Ձեր վստահելի աղբյուրը

Ս.թ. հունիսի 14-ին Իրանում տեղի կունենան նախագահական ընտրություններ: Գործող նախագահ Մահմուդ Ահմադինեժադի նախագահության երկրորդ շրջանն ավարտվում է, և նա այլևս չի կարող առաջադրվել: Այս և այլ թեմաների շուրջ Panorama.am-ը զրուցել է իրանագետ Արմեն Իսրայելյանի հետ:

-Ի՞ նչ ուժեր են մասնակցելու Իրանում կայանալիք առաջիկա նախագահական ընտրություններին:

-Իրանի քաղաքական կուսակցություններն ու դաշինքները հիմնականում բաժանվում են երկու խմբի՝ պահպանողականների և բարեփոխականների:
Պահպանողականների խմբում ընդգրկված են հիմնական քաղաքական գործիչները՝ «Պահպանողականների եռակողմ կոալիցիա»-ի անդամներ՝ ԻԻՀ Մեջլիսի նախկին նախագահ Ղոլամ Ալի Հադդադ Ադելը, ԻԻՀ հոգևոր առաջնորդի գլխավոր խորհրդական Ալի Աքբար Վելայաթին և Թեհրանի քաղաքապետ Մոհամմադ Բաղեր Ղալիբաֆն են:
Բարեփոխականների թևը ներկայացնում են ԻԻՀ նախկին նախագահ Մոհամմադ Խաթամին, Սեյյեդ Հասան Խոմեյնին (ԻԻՀ հիմնադիր Իմամ Խոմեյնիի թոռը) և ԻԻՀ ազգային անվտանգության բարձրագույն խորհրդի անդամ Հասան Ռոհանին:

-Գործող նախագահին ո՞ ր ուժերն են սատարում:

-Մահմուդ Ահմադինեժադի պաշտոնավարման առաջին տարիներին տարբեր քաղաքական դաշինքներ էին սատարում, այդ թվում նաև պահպանողականները, սակայն պաշտոնավարման ավարտին այդ հիմնական ուժերը, տարբեր դրդապատճառներից ելնելով, հեռացան գործող նախագահից: Ներկայում կառավարությանն աջակցում են այսպես կոչված ծայրահեղական ուժերը, որոնք հանդես են գալիս «իրանականության» և «հասարակական ազատությունների» մասին կարգախոսներով՝ փորձելով իրենց կողմը գրավել բարեփոխականների ընտրազանգվածը: Գործող նախագահի շրջապատում առավել ազդեցիկ դիրք ունեցող անձը դա նախագահի աշխատակազմի նախկին ղեկավար, (Մ. Ահմադինեժադի խնամի) Էսֆանդիար Ռահիմ Մաշային է. Սակայն քիչ հավանական եմ համարում, որ նա կառաջադրվի:

-2009թ. նախագահական ընտրություններին մասնակցած ընդդիմության ներկայացուցիչներն ի՞ նչ մտադրություններ ունեն:

-Գիտեք, ըստ իրանական մամուլի՝ ներկայում Միր Հոսեյն Մուսավին և Մեհդի Քյարուբին գտնվում են տնային կալանքի տակ: Իսկ ինչ վերաբերում է նրանց մասնակցության հավանականությանը, ապա օրերս Իրանի գլխավոր դատախազ Ղոլամ Հոսեյն Մոհսենի Էժեյին հայտարարեց, որ Մուսավին և Քյարուբին այն մարդիկ են, ովքեր ժողովրդի և պետական համակարգի նկատմամբ ոտնձգություն են իրականացրել, ուստի եթե նրանք չզղջան, ապա նախագահական ընտրություններին մասնակցելու համար իրավասություն չեն ունենա:

-Ընտրություններում հաջողություններ արձանագրելու համար ո՞ ր քաղաքական ուժի շանսերն են ավելի մեծ:

-2012թ. մարտին Իրանում կայացած Մեջլիսի ընտրություններում պահպանողականների տարած հաղթանակից հետո վերջիններիս դիրքերն էլ ավելի են ամրապնդվել քաղաքական դաշտում: Ես կարծում եմ, որ հիմնական պայքարը կընթանա պահպանողական ուժերի միջև: Վերոնշյալ «Պահպանողականների եռակողմ կոալիցիա»-ի անդամներ Հադդադ Ադելի, Վելայաթիի և Ղալիբաֆի միջև ձեռք բերված պայմանավորվածության համաձայն՝ նրանցից մեկը պետք է առաջադրվի: Բացի այդ, հնարավոր է, որ առաջադրվեն նաև նախկին ԱԳ նախարար Մանուչեհր Մոթթաքին և ազգային անվտանգության բարձրագույն խորհրդի քարտուղար Սայիդ Ջալիլին:
Իսկ ինչ վերաբերում է բարեփոխականներին, ապա ընտրություններին նրանց հիմնական քաղաքական գործիչների մասնակցության համար որոշակի սահմանափակումներ կան, ուստի բարեփոխականներն ընտրություններին հաջողություն արձանագրելու շատ քիչ շանսեր ունեն: