Ձեր վստահելի աղբյուրը

Երեկ հերթական հաղթական կիրակին էր. մուսալեռցիները նշեցին իրենց փրկության տոնը, որ այս տարի պարուրված էր նաև ՀՀ անկախության 20-ամյա միջոցառումների ոգով: Ավանդույթի համաձայն, երիտասարդները ողջ գիշեր մատաղի հարիսա էին եփել: Այս տարի այն եփվեց 96 կաթսաներով` Հայոց Եղեռնի 96-րդ տարելիցն է:

«Ամեն տարի այդ օրը մատաղ է մատուցվում ավելի քան 4 հազար փրկված մուսալեռցիների համար, իսկ հարիսան հատուկ խորհուրդ ունի»,- Panorama.am-ի հետ զրույցում պատմեց «Մուսալեռ» հայրենակցական հասարակական կազմակերպության երիտասարդական թևի աշխատանքները համակարգող Հովհաննես Բալաբանյանը:

Նա ներկայացրեց նաև հատուկ խորհուրդը. այն է` 40-օրյա պայքարի ժամանակ Մուսա լեռան ապագա հերոսները ցորենից ու այծի մսից զատ ուտելու գրեթե ոչինչ չեն ունեցել, պարզապես ցորենն ու միսը ջրով խառնել են իրար: Եվ հենց այդ գործողության «հարի́ր սա» արտահայտությունն էլ հետագայում անուն է տվել այդ կերակուրին:

Երեկվա տոնախմբությանը ներկա էին ոչ միայն մարզի ղեկավարությունը` ի դեմս մարզպետ Աշոտ Ղահրամանյանի, այլև Հայաստանի ամենաերիտասարդ եպիսկոպոսներից Հովակիմ եպիսկոպոս Մանուկյանը, որը նույնպես արմատներով մուսալեռցի է ու հենց նրա օրհնությամբ էլ հարիսան բաժանվեց ներկաներին:
Մուսալեռցիների նախնիները, որ ջարդերից հետո ի վերջո հանգրվանեցին ոչ միայն Հայաստանում, այլև աշխարհի այլ անկյուններում, 1968թ-ից սկսած ամեն սեպտեմբերի 3-րդ կիրակին նշում են հերոսամարտում աննախադեպ հաղթանակը, իրենց փրկության ու արիության տոնը:

1915թ-ից հետո մուսալեռցիները անմահացած Մուսա լեռան լանջին կառուցում հուշարձան ու ամեն տարի մատաղ անում` նշելով իրենց փրկության տոնը:
Կոմունիստական կարգերի` պատմության նկատմամբ խստապահանջության ներքո անգամ նրանց հաջողվում է պահպանել ավանդույթը ու թեկուզև յուրաքանչյուրն իր ընտանիքում, բայց ամեն տարի շարունակել նշել:

1976թ-ից սկսած, երբ Երևանից Էջմիածին տանող մայրուղու հարակից տարածքում գտնվող Մուսալեռ ավանի բարձր բլրի վրա հուշակոթողի բացումով ավանդույթը կրկին կյանքի է կոչվում` արդեն մասայականության շեշտադրումով` երգուպարով, հյուրասիրությամբ ու ամենակարևորը` խորհրդանշական հարիսայով:

Այս ամենը շնորհիվ աշխարհասփյուռ ու Հայաստանում բնակվող մուսալեռցիների նախնիների, «Մուսալեռ» հայրենակցական հասարակական կազմակերպության ու ուղղակի հայրենասերների:

Հեցնենք, որ 1932 թ-ին Մուսա լեռան հերոսամարտի մանրամասներին ծանոթանալով` մեծ գրող-հումանիստ Ֆրանց Վերֆելը որոշում է կայացնում գրել այդ մասին և 1934-ին աշխարհին ու հատկապես հայությանը իսկական նվեր ընծայում` հրատարակելով քաջածանոթ վեպը` «Մուսա լեռան 40 օրը» Մուսա (Մովսես) լեռան հերոսամարտի պատմությունը: Նշենք, որ վերջին մարդահամարի տվյալներով Հայաստանում բնակվում է շուրջ 7 հազար մուսալեռցի: