Հարցազրույցներ 18:44 13/06/2012

«Նիզամի Գյանջևին Իրանի գրականության մեծագույն դասականներից է, ով ստեղծագործել է բացառապես պարսկերենով»

Օրերս panorama.am կայքը, հղում անելով Իրանի պաշտոնական «ԻՌՆԱ» լրատվական գործակալությանը, հրապարակել էր Իրանի մշակույթի փոխնախարարի՝ Նիզամի Գյանջևիի պատկանելիության վերաբերյալ հայտնած տեսակետի մասին նյութը, միևնույն ժամանակ, հղում անելով իրանական «արաննյուզ.իռ» կայքին, ներկայացրել էր ադրբեջանցի պատմաբաններից մեկի այն պարզաբանումը, թե Ադրբեջանն ընդամենը 20 տարվա պատմություն ունի, ուստի Նիզամի Գյանջևին չէր կարող ադրբեջանցի բանաստեղծ լիներ:

Եվ ահա, ադրբեջանական «ԷԽՕ» թերթը, խուսափելով, ինչու չէ վախենալով նաև ճշմարտությունից և կրկին աղավաղելով պատմական իրողությունները, ադրբեջանցի պատմաբանի խոստովանությունը վերագրել էր Panorama.am կայքին, այլ ոչ իրենց իսկ պատմաբանին, ով համարձակություն էր ունեցել խոսել ճշմարտության մասին:

Ադրբեջանական ԶԼՄ-ների կատարած նման խեղաթյուրումները վկայում են այն մասին, որ Ադրբեջանը խուսափում է ճշմարիտ տեղեկատվություն տրամադրել իր հասարակությանը:

Իրանի մշակույթի նախարարությունն Ադրբեջանին մեղադրել է իրանցի բանաստեղծ Նիզամի Գյանջևիի ինքնությունը խեղաթյուրելու և Իրանի մշակութային արժեքները գողանալու մեջ: Այս և այլ թեմաների առնչությամբ՝ panorama.am կայքը զրուցել է իրանագետ Արմեն Իսրայելյանի հետ:

- Ինչպես նշեցվեց, Իրանի և Ադրբեջանի միջև տարաձայնություններ գոյություն ունեն Նիզամի Գյանջևիի պատկանելիության հարցի շուրջ, ի վերջո, ու՞մ փաստարկներն են ավելի ծանրակշիռ:
-Նշեմ, որ Նիզամի Գյանջևիի կենսագրության վերաբերյալ հստակ տեղեկատվություն չկա: Որոշ աղբյուրների համաձայն՝ Գյանջևին ծնվել է Գանձակում (քաղաք` ներկայիս Ադրբեջանի Հանրապետության տարածքում), իսկ ծնողները՝ Իրանի Ղոմ քաղաքից են: Գյանջևին իրանական գրականության մեծագույն դասականներից է, ում շնորհիվ պարսից գրականության մեջ վերելք ապրեց պոեմի ժանրը: Իրանցի մեծանուն բանաստեղծին հատկապես մեծ փառք է բերել նրա հինգ պոեմից բաղկացած ստեղծագործությունը`«Խամսեն» կամ «Փանջ գյանջը» (հինգ գանձ): Բանաստեղծին հատկապես մեծ հռչակ են բերել «Լեյլի և Մեջնուն» և «Խոսով և Շիրին» պոեմները:

- Պարզաբանեք, խնդրեմ, այդ դեպքում ի՞նչ հիմքով է Ադրբեջանը պնդում, թե Նիզամի Գյանջևին ադրբեջանական բանաստեղծ է:
-Բանն այն է, որ Ադրբեջանի առաջ քաշած միակ փաստարկն այն է, որ այն քաղաքը, որտեղ որ ծնվել է իրանցի բանաստեղծը, գտնվում է ներկայիս Ադրբեջանի Հանրապետության տարածքում, սակայն ինչն ամենևին էլ չի նշանակում, որ Գյանջևին ադրբեջանական գրող է: Տարածքային սկզբունքի առաջադրումը գիտական տեսանկյունից անհեթեթ է, քանի որ ըստ այդ տեսության, թե Նիզամի Գյանջևին ծնվել է պատմական Արան և Շիրվան տարածքներում (ներկայիս Ադրբեջանի Հանրապետություն), ուրեմն ադրբեջանական է, ապա այդ տրամաբանությամբ` միջնադարյան դասական թյուրքալեզու գրականության ներկայացուցիչ Մոհամմադ Ֆիզուլին էլ կհամարվի ոչ թե ադրբեջանական, այլ իրաքյան բանաստեղծ, քանի որ վերջինս ծնվել և ապրել է ներկայիս Իրաքի տարածքում:
Ավելին, Նիզամի Գյանջևին իր ստեղծագործություններում նույնիսկ մի բեյթ (երկտող) չի գրել թյուրքերեն լեզվով: Նրա բոլոր ստեղծագործությունները բացառապես գրված են ժամանակի մշակված և գրական պարսկերենով: Գյանջևին իր ստեղծագործություններից մեկում այսպես է փառաբանում Իրանը. «Ամբողջ աշխարհը մարմինն է, իսկ Իրանը` սիրտը»:
Այսինքն վերոնշյալ փաստարկները մերկացնում են ադրբեջանցիների այն պնդումները, թե Նիզամի Գյանջևին ադրբեջանական գրող է:

- Խնդրում եմ նշեք, մշակույթի ոլորտում ինչպիսի՞ տարաձայնություններ գոյություն ունեն Իրանի և Ադրբեջանի հարաբերություններում:
-Նշեմ, որ Ադրբեջանը միայն մշակույթի ոլորտում չէ, որ պահանջներ է ներկայացնում Իրանին: Պատմական հարցերի շուրջ ևս լուրջ տարաձայնություններ գոյություն ունեն Թեհրանի և Բաքվի հարաբերություններում: Ադրբեջանի դպրոցական դասագրքերում, քարտեզներում Իրանի հյուսիսային մի շարք նահանգներ (շուրջ 400 հազար քառակուսի կմ) ներկայացվում են որպես Ադրբեջանի մաս, իսկ վերջերս Ադրբեջանի Մեջլիսի պատգամավորները հանդես եկան մի նախաձեռնությամբ, որով առաջարկվում էր երկիրը վերանվանել Հյուսիսային Ադրբեջան:
Ինչ վերաբերում է ներկայիս Ադրբեջանի Հանրապետության ստեղծմանը, ապա Իրանի թե ՛ պաշտոնական և թե ՛ գիտական շրջանակաները, ինչու չէ, նաև ադրբեջանցի որոշ պատմաբաններ նշում են, որ մինչև 1918թ. Ադրբեջան անունով պետություն գոյություն չի ունեցել և որ այդ երկիրը ստեղծվել է իրանական պատմական Արան և Շիրվան տարածքների վրա:

- Ադրբեջանցի ո՞ր պատմաբանի մասին է խոսքը, մի փոքր մանրամասնեք, խնդրեմ:
-Խոսքն ադրբեջանցի գիտնական Սիրուս Հաշեմովի մասին է, ով «Արան» մշակութային-վերլուծական կենտրոնի կայքի հաղորդմամբ` վերջերս անդրադառնալով Նիզամի Գյանջևիի պատկանելիության, ինչպես նաև պատմական փաստերն աղավաղելու Ադրբեջանի ջանքերին, նշել էր, որ Ադրբեջանը պետք է քաջություն ունենա և պատմական փաստերը ճիշտ ներկայացնի: Ըստ Հաշեմովի՝ Ադրբեջանը 1918 թվին ստեղծվել է իրանական Արան և Շիրվան տարածքներում, և այն ժամանակ, երբ Նիզամի Գյանջևին գրում էր իր «Խամսե»-ն , վերոնշյալ տարածքներն իրանական են եղել, հետևաբար 800 տարի առաջ այդ այդ շրջաններում ստեղծագործած Գյանջևին չի կարող ադրբեջանական համարվել:
Հետևաբար Իրանի մշակույթի նախարարությունն օրերս արդարացիորեն հայտարարել էր, որ Ադրբեջանը, չունենալով մշակութային արժեքներ, ստիպված բռնագրավում է այլ հարևան երկրների, այդ թվում՝ Իրանի մշակութային արժեքները:



Աղբյուր` Panorama.am
Share |
Տեքստում սխալ կամ վրիպակ նկատելու դեպքում, ուղարկեք խմբագրին հաղորդագրություն` նշելով տվյալ սխալը, այնուհետև սեղմելով Ctrl-Enter:

Լրահոս

23:07
Արթուր Պողոսյանը` Քննչական կոմիտեի նախագահի պաշտոնի թեկնածու
«Արթուր Պողոսյանի թեկնածությունն առաջադրել եմ Քննչական կոմիտեի նախագահի պաշտոնում»,-Հանրային հեռուստատեսությանը տված հարցազրույցում...
Աղբյուր` Panorama.am
22:56
Սաակաշվիլին հեղաշրջման կոչ է անում. Մամուկա Մդինարաձե
Վրաստանի նախկին նախագահ Միխեիլ Սաակաշվիլին կոչ է անում քաղաքացիներին երկրում հեղաշրջում իրականացնել՝ ասելով, որ ցուցարարները պետք է ավելի շատ...
Աղբյուր` Panorama.am
22:03
ՀՀ ԶՈՒ հավաքականը թիմային աղյուսակում հունահռոմեական ոճում զբաղեցրել է 3-րդ հորիզոնականը. ՀՀ ՊՆ
ՀՀ ՊՆ-ից հայտնում են, որ ըմբշամարտի զինվորականների աշխարհի առաջնության վերջնարդյունքում ՀՀ ԶՈՒ հավաքականը թիմային աղյուսակում հունահռոմեական...
Աղբյուր` Panorama.am
21:55
ՔՊ-ական Կարեն Սարուխանյանը վստահեցնում է, որ լավ քնելու համար բարբիտուրատներ պարունակող Կորվալոլ է խմել
ԱԺ ՔՊ-ական պատգամավոր Կարեն Սարուխանյանը գրում է. «2023թ. դեկտեմբերին, երբ «Քաղաքացիական պայմանագիր»  կուսակցությունը...
Աղբյուր` Panorama.am
21:34
Արամ Առաջինը Լիբանանի հայկական կուսակցապետերի և պատգամավորների հետ խորհրդակցություն է անցկացրել
Մեծին տան Կիլիկիո կաթողիկոսությունից հայտնում են, որ Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Արամ Ա․ Վեհափառ Հայրապետի հրավերով, Հայ հոգևոր պետերի և Լիբանանի հայ քաղաքական...
Աղբյուր` Panorama.am
21:15
Առաջիկա օրերին սպասվում է ձյուն
ՇՄՆ «Հիդրոօդերևութաբանության և մոնիթորինգի կենտրոն» ՊՈԱԿ-ի տնօրեն Լևոն Ազիզյանը գրում է. Նոյեմբերի 25-ի գիշերն առանձին...
Աղբյուր` Panorama.am
20:58
ՀՀ ՆԳՆ-ն որոշակիորեն արտաքին կառավարման տակ է գտնվում․ Ստեփան Դանիելյան
 «Իմ մոտ այն տպավորությունն է, որ գոնե ՆԳ նախարարության առումով արդեն ուղղակիորեն Հայաստանն արտաքին կառավարման տակ է գտնվում...
Աղբյուր` Panorama.am
20:33
Ես այդ խնդիրը լուծելու եմ կացնային ձևով․ Նիկոլ Փաշինյան
Նիկոլ Փաշինյանը հարցազրույց է տվել Հանրային հեռուստաընկերությանը և այդ մասին իր ֆեկսբուքյան էջում.․ «Հարցազրույցս Հանրային...
Աղբյուր` Panorama.am
20:23
Մուշեղ Մկրտչյանը՝ ըմբշամարտի զինվորականների աշխարհի առաջնության բրոնզե մեդալակիր
ՀՀ ԶՈՒ հավաքականի անդամ, ժամկետային զինծառայող Մուշեղ Մկրտչյանը (92 կգ) հաղթեց Հնդկաստանի մասնակցին և նվաճեց Երևանում անցկացվող ըմբշամարտի...
Աղբյուր` Panorama.am
20:10
Ճիշտ հոր պես․ Քիմ Քարդաշյանը սովորում է իրավաբանության յոթերորդ կուրսում
 Քիմ Քարդաշյանը ոչ միայն ռեալիթի աստղ է, գործարար և բազմազավակ մայր։ Նա նաև ջանասեր իրավագիտության ուսանող է։ Այս մասին գրում է...
Աղբյուր` Panorama.am
19:59
Տասը տարի առաջ այս օրը․․․ ․ Տիգրան Աբրահամյան
«Պատիվ ունեմ» խմբակցության պատգամավոր Տիգրան Աբրահամյանը գրում է․ «10 տարի առաջ այս օրը, Պաշտպանության բանակի հատուկ...
Աղբյուր` Panorama.am
19:47
Վաղվա «Իմնեմնիմի»-ի հիմնական ֆոկուսը լինելու է «հերձելու» վրա․ Նարեկ Սամսոնյան
«Իմնեմնիմի» փոդքասթի վարող Նարեկ Սամսոնյանը գրում է․ «Վաղվա «Իմնեմնիմի»-ի հիմնական ֆոկուսը լինելու ա...
Աղբյուր` Panorama.am
19:36
Թռչնամսում հայտնաբերվել են մանրէաբանական անհամապատասխանություններ․ ՍԱՏՄ
 ՀՀ սննդամթերքի անվտանգության տեսչական մարմնի ստուգումների արդյունքում կասեցվել է «Ոսկե հավիկ պլյուս» ՍՊԸ-ին պատկանող թռչնամսի...
Աղբյուր` Panorama.am
19:24
«Արտաշատ» ԲԿ-ն որպես կարմիր գիծ առողջապահությունում. Ծաղիկ Վարդանյան
«Առողջության իրավունք» իրավապաշտպան ՀԿ համանախագահ Ծաղիկ Վարդանյանը գրում է․ «ԱՐՏԱՇԱՏԻ ԲԺՇԿԱԿԱՆ ԿԵՆՏՐՈՆԸ ՈՐՊԵՍ ԿԱՐՄԻՐ ԳԻԾ...
Աղբյուր` Panorama.am
19:09
Սարգիս Գալստյանը մեղավոր ճանաչվեց լրտեսության համար և դատապարտվեց 18 տարվա ազատազրկման
Լրտեսության համար մեղադրվող Լեռնային Ղարաբաղի նախկին պաշտոնյա, Ստեփանակերտում մոտ կես տարի մնալուց հետո Հայաստան տեղափոխված Սարգիս Գալստյանը...
Աղբյուր` Panorama.am
18:55
Փոքր պետություններն իրավունք չունեն սխալներ գործել․ Արտակ Զաքարյան
ՀՀԿ ԳՄ անդամ Արտակ Զաքարյանը գրել է. «2018թ. ապրիլի 17-ին, երբ հասարակության մի հատվածը, Նիկոլի հետ փողոցներն ընկած, փոփոխությունների...
Աղբյուր` Panorama.am
18:41
Էրդողան․ Մեր արտաքին առևտրի դեֆիցիտի ամենամեծ պատճառը էներգիայի դիմաց վճարելն է
Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը Ստամբուլում մասնակցել է «‎Anadօlu» պետական լրատվական գործակալության էներգետիկ ֆորումին,...
Աղբյուր` Panorama.am
18:28
Արփի Դավոյանը կնշանակվի ՊՎԾ պետ
Oragir.News-ի տեղեկություններով, առաջիկայում ԱԺ «Քաղաքացիական պայմանագիր» խմբակցության պատգամավոր Արփի Դավոյանը կնշանակվի ՊՎԾ պետի...
Աղբյուր` Panorama.am
18:12
Ազգային ողբերգություն է ունենալ մի իշխանություն, որը լեգիտիմացնում է Ցեղասպանությունը․ Լիլիթ Գալստյան
 «Հայաստան» խմբակցության պատգամավորնոր Լիլիթ Գալստյանը գրում է․ «Ազգային ողբերգություն է ունենալ մի իշխանություն, որը...
Աղբյուր` Panorama.am
18:04
Դժբախտ պատահարի հետևանքով մաhաgել է Հայաստանի կարատեի առաջնությունների բազմակի չեմպիոն Մկրտիչ Ղազարյանը
Այսօր դժբախտ պատահարի հետևանքով կյանքից անժամանակ հեռացել է Հայաստանի կարատեի ազգային ֆեդերացիայի մարզիկ Մկրտիչ Ղազարյանը: Լուրը հայտնում...
Աղբյուր` Panorama.am
18:00
Ախալքալաքում տարածված է կոկսակի վիրուսը
Ախալքալաքի մունիցիպալիտետում վերջերս տարածում է ստացել կոկսակի վիրուսը։ Jnews-ի հաղորդմամբ, հիվանդությունն Ախալքալաքում առաջին անգամն է...
Աղբյուր` Panorama.am
17:53
Բնակարանային գողությունը բացահայտվել է դատագենետիկական փորձաքննության եզրակացության արդյունքում
Այս տարվա  հունիսի 1-ին` ժամը 10։30-ին, անհայտ անձը Երևան քաղաքի Մամիկոնյանց փողոցի բնակարաններից մեկի պատուհանից ապօրինի մուտք էր գործել...
Աղբյուր` Panorama.am
17:44
Հայտնի են 2025 թվականի տարվա թռչնի քվեարկության արդյունքները
Հայտնի են «Տարվա թռչուն 2025» քվեարկության արդյունքները։ Ձայները բաժանվել են հետևյալ կերպ. 1․ Հայկական որոր (Larus armenicus)՝...
Աղբյուր` Panorama.am
17:30
Թալանում ու թալանում են, խաբելով, ստով ո՞ւմ փորն է կշտանում. Քաղաքացիները՝ թանկացումների մասին
Այս տարվա ընթացքում առաջին անհրաժեշտության տարբեր ապրանքներ, ծառայություններ թանկացել են, թեև ոչ աշխատավարձը, ոչ թոշակը գրեթե չի բարձրացել։...
Աղբյուր` Panorama.am
17:30
ՃՏՊ Աշտարակ-Ապարան ավտոճանապարհին․ կան տուժածներ
Նոյեմբերի 22-ին, ժամը 15:28-ին Արագածոտնի մարզային փրկարարական վարչության ճգնաժամային կառավարման կենտրոն ահազանգ է ստացվել, որ Աշտարակ-Օհանավան...
Աղբյուր` Panorama.am
16:59
2024 թ.-ին մեկնարկած թանկացումներն ավելի մեծ թափով կշարունակվեն 2025 թ.-ին
Չկարողանալավ տնտեսության մեջ իրական աճ ապահովել՝ Հայաստանի կառավարությունը որդեգրել է ծառայությունների, գների թանկացման և հարկերի բարձրացման...
Աղբյուր` Panorama.am
16:37
Սիսիան-Կապան ավտոճանապարհին ավտոցիստեռնը բախվել է բետոնե արգելապատնեշին, վնասել ջրագիծը և հայտնվել Որոտան գետում
Նոյեմբերի 22-ին, ժամը 11:10-ին Սյունիքի մարզային փրկարարական վարչության ճգնաժամային կառավարման կենտրոն ահազանգ է ստացվել, որ Շամբի ՀԷԿ-ի...
Աղբյուր` Panorama.am
16:37
Նոր կառուցվող էլիտար շենքի շինհրապարակում բետոնախառնիչը կողաշրջվել է. Կա վիրավոր
Այսօր՝ նոյեմբերի 22-ին, արտակարգ դեպք է տեղի ունեցել Երևանում: Shamshyan.com-ը հայտնում է, որ ժամը 12:40-ի սահմաններում Արշակունյաց 23/7...
Աղբյուր` Panorama.am

Տեսանյութեր

Թալանում ու թալանում են , խաբելով, ստով ո՞ւմ փորն է կշտանում. Քաղաքացիները՝ թանկացումների մասին
17:35 22/11/2024

Թալանում ու թալանում են , խաբելով, ստով ո՞ւմ փորն է կշտանում. Քաղաքացիները՝ թանկացումների մասին

Հետևեք մեզ և ծանոթացեք թարմ լուրերին!

Ամենից շատ կարդացված նյութեր

{"core.blocks.header.spell_message1":"\u0546\u0577\u057e\u0561\u056e \u057d\u056d\u0561\u056c\u0568` ","core.blocks.header.spell_message2":"\u0548\u0582\u0572\u0561\u0580\u056f\u0565\u055e\u056c \u0570\u0561\u0572\u0578\u0580\u0564\u0561\u0563\u0580\u0578\u0582\u0569\u0575\u0578\u0582\u0576 \u057d\u056d\u0561\u056c\u056b \u0574\u0561\u057d\u056b\u0576:"}