Ձեր վստահելի աղբյուրը

Էջմիածնի բնակիչների մեծամասնությունը պնդում է` Էջմիածնի ծննդատնից հեռու է պետք մնալ: Պատճառներն էլ բազմաթիվ. սկսած շենքային պայմաններից, որը կառուցվել է 1967-ին ու մինչ օրս կապիտալ չի վերանորոգվել, սարքավորումներից` ծնարանում ծնունդ ընդունում են սովետական նախշերով «կլինկորապատ» գինեկոլոգիական սեղան-բազկաթոռի վրա, որը թերևս ժամանակն է հանձնելու մանկաբարձական մի թանգարան, և, վերջապես, մասնագետներից: Էջմիածնում բնակվող ծանոթներիցս մեկը, ում կինը նրան արդեն երկու բալիկ է նվիրել, պատմեց, որ իր առաջին ու վերջին շփումը այդ բժշկական հաստատության հետ ավարտվել է այն բանից հետո, երբ «բժշկը», ստուգելով տիկնոջը, հորդորել է անհապաղ ազատվել պտղից….Փոքրիկն այսօր տան ուրախությունն է, այս ամենն էլ պատճառ դարձավ, որ որոշեցի անձամբ այցելել ծննդատուն ու հասկանալ` ես, եթե ապրեի Էջմիածնում, կհամաձայնվեի արդյո՞ք ծննդաբերել այստեղ, թե ուրիշների նման ամեն ինչ կանեի, միայն թե ծննդաբերեի Երևանում:

Չնայած օրը ոչ աշխատանքային էր, այդուհանդերձ ծննդատան ընդունարանում մուսալեռցի մի հղի կնոջ հանդիպեցի: Առաջինը, ինչ ուշադրությունն իր կողմը հրավիրեց, նրա ձայնում առկա դժգոհությունն էր` եկել էր հեռվից, հղիության ժամկետն էլ արդեն ծանրացրել էր նրան, բժիշկն էլ` չկա. «Ազիզ ջան, վաղը չէ մյուս օրն արի… ոչինչ, որ էսօր են կանչել»,- հանգիստ տոնով կնոջը փոխանցեց ընդունարանի աշխատող կինը: Մինչ հերթը կհասներ ինձ ու կճշտեին, թե ով եմ ես, հետաքրքրվեցի կնոջից` առաջի՞ն հղիությունն է: Պարզվեց որ, երկրորդն է: Շարունակեցի` պատրաստվում եք այստե՞ղ ծննդաբերել: Կինը ավելի շատ զարմացած պատասխանեց` «ոչ», ու ճշտող հարցին էլ արձագանքեց` «նախ պայմանները նայեք մի հատ….»: Շարունակել չստացվեց` հերթը հասավ իմ ներկայանալուն ու մտնելու ծննդատուն:

Պարզվեց, որ ոչ աշխատանքային այս օրով տնօրենը` Աշոտ Սամսոնյանը, իր աշխատասենյակում էր ու սկզբում անգամ պատրաստվում էր հրաժարվել հարցազրույցից` մեղադրելով պրովոկացիոն հարցեր հնչեցնելու մեջ: «Պրովոկացիոնն էլ» այն էր, թե ինչո՞ւ, իր կարծիքով, Էջմիածնի ու հարակից գյուղերի կանայք գերադասում են չծննդաբերել այստեղ ու թեև առկա բոլոր տեսակի անհարմարություններին, այդուհանդերձ ծննդաբերել մայրաքաղաքու: Սակայն ի վերջո հաշտվեցինք.

