Ձեր վստահելի աղբյուրը

 ԱՄՆ փոխնախագահ Ջո Բայդենը օրերս Մյունխենի անվտանգության համաժողովում ունեցած ելույթում միջուկային խնդրի հարցում Իրանի հետ ուղղակի երկխոսության առաջարկություն էր արել: Իրանի և ԱՄՆ-ի միջև ուղղակի երկխոսության հավանականության, միջուկային խնդրի, ինչպես նաև Իրանի վրա հնարավոր ռազմական հարձակման վերաբերյալ Panorama.am-ը զրուցել է իրանագետ Արմեն Իսրայելյանի հետ:

-Որո ՞նք են Միացյալ Նահանգների՝ Իրանի հետ ուղղակի բանակցություններ անցկացնելու շարժառիթները:
-ԱՄՆ նախագահ Բարաք Օբամայի վերընտրությունից, ինչպես նաև նոր պետքարտուղարի նշանակումից հետո Վաշինգթոնը կարծես թե փորձում է «իրանական» քաղաքականության մեջ որոշակի նրբերանգային փոփոխություններ կատարել: Վաշինգթոնը նախ փորձում է, Իրանի միջուկային ծրագրի հարցում ակտիվություն ցուցաբերելով, նվազեցնել այդ հարցում Եվրամիության ունեցած դերակատարությունը: Ինչպես հայտնի է, Իրանի և «5+1» խմբի (ՄԱԿ-ի ԱԽ 5 մշտական անդամներ և Գերմանիա) միջև անցկացվող բանակցություններում հիմնական նախաձեռնողը ԵՄ արտաքին քաղաքականության հարցերով հատուկ հանձնակատար Քեթրին Էշթոնն է: Իմ կարծիքով, երկրորդ շարժառիթն էլ այն է, որ Իրանում կայանալիք նախագահական ընտրությունների նախաշեմին Միացյալ Նահանգները փորձում են Իրանի հասարակության շրջանում նվազեցնել հակաամերիկյան տրամադրությունները:

-Կա ՞ արդյոք ուղղակի բանակցությունների անցկացման հավանականություն:
-Կարծում եմ, որ նախագահական ընտրությունների նախաշեմին Իրանի ղեկավարությունը դժվար թե համաձայնվի ԱՄՆ-ի հետ ուղղակի բանակցել, քանի որ հակաամերիկյան և հակաիսրայելական հայտարարությունները Իրանի իշխանությունների համար ծառայում են որպես հասարակությանը միավորող գործոն: Թեև Իրանի արտաքին գործերի նախարարությունը ողջունեց Վաշինգթոնի առաջարկը, սակայն ԻԻՀ հոգևոր առաջնորդ Ալի Խամենեին զինված ուժերի հրամանատարության հետ հանդիպման ժամանակ հայտարարեց, թե քանի դեռ ԱՄՆ-ն չի հրաժարվել ճնշումներ գործադրելու քաղաքականությունից, Իրանը չի համաձայնվի բանակցել: (Հարկ է նշել, որ համաձայն Իրանի սահմանադրության՝ Իրանի արտաքին քաղաքականության հիմնական ուղղությունների մշակումը գտնվում է հոգևոր առաջնորդի լիազորությունների ներքո):
Հավելեմ նաև, որ նախկինում արդեն նախադեպ եղել է, և Իրաքի և Աֆղանստանի անվտանգությանն առնչվող հարցերում Իրանի և ԱՄՆ-ի միջև բանակցություններ անցկացվել են:

-Հաշվի առնելով Մերձավոր Արևելքում ստեղծված փխրուն իրավիճակը՝ Իրանի վրա ռազմական հարձակման հավանականություն կա՞:
-Իմ կարծիքով Իրանի անմիջական հարևանների՝ Իրաքի և Աֆղանստանի, տարածքներից ամերիկյան զորքերի դուրս բերուման որոշումից հետո Միացյալ Նահանգները դժվար թե կրկին մտնեն ռազմական գործողությունների մեջ: Բացի այդ, Եգիպտոսում և Լիբիայում տեղի ունեցած հեղափոխությունների «անարդյունավետության», ինչպես նաև Սիրիայի անորոշ իրավիճակի պայմաններում «անկայուն Իրանը» չի բխում Միացյալ Նահանգների շահերից:
Քանի որ, ինչպես նշում են ամերիկյան վերլուծական կենտրոնները, Միացյալ Նահանգները 5 տարի հետո նավթի և գազի ոլորտում արդեն ինքնաբավ կլինեն, ուստի Մերձավոր Արևելքից այլևս նավթ ներկրելու անհրաժեշտություն չի լինի. Բնականաբար կնվազի նաև տարածաշրջանում ԱՄՆ-ի գլխավոր դաշնակցի՝ Սաուդյան Արաբիայի, դերը: Հետևաբար կփոխվի նաև Վաշինգթոնի՝ մերձավորարևելյան տարածաշրջանայի հանդեպ վարվող քաղաքականությունը: Իսկ մինչ այդ, Վաշինգթոնին ձեռնտու չէ, որպեսզի Պարսից ծոցում իրավիճակն անկայունանա, քանի որ, ինչպես Թեհրանը բազմիցս հայտարարել է՝ ռազմական հարձակման պարագայում կփակի Հորմոզի նեղուցը, որտեղով անցնում է նավթի համաշխարհային արտահանման շուրջ 30 տոկոսը: