Ձեր վստահելի աղբյուրը

Մենք չէինք կարող խուսափել պատերազմից, քանի որ արդեն 2014 թվականից այն հստակ երևում էր,- Ռազմավարական և ազգային հետազոտությունների հայկական կենտրոնի կազմակերպած «Լեռնային Ղարաբաղում ապրիլյան քառօրյա պատերազմից հետո ստեղծված իրավիճակի քաղաքական առանձնահատկությունները» թեմայով սեմինար-քննարկմանն ասաց ՌԱՀՀԿ հետազոտական ծրագրերի տնօրեն, քաղաքագետ Մանվել Սարգսյանը:

Ըստ նրա, Ադրբեջանը որդեգրել էր ռազմական դիվանագիտության քաղաքականությունը, այսինքն՝ օգտագործել շփման գծի արհեստական ստեղծած միջադեպերը որպես բանակցային պրոցեսի վրա ազդելու լծակ: Մ. Սարգսյանի խոսքով, արդեն 2014-ին այդ վիճակը բերեց հայկական կողմի պատժիչ գործողությունների դոկտրինայի, որը կոչվեց սանձահարման զսպող դոկտրինա:

«Այն բավականին էֆեկտիվ իրականացվեց 2014-ի օգստոսին: Ադրբեջանցիները գոնե կանգնեին, անցան դիվերսիոն գործողությունների մեթոդոլոգիայի՝ այդպես փորձելով հակազդել: Հայկական դոկտրինան սկսեց պատժել այդ ջոկատներին արդեն խորքում:  Անցած տարին շատ արդյունավետ էր: Ադրբեջանը սկսեց կորցնել իր բազաները խորքում՝ մինչև 5 կմ: Փաստ էր, որ Ադրբեջանի դոկտրինը տապալվեց:  Ադրբեջանն ինքն իրեն գցեց մի վիճակ, որից դուրս գալու ձև չկար»,- ասաց նա:

Ըստ քաղաքագետի, հայկական դոկտրինը ճանաչվեց. «Առաջին անգամ 2015 թվականին Մինսկի խումբն արդեն իսկ Արբեջանին կոչ արեց պահպանել իր վրա վերցրած պատասխանատվությունը և չգործել: Հայկական կողմին ասացին, որ Հայաստանը պետք է միջոցներ ձեռնարկի լարվածությունը թուլացնելու համար:  Դա ինչ-որ տեղ հայկական նոր դոկտրինայի ճանաչում էր: Դա շատ լուրջ հանգամանք էր»:

Մ. Սարգսյանի խոսքով, բնական է, որ Ադրբեջանը պետք է միջոցներ փնտրեր՝ ինչ աներ:
«Այս տարվա սկզբին տեսանք, որ միջազգային խառնակչություններ էին սկսվել: ԵԽԽՎ-ում հանկարծակի ի հայտ եկավ Սարսանգի հետ կապված բանաձևը, որը պարզապես իրավունք էր տալիս, դրդում էր Ադրբեջանին պատերազմի: Սրանից հետո այլ հանդիպումներ եղան այլ երկրների հետ, այդ թվում նաև ԱՄՆ-ի:  Ադրբեջանը պատերազմի իրավունք ստացավ  կամ խաբեցին: Դա նշանակություն չունի: Դրդեցին»,- ասաց նա:

Ըստ բանախոսի, Ադրբեջանում էլ չեն կարողանում գտնել այն հարցի պատասխանը, թե մինչև վերջ մտածվա՞ծ էր պատերազմը, թե՞ ոչ, կա՞ր հստակ նպատակ, թե՞ ոչ:

«Կարծում եմ՝ Ադրբեջանը ճար չուներ, ստիպված էր դա անել՝ չհասկանալով, թե ինչ արդյունքների կարող էր բերել:  Երբ պաշտպանության բանակը սկսեց ազատագրել հյուսիսում մի շարք դիրքեր, Ադրբեջանի համար դժվար էր հասկանալը, թե ինչով կարող է վերջանալ: Ադրբեջանի նախագահը, ըստ երևույթին, դիմեց Ռուսաստանին, որ հայկական կողմին արգելեն: Շատ էֆեկտիվ ձևով արգելեցին»,- նշեց Մ. Սարգսյանը:

Ըստ նրա, եթե իսկապես ստիպված քայլ էր, կարող էր և նպատակ չունենար, ընդամենը փոխել վիճակը: 

Միաժամանակ քաղաքագետը նշեց, որ Ադրբեջանը փորձեց ավելին պոկել՝ 1994 թ. եռակողմ կնքված պայմանագիրը չի գործում, գոյություն ունի հարաբերություն Հայաստանի հետ:

«Եթե Ադրբեջանը կարողանար հասնել դրան, որ համանախագահներն ընդունեին, իհարկե, կլիներ կատարյալ հաղթանակ Ադրբեջանի համար: Չեղավ դա: Չգիտեմ՝ ինչու չեղավ:  Սկզբում Ռուսաստանը, այնուհետև Մինսկի խումբը, նաև Վիեննայում հանդիպումների ժամանակ հստակ ասվեց, որ այսօրվա իրավական հիմքերը լինելու են 1994 և 1995 թվականների պայմանագրերը: Սա, փաստորեն, բանակցային գործընթացում ստեղծել է նոր վիճակ»,- ասաց Մ. Սարգսյանը՝ հավելելով, որ պետք է բանակցությունները լինեն եռակողմ, 1998 թվականից հետո այդ պայմանագրերը մոռացված էին, բայց հիմա շատ ակտուալ են դարձել: