Ավիրված, առանց տանիքի ու օրենքի մնացած Փակ շուկան, առնետներից դժգոհ բնակիչներն ու պատմամշակութային վանդալիզմը
Մաշտոցի պողոտայում գտնվող «Փակ» շուկայի տարածքում, որ կառուցվել է 1952 թ-ին ու ընդգրկված է պատմամշակութային հուշարձանների ցանկում, այս պահին բացի ակտիվիստներից, ոստիկաններից ու հարակից շենքերի բնակիչներից ուրիշ մեկը չկար: Չկային շուկայում շինարարություն իրականացնող ընկերության աշխատակիցները, անգամ պահակը չէր երևում, իսկ շուկայի տարածքը կողպած էր: Բայց և այնպես բնակիչները պնդում էին, որ այդ հիմա է տարածքը հանգիստ ու «խախանդ», իսկ «գիշերն ուղղակի գժանոց էր»:
Մեզ հետ զրույցում բնակիչներից մեկը նշեց, որ իրենք արդեն հույսները կտրել են, որ առաջիկայում գիշերները հանգիստ կքնեն.
«Քուն-դադար չենք ունենալու, իրենք պիտի մինչև տարեվերջ հանձնեն էս շենքը, Երևան Սիթիյա, ինչա , իսկ դրա համար պտի գիշերներն էլ աշխատեն, որ հասցնեն»,- պատմեց նրանից մեկը Panorama.am-ին` հղում անելով ամուսնու խոսքերին, ում էլ այդ մասին հայտնել էր շինհրապարակի «պռառաբներից» մեկը:
Փակ շուկայի հարևանությամբ կանաչի վաճառող մի կին էլ ասաց, որ ինքը առավոտ կանուխ արդեն տարածքում է եղել, դասավորել իր ապրանքը, բայց աղմուկ ու շինարարական աշխատանքներ չի տեսել.
«Առևտուր անող բնակիչներից մեկն ասաց, որ գիշերն աղմուկա եղել, տեխնիկայա աշխատել, բայց ինչ արել, չեն արել` մինչև լույս են արել: Իմ վախտ արդեն հանգիստ էր»,- նշեց նա:
Կային նաև այնպիսինները, ում խոսքերից հասկանալի էր, որ նրանք այնքան էլ դեմ չեն, որ շինարարություն արվի ու շենքը նաև վերակառուցվի, քանզի հոգնել են, որ շուկայի տարածքում միշտ աղբանոց է, առնետներ են վխտում, նորմալ ասֆալտած ճանապարհ չկա, ինչի հետևանքով իրենց ոտքի ճանապարհը ամռանը փոշու մեջ կորած է, իսկ ձմռանը` ցեխաջրերի ու ցեխակույտերի, իսկ բուն շուկա էլ մտնել չի լինում` գարշահոտ է:
Նկատենք, որ գարշահոտ-առնետներ գնահատականներով կարելի է հանգիստ հյուսիսայինի նորակառույց շենքերն էլ քանդել։ Այդ շենքերի մայթերին անգամ օրինակ կարելի է հանդիպել նյութական- գարշահոտ, անշարժ փաստարկների (ավելի բացատրել պե՞տք է)։
Ինչևէ` դիմելով հավաքված ակտիվիստներին, կանայք սկսեցին զայրացած խոսել.
«Մենք էլ թույլ չենք տա, որ գաք ստեղ ու …. եկել եք, այ սենց եք անում, մենք էլ տարիներ շարունակ էս հողի ու փոշու մեջ ենք ապրում ու թավալ տալիս»: Իսկ երբ ակտիվիստներից մեկը այդ բողոքներին արձագանքելով նշեց, որ այդ դեպքում ինչո՞ւ չեն դիմում Երևանի քաղաքապետ Տարոն Մարգարյանին, դրա համար ի՞նչ է, պատմամշակութային հուշարձան պետք է անպայման քանդվի, կանանց պատասխանը եղավ հետևյալը.
«Տարոն Մարգարյանը իրա տարածքն ունի, Ավանը, ծաղկացրել ա, ինքն ի՞նչ: Իսկ ես հպարտ ասում եմ, որ ապրում եմ պրոսպեկտ, բայց որ գալիս են ինձ հյուր ու անցնում են էս զիբիլանոցի ու փոշու միջև` ես ամաչում եմ»:
Բնակիչները նշեցին նաև, որ հավատում են, որ շուկայի շենքը պահպանվելու է, քանի որ իրենց այդպես են ասել, իսկ կասկածելու տեղիք իրենք այս պահիս չեն տեսնում.
