Իրանի դեսպանը Գյանջավիի պարսկերեն ստեղծագործությունները ադրբեջաներենով փոխելու Բաքվի քայլը տարօրինակ է համարում
«Նիզամի Գյանջավիի պոեմները և Ֆերդոուսիի «Շահնամեն» պարսից լեզվի հիմնական աղբյուրներն են համարվում, որոնք պաշտոնապես ճանաչված են թե արևելագետների և թե «ՅՈՒՆԵՍԿՕ»-ի կողմից»,-այդ մասին իրանական «ՖԱՐՍ» լրատվական գործակալության հաղորդմամբ հայտարարել է Ադրբեջանում Իրանի դեսպան Մոհսեն Փաք Այինը:
Իրանի դեսպանը, անդրադառնալով իրանցի բանաստեղծ Նիզամի Գյանջավիի գերեզմանի պատերին պարսկերենով գրված բանաստեղծությունները ադրբեջաներենով փոխարինելու Ադրբեջանի նախաձեռնությանը, նշել է. «Նիզամի Գյանջավիի բանաստեղծությունները ոչ պարսկերենով կարդալը այնքան տարօրինակ է, որ ասենք Վիկտոր Հյուգոն արաբերենով է ստեղծագործել»:
Նշենք, որ Ադրբեջանը բացի իրանցի բանաստեղծին որպես ադրբեջանական ներկայացնելուց, սեփականացնում է նաև իրանական երաժշտական գործիքները, ինչն էլ հարուցում է իրանցի պաշտոնյաների և արվեստագետների դժգոհությունը.
ՀՀ-ում ԻԻՀ դեսպան Մոհամմադ Ռեիսի. «Որոշ խնդիրներ կան, իհարկե պատմական ճշմարտության հետ կապված: Պետք է հիշել, որ Ադրբեջանը ստեղծվել է 1918 թվականին, իսկ թառը դարերի պատմություն ունի»:
Իրանի Արվեստի ակադեմիայի ավանդական արվեստների ամբիոնի վարիչ Աբդոլմաջիդ Շարիֆզադե. «ԽՍՀՄ փլուզումից հետո որոշ երկրներ ջանքեր են գործադրում հարստացնել իրենց պատմությունն ու մշակույթը՝ աղավաղելով իրանական մշակույթը:
Օրինակ, Ադրբեջանը, վկայակոչելով Գյանջա (Գանձակ) քաղաքը, որը ներկայում գտնվում է իր տարածքում, իրանցի բանաստեղծ Նիզամի Գյանջավիին ներկայացնում է որպես ադրբեջանական: Թեև հարկ է նշել, որ պատմական փաստերը վկայում են, որ Նիզամին ծնվել է Իրանի Ռեյ քաղաքում»:
ԻԻՀ Մեջլիսի մշակույթի հարցերով հանձնաժողովի անդամ Նասրոլլահ Փեժման Ֆար.«Պատմության ընթացքում Իրանին պատկանող հարակից որոշ տարածքներ տարբեր պատճառներով անջատվել են, և դա է պատճառ դարձել, որ որոշ երկրներ մեր գրականության մեծերի պատկանելիության առնչությամբ պահանջներ են ներկայացնում: Նիզամի Գյանջավին պատկանում է Իրանին, և նրանք, ովքեր պնդում են, որ նա իրենցն է, ավելին, քան երևակայություն է»:
ԻԻՀ մշակույթի և իսլամական կողմնորոշման փոխնախարար Բահման Դարի. «Առկա փաստները վկայում են, որ Նիզամի Գյանջևին իրանցի բանաստեղծ է, դա ապացուցելու կարիք չկա, ուղղակի որևէ երկրի կողմից ուրիշի մշակութային արժեքներն իրեն վերագրելը վայելուչ չէ: Ադրբեջանը, չունենալով մշակութային արժեքներ, ստիպված բռնագրավում է այլ երկրների մշակութային արժեքները: Ադրբեջանի նման քայլը բացի մշակութային գողությունից, ուրիշ այլ կերպ հնարավոր չէ որակել»:
ԻԻՀ Մշակութային ժառանգության կազմակերպության նախագահ Մոհամմադ Ջավադ Ադաբի. «Իրանցի մեծանուն բանաստեղծ Նիզամի Գյանջավիի ինքնության կեղծումը վկայում է Ադրբեջանի մշակութային աղքատության մասին»:
Իրանի երաժշտագետների տան նախագահության անդամ՝ թառահար Դարյուշ Փիրնիաքան.«Թառը դեռևս գործածվում է Իրանում և նրա տարածքից դուրս չի եկել. Թառը պատմականորեն Իրանին պատկանող տարածքում է տարածում ունեցել, հետագայում է այդ տարածքն անջատվել Իրանից: Ավելին պատմական աղբյուրների համաձայն՝ Բաքվում թառ ընդհանրապես գոյություն չի ունեցել»:
Իրանցի երաժշտագետ Բեհրուզ Վեջդանի. «Ադրբեջանի կողմից թառի վերաբերյալ ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ին այն պարագայում է հայտ ներկայացվում, որ մինչև Ադրբեջանի Հանրապետության ի հայտ գալը, Իրանը թառ ուներ: Ավելին, մինչև Թուրքմենչայի պայմանագիրը Ադրբեջանի ներկայիս տարածքն Իրանի մաս է կազմել»:
Իրանի ազգային գրադարանի և փաստթղթերի կազմակերպության տնօրեն Էսհաղ Սալահի. «Ադրբեջանը նման քայլով ոչ մի արդյունքի չի հասնի: Եվ ընդհանրապես, պատմական և մշակութային գործիչներին «բռնազավթելը» շատ սխալ քայլ է»:
ԻԻՀ ԱԳՆ մամլո խոսնակ Սեյյեդ Աբբաս Արաղչի, «Եթե Ադրբեջանի կողմից Նիզամի Գյանջավիի գերեզմանի պատերին գրված պարսկերեն բանաստեղծությունները թյուրքերենով փոխարինվեն, ապա այդ քայլը չի կարող փոխել պարսկալեզու բանաստեղծի պատմական և մշակութային ինքնությունը»:
ԻԻՀ Մեջլիսի տնտեսական հարցերով հանձնաժողովի անդամ Էբրահիմ Նաքու. «Իրանական հարուստ մշակույթը ոչ մի երկիր չի կարող աղավաղել: Իրանի մշակութային արժեքների հանդեպ Ադրբեջանի դրսևորած քաղաքական վերաբերմունքը քաղաքական անբարոյականության տեսակ է: Ադրբեջանը պետք է Իրանի հանդեպ վերանայի իր քաղաքականությունը»:
«ՖԱՐՍ» լրատվական գործակալություն. «Նիզամի Գյանջավին էթնիկական տեսանկյունից իրանցի է՝ Իրանի Թաֆրեշ (Թադ) շրջանից է (գտնվում է ԻԻՀ Մարքազի (Կենտրանական) նահանգում): Գյանջավին բացի պարսկերենից ոչ մի բեյթ (երկտող) այլ լեզվով չի գրել: Հետևաբար, ընդամենը 22-ամյա Ադրբեջանը ինչպե՞ս կարող է 12-րդ դարի պարսկալեզու բանաստեղծին համարել ադրբեջանական»:
«ՅՈՒՆԵՍԿՕ»-ում ԻԻՀ մշտական ներկայացուցիչ Մոհամմադ Ռեզա Մաջիդի. «Ադրբեջանի կողմից Գյանջավիի բանաստեղծությունները թյուրքերենով փոխարինելը տհաճ քայլ է. Բոլորն էլ գիտեն, որ Գյանջավին պարսկալեզու բանաստեղծ է»:
