցվածություն: ԿԱՊԿՈՒ երեխաների դասընկերները ստիպված են երեխային ձեռքերի վրա տեղափոխել երկրորդ հարկ, իսկ հենաշարժական խնդիրներ ունեցող երեխայի համար սա բավականին վտանգավոր քայլ է և կարող է լուրջ վնաս հասցնել երեխայի առողջությանը:

2. Սանհանգույցների հարմարեցվածություն:
Ուսումնասիրված դպրոցներից միայն մեկում՝ Երևանի թիվ 125 դպրոցում է սանհանգույցը մասամբ հարմարեցված ԿԱՊԿՈՒ երեխաների կարիքներին: Մյուս դպրոցներում առկա են տիպային դպրոցական սանհանգույցներ, իսկ մարզերի պարագայում՝ դրանք հիմնականում գտնվում են անմխիթար պայմաններում:

3. Սննդի կազմակերպման վայրի առկայություն:
34 դպրոցներն ունեն սննդի կազմակերպման վայրեր:

4. Սպորտդահլիճի հարմարեցվածություն:
Որևէ դպրոց չունի հարմարեցված սպորտային դահլիճ, առավել ևս մասնագետ-ուսուցիչ, ով կարող է պարապել ֆիզիկական խնդիրներ ունեցող երեխաների հետ:

5. Առանձնահատուկ դասասենյակային հարմարեցվածություն:
Առանձնահատուկ դասասենյակային հարմարեցվածությամբ ևս որևէ դպրոց աչքի չի ընկնում: Սա բավականին ծախսատար խնդիր է, որն այսօր որևէ դպրոց սեփական միջոցներով չի կարող ապահովել: Դասընթացները կազմակեպվում են բոլորի համար նախատեսված դասասենյակներում:

Առանձնացված 5 չափանիշներից դպրոցների մեծամասնությունը մասամբ բավարարում է միայն առաջին չափանիշին, և երրորդին՝ ամբողջությամբ: Մնացած չափանիշները գրեթե ամբողջությամբ բացակայում են: Հետևաբար, ֆիզիկական պայմանների տեսանկյունից ուսումնասիրված 34 ներառական դպրոցներին կարելի է դասել խիստ թերհագեցվածների շարքին:
Ի համեմատ ֆիզիկական պայմանների՝ դպրոցների նյութատեխնիակական ռեսուրսներով հագեցվածությունը գնահատվել է որպես հիմնականում ապահովված: Դպրոցների նյութատեխնիկական բազան համալրելու հարցում աջակցություն է ցուցաբերում ԲՀՄ գնահատման կենտրոնը, որը տրամադրում է մեթոդաբանական ձեռնարկներ, տարբեր միջազգային և հասարակական կազմակերպություններ, որոնք հիմնականում օգնում են դպրոցներին ձեռք բերել ժամանակակից դիդակտիկ նյութեր և պարագաներ: Ուսումնասիրված բոլոր դպրոցներն ունեն առանձին ռեսուրս սենյակներ. դրանց մի մասը բավականաչափ վերանորոգված և հագեցած է համապատասխան գույքով և տեխնիկայով (ինչպես օրինակ՝ Տավուշի մարզում), իսկ մի մասը լրացուցիչ համալրման կարիք ունի:

Հեղինակները հանգում են եզրակացության. «Հայաստանում գործում է ոչ թե ներառական կրթության, այլ ինտեգրված կրթության մոդելը: ԿԱՊԿՈՒ երեխան ինտեգրվում է դպրոց, կրթություն է ստանում բոլորի հետ միասին, սակայն նրա նկատմամբ կիրառվում է տարբերակված մոտեցում՝ սկսած Անհատական ուսումնական պլանից` ԱՈՒՊ, մինչև «ներառականների համար» միջոցառումների կազմակերպումը: Կրթության որակ հասկացությունը որևէ կերպ չի առնչվում Հայաստանում ներառական կրթության համակարգի հետ»:
                                                                                                                                                                                                          (շարունակելի )

Նախորդող հրապարակում` 

Ներառական կրթության երեկն ու այսօր. Ի՞նչ ունենք