-Պարոն Սամսոնյան, Ձեր կարծիքով ծննդատունը պատրա՞ստ է սպասարկել այս տարածքի բոլոր կանանց հավուր պատշաճի:

-Իհարկե պատրաստ է: Ունենք բոլոր սարքավորումները, մասնագետները տիրապետում են բոլոր անհրաժեշտ միջամտություններին, ծննդատունն էլ նորմալ վիճակում է: Ես չէի ասի 5-աստղանի հյուրանոց է, բայց բավարար բոլոր պայմանները կան ծննդաբերություն ընդունելու համար:

-Այլ կերպ հարցս ձևակերպեմ. ինչո՞ւ են կանայք ձգտում անհարմարություններ քաշել, բայց ծննդաբերել ոչ թե Էջմիածնի ծննդատանը, այլ Երևանում: Օրինակ, Դուք կիսո՞ւմ եք այն կարծիքը, որ ծննդատունը վերանորոգման կարիք ունի, ի վերջո 67թ-ի շենք է..

-Կապիտալ վերանորոգման կարիք ունի, իհարկե: Բայց չի վերանորոգվում, որովհետև մարզային հիմնարկություն է համարվում: Մի ծրագիր բերեցին, որով վերանորոգվեց մարզկենտրոնինը, իսկ մենք մնացինք: Բայց կարող եմ ասել, որ ծննդատունը, ի համեմատ Էջմիածնի հիվանդանոցի, ավելի լավ վիճակում է… Իսկ մենք 13 մլն պարտք ունենք ծնունդների արտահոսքի պատճառով:

-Եկեք թվերով խոսենք` քանի ծնունդ է ընդունել ծննդատունը անցած տարի:

-572 ծնունդ է եղել մեզ մոտ և դրանից ավելի Երևանում` մեր տարածքից գնացած ծնունդների մասին է խոսքը: Շատերը հավաստագրերի մուտքը որպես դիտավորություն են որակում ՕԵԿ-ի կողմից, քանի որ դա ավելի շատ նման էր մի ծրագրի, որպեսզի Երևանի ծննդատները միանգամից հարստանան … գիտեք, մայրաքաղաքի ծննդատների վիճակը ավելի լավացավ, իսկ մարզային ծննդատներինը` հակառակը: Ի վերջո, ֆինանսն է որոշողը` ֆինանս կա, ուրեմն` պայմաններն էլ լավը կլինեն, մնացածն էլ:

-Որպես տնօրեն, բնական է տեղայնացման հրամանը ողջունում եք, քանի որ դա կապահովի ծննդատան եկամուտը, նաև մասնագետներն էլ, այսպես ասած, անգործ չեն մնա: Բայց չեք կարծում, որ սա իր հետ հավելյալ կոռուպցիոն լուրջ ռիսկեր է առաջ քաշում, քանի որ եթե մարդ չի ուզում այստեղ ծննդաբարի, նա դրան կհասնի` սրա-նրա գրպանը փող դնելով, ծանոթ-բարեկամ գտնելով…

-Ամիսն արդեն ավարտվում է, գալիս են մեզ մոտից հավաստագրեր են տանում` Երևանում ծննդաբերածների մասին է խոսքը:
Աշխատողները հարցնում են` այնտեղ գումար տվե՞լ եք, ասում են` ոչ: Այսինքն` մեխանիզմ են գտել: Օրենքով, եթե կինը իր տարածքից դուրս է ծննդաբերում, նա պետք է պետպատվերի շրջանակում հասանելի գումարը վճարի տեղում` կասսա: Դա նշանակում է, որ պետք է 107 հազար դրամ վճարի, բայց մենք` հայերս, բավականին պրպտող ժողովուրդ ենք և ինչպես տեսնում եմ ճանապարհ գտել են այդ գումարը չվճարելու: Չնայած մի քիչ հոսքն ավելացել է, բայց այն չափ չէ, որքան եղել է նախկինում:

-Որքանո՞վ է ավելացել:

-Հունվարից սկսած 50 ծնունդ ավելին ենք ունեցել: Այս ամիս առայժմ 55 ծնունդ ունենք, բայց դա չի բավարարում մեզ, որովհետև մինչև հավաստագրերի դաշտ մուտք գործելը մենք միջինը 100 ծնունդ ամսական ունենում էինք: Ընդ որում` ավելի վատ պայմաններում, քան այսօր կա, որովհետև այս տարիների ընթացքում քիչ թե շատ կոսմետիկ վերանորոգվել է, սարքավորումներով համալրվել ենք… այո, ավելի վատ պայմաններում, երբ ծննդատունը «կազարմայի» նման էր, մենք այդքան ծնունդ ունեինք:
Այո, եթե կինը ցանկանում է Երևանում ծննդաբերել, նա այդ հարցերը կարող է լուծել հեշտությամբ` նայած ուղեգրող բժշկի «ախորժակին»: Ի դեպ, նույնն էլ վերաբերում է Երևանին. Այնտեղ ցանկացած հերթապահող բժշկին, եթե գումար տան, նա բարդություն կգրի, շտապ ծննդաբերություն կձևակերպի` համ նրան օգուտ կլինի, հիմնարկն էլ չի տուժի, որովհետև պետպատվերի գումարը կստանա: Մի խոսքով, սա էլ թերի է:

-Այդ դեպքում ինչո՞ւ չեք բարձրաձայնում: 

-Մենք բժիշկներով մտադիր են դիմում գրել նախարարի անունով, որպեսզի խիստ վերահսկողության տակ դնի այս հրամանի կիրառումը: Որովհետև այն կմնա զուտ թղթի վրա, կոռուպցիան էլ կաճի:

-Բայց դա կօգնի՞:

-Խիստ հսկողություն ամեն դեպքում անհրաժեշտ է, որովհետև կոռուպցիան իսկապես շատ կաճի` և Երևանում ընդունող բժշկի, և ինչու չէ` ուղեգրող բժիշկը կարող են չարաշահել: Ես առաջարկեցի, որ ուղեգրելու հնարավորությունը տրվի մեզ, այլ ոչ թե մնա կանանց կոնսուլտացիայում, ինչպես որ այսօր է: Այդ դեպքում մենք կուղեգրենք Երևան միայն այն ժամանակ, երբ զգանք, որ մենք չենք կարող ծնունդ ընդունել բարդության և այլնի պատճառով: Հակառակ պարագայում ինձ ստիպեն էլ, ես նորմալ ծնունդը Երևան չեմ ուղեգրի, որովհետև մեր ծննդատունը, արդեն ասացի, 13-14 մլն պարտք ունի և ծնունդների թվի ավելացումը բառիս բուն իմաստով այդ պարտքը մարելու հիմանակն ճանապարհն է.. Հասկանո՞ւմ եք: Ես իսկապես ամեն ջանք գործադրում եմ, որ ծնունդները ավելանան, բայց ինչպե՞ս…. Չի ստացվում, երեկ, օրինակ, ոչ մի ծնունդ չենք ունեցել….

…Վերադառնալով իմ առջև դրված իսկ հարցիս` «ես, եթե ապրեի Էջմիածնում, կհամաձայնվեի արդյո՞ք ծննդաբերել այնտեղ»: Միանշանակ` ոչ… թեև տնօրենի սիրալիր վերաբերմունքն ու այդքան բացասական կողմերով հայտնի հաստատության եզակի լավ կողմերը ի ցույց դնելու ձգտումը գուցե ինչ-որ մեկի վրա կարող էր այլ կերպ ազդել ու այդպիսով ավելացնել այստեղ ծնունդների թիվը, բայց իրականում բարդ է պատկերացնել մի կնոջ, ով ջանք չի գործադրի մայրաքաղաքում ծննդաբերելու ուղղությամբ: Ի վերջո, որքան էլ պնդենք, թե կարևորը մասնագետներն են, այլ ոչ թե պայմանները, քչերը կհամաձայնվեն ծննդաբերել ԽՍՀՄ-ը հիշեցնող սեղանատիպ հարմարանքի վրա, երբ ամբողջ աշխարհում ու ընդամենը 20-25կմ հեռավորության վրա մայրաքաղաքում կանայք ծննդաբերում են գինեկոլոգիական բազկաթոռներում….