«Ես երկար տարիներ այստեղ եմ ապրում, բայց հիմա վախենում եմ իմ երեխաներին թողնեմ, որ այդ տարածքով գնան-գան, շենքը մի օր փլվելու ա»,- ցույց տալով ճաքճքված (հայտնի չէ` արդեն, թե մինչ այդ էլ կային դրանք), այս պահին արդեն առանց տանիքի, փլատակների վերածված շուկայի պատերը, ավելացրեց մեկը: Սրան պատասխանեց «Ժառանգություն» խմբակցության դեռևս ղեկավար Ստյոպա Սաֆարյանի մոտ, ով նշեց, որ դրան այլ ձևեր կան` շենքն ամրացնելու և այլն, ի վերջո 21-րդ դարն է:
Բնակիչներին թե ով է հավատացրել, որ հարցը այսպիսին է` «ինչի՞ թողեցիք, որ գա հասնի սրան, որ էլ ամրացումը հնարավոր չի», գլխի ընկնելը դժվար չէ, մանավանդ եթե ներկայացված տրամաբանությունն էլ այսպիսին է` որն ընտրել` առնե՞տ, թե՞ վերանորոգում:
Բնակիչները, ինչպես տեսանք, այս պարագայում ավելի շատ խոսում են իրենց «տեղական» ու յուրահատուկ շահերից միայն։
Մասնագիտական գնահատականը կատարվածին հետևյալն է.
«Պատմամշակութային ժառանգությանն ուղղակի սոսկալի վնաս է հասցված: Շինարարները անցել են արդեն կամարներին, իսկ դրանք ունեն շատ հետաքրքիր պատմություն: Փակ շուկայի կառուցման ժամանակ շինության կամարները վերարտադրեցին 40-ական թվականներին` պատերազմի ժամանակ կառուցված Հաղթանակի կամրջի կամարները: Այս շենքը մեր դասական կառույցներից մեկն է»,- լրագրողներին ասաց ճարտարապետ Գագիկ Սուխուդյանը:
Նրա խոսքով` բացի այն, որ ոչնչացվում է պատմամշակութային ժառանգությունը, ոչնչացվում է նաև երևանցու միջավայրը ու առհասարակ` հայի միջավայրը.
«Սա մշակութային ու պատմական վանդալիզմ է, ուրիշ բառ չեմ կարող ասել»,- նշեց ճարտարապետը:
Շուկայի տարածք, ինչպես նշեցինք, տանող բաց որևէ դուռ չկար, անգամ ԱԺ պատգամավորը չկարողացավ տարածք մուտք գործել, քանի որ տարածքում շինարարությունը իրականացնող ընկերությունից և ոչ մեկը չկար: Բայց մեզ հաջողվեց կիսաքանդ դարպասներից լուսանկարել շինհրապարակը և ըստ այդմ համոզվել, որ գիշերն այստեղ շինտեխնիկա է աշխատել. Փակ շուկայի զարդը համարվող կամարների հետքն անգամ չի մնացել ու այս պահին դժվար է ասել, թե երբեմնի վարդագույն Երևանի կենտրոնական շուկան ինչպիսի՞ ճարտարապետություն է ունեցել ներսից (Նյութի վերջում կտեղադրենք Փակ շուկայի հին լուսանկարներից` համացանցից)։
Իրավական, բարոյական ու նորընտիր պատգամավորական մասով` շենքի տեսքը փչացնելու համար Սամվել Ալեքսանյանը տուգանվել էր արդեն 200.000 դրամ, որ երևի վճարել է` այդ գումարը խնդրելով իր կնոջից։ Հիշեցնենք` Սամվել Ալեքսանյանը իր նախընտրական քարոզարշավի գումարն անգամ չուներ ու դիմել էր դրամահավաքի խնդրանքով։ Այժմ նորընտիր պատգամավորը ոչ միայն կրկնակի օրենք է խախտոմ, այլև հարվածի տակ է դնում քաղաքապետին, մշակույթի նախարարին (երևի էլի ՀՀԿ-ական է լինելու` «իրենցից»), իր կնոջ գործարար համբավն ու գրպանը։
«Մեդիամաքսի» կայքից `
Լրահոս
Տեսանյութեր
«Հավերժի ճամփորդներ». Զոհված տղաների պատմություններն ու երազանքները՝ առցանց ցուցադրությամբ
