Ձեր վստահելի աղբյուրը

Սիրիահայ Անդրանիկ Վարդանեանը երկու երազանք ունի` ամուսնանալ, տեղափոխվել Արցախ և տեղեկատվական տեխնոլոգիաների ոլորտում ներդնել սիրիահայերի բերած մշակույթն ու ներուժը:

Անդրանիկը առաջին սիրիահայերից էր, որ իրավիճակը սրվելուց հետո եկան Հայաստան:

«Ամենավերջին շաբաթներն էին հեշտ գալու: Մեր գալուց մի երկու ամիս անց արդեն թռիչքներ չկային: Գալը հեշտ էր, բարդ էր այն, որ առաջին սիրահայերից էինք, ովքեր եկան 2012-ին: Ոչ կառավարությունն էր տեղյակ ինչ պիտի լինի, ոչ էլ մենք էինք տեղյակ, թե ինչ պիտի անենք»,- պատմում է նա:

Մինչ Հայաստանում հաստատվելը հաճախ էին գալիս. «Բայց հաստատվել-մնալն ուրիշ է, որպես «զբոսաշրջիկ» գալը` ուրիշ»:

«Մայրիկս տեղացի է, հայրիկս հարս է տարել Սիրիա: Իր համար հարմարվելն էր բարդ: Բարդ է, որ գնաս Սիրիա, 16 տարի հարմարված ապրես ու նորից այստեղ հարմարվես: Հայրիկը 40 տարի ապրել է Սիրիայում: Իր համար ավելի դժվար է, աշխատանքի առումով` հատկապես: Այնտեղ իրեն բոլորը գիտեին, իսկ այստեղ, որ իր Հայրենիքն է, իրեն չգիտեն: Ավելի հետաքրքիր էր քրոջս վիճակը: Եկանք Հայաստան, ասում էր` «Սուրիա կուզեմ, Սուրիա կուզեմ»: Հիմա ժամանակ անցավ, դպրոց ընդունվեց, գնաց դաշնամուրի, ասում է` «Հոս լավ է»»:

Սիրիահայն իր միջավայրն է ամենից շատ կարոտում. «Երբ ընկերներով գնում էինք պինգ պոնգ խաղալու, կամ վավերագրական ֆիլմեր դիտելու: Տունը կարոտում եմ շատ: Այնտեղ մենք բալկոն ունեինք, որ այստեղ տների շատ մասը չունի կամ փակած է: Երեկոյան ընտանիքով նստում էինք դրսում, սուրճ էինք խմում, քաղցրավենիք ուտում»:

Երբ նոր էին եկել, Անդրանիկը ծախսեր չուներ, ոտքով էր գնում դպրոց, բայց ամռանը արձակուրդներին որոշում է աշխատել. «Դիմում գրեցի, որ որպես մատուցող աշխատեմ օդանավակայանում: Անգլերեն լավ գիտեի, զբոսաշրջիկների գալու շրջանն էր: Այդպես երկու և կես ամիս աշխատեցի: Հիմա սովորում և աշխատում եմ ՏՏ ոլորտի ընկերություններից մեկում»:

Սկզբում դժվար էր, որ ես «օտար» եմ

Անդրանիկի համար ամենախորթ բանը մարդկանց մռայլությունն էր:

« Տխուր են. նոր են արթնացել, բայց տխուր են: Սիրիայում արաբները ավելի խիստ դեմք ունեն, իսկ հայերը միշտ ժպտում են: Այստեղ առավոտյան որ նստում էի երթուղային, բոլորը աչքերը կյախ, տխուր… մինչև այսօր էլ նկատում եմ, չնայած արդեն երկու տարի Հայաստանում եմ»,- նշում է երիտասարդը:

Ամենաբարդը եղել է արևելահայերեն սովորելը, բայց հիմա արդեն լավ խոսում է:

Սիրիահայ երիտասարդի խոսքով, մեծ է ինտեգրման խնդիրը, մարդը չի գտնում իրեն. «Ոչ մեկին չգիտեի, մի քիչ դժվար էր իմ տեսակի մարդ գտնելը: Հիմա իմ մոտիկ ընկերներն ինձ այսպես են ներկայացնում` «Ծանոթացնեմ, Անդրանիկն է: Սիրիայից փախած, եկած է»:

Միշտ հումորային իրավիճակ են ստեղծում: Սկզբում դժվար էր, որ ես «օտար» եմ: Տարբերում են մարդկանց: Օրինակ, հիշում եմ, դպրոցում ինձ այսպես էին ներկայացնում` «այն հայրենասեր տղան»: Դա ինձ համար ավելի վիրավորական էր, քան որ ասեին` «այն սիրիահայը»: Որովհետև տեղային բաժանում Հայաստանի ներսում էլ կա, բայց որ ասում են այն հայրենասերը, իրավիճակ է ստեղծվում, որ մնացածը հայրենասեր չեն»:

Վերջին տարեդարձը` Հալեպում (Անդրանիկ Վարդանեանի անձնական արխիվից)

Ըստ նրա, ամենակարևոր բաներից մեկն այն է, որ սիրիահայը հասկանա` ինքը Սիրիայում չէ, Հայաստանում է: Հայաստանաբնակն էլ հասկանա, որ դիմացինը սիրիահայ է, հնարավոր է ինչ-որ բաներ անի, որին սովոր չէ սիրիահայը:

«Մարդիկ պետք է գիտացեն, որ սիրիահայերին չտարանջատեն: Եթե միմյանց օգնեն, հարցերն ավելի արագ կլուծվեն»,- ասում է նա:

Կանգառը` Հայրենիքում

Անդրանիկի մայրական կողմն Ապարանից է, հայրիկի կողմը` Սասունից. «Երկուսն էլ հիմնականում Սասունի և Մուշի խառնուրդ են: Սասունից շատ բարեկամներ ենք ունեցել, ում գտել ենք վերջին տարիներին: Մի մասը գնացել էր Սիրիա, մի մասը եկել Հայաստան, հետո գտանք իրար»:

Արևմտյան Հայաստանի արմատներով հայ երիտասարդը հայրենիքի մեկ այլ հատվածում է որոշել շարունակել կյանքը:
«Երբ նոր եկա Հայաստան, միշտ մտածում էի Երևանում չմնալու մասին: Հայաստանում լուրջ խնդիր է, ամեն ինչ կենտրոնացած է Երևանի վրա: Հետո մտածեցինք, որ ազատագրված տարածքներ կան: Կարելի է այդ տարածքներն օգտագործել: Ես ծրագրավորող եմ, ինձ համար կապ չունի, որտեղ կապրեմ, կարևորը պատվեր լինի: Ես կարող եմ Արցախի ինչ-որ գյուղում ապրել կամ Ստեփանակերտում: Իմ համար տեղը կապ չունի: Արցախում ավելի լավ է ապրելը, քան Երևանում: Մտածում եմ հաջորդ տարիներին ամուսնամ ու գնամ Արցախ»,- պատմում է նա:

Անդրանիկը մոտ երկու տարի առաջ է եղել Արցախում: Ամենից շատ Քարվաճառն է հավանել. «Քարվաճառում շատ հետաքրքիր բան կար: Ամառ էր: Նայում ես լեռանը` ներքևում կանաչ, մի քիչ վերև` դեղին, վերևում` սպիտակ: Կանաչ է, վրան դեղնած աշուն, վրան` սպիտակ ձյուն: Շատ հետաքրքիր է այդ լեռներում»:

Այն, որ Արցախն ապրում է փխրուն խաղաղության մեջ, Անդրանիկը լավ է գիտակցում:

Պատերազմը դեռ շարունակվում է, այն չի ավարտվել, ասում է նա. «Մենք ընդամենը զինադադարի մեջ ենք: Այն ամեն վայրկյան կարող է բռնկվել: Բայց եթե ասենք, որ պատերազմ է ու չգնանք Արցախ, նույն բանն է, որ պատերազմի ընթացքում ձեռք քաշենք: Դրա համար հիմա ավելի ճիշտ է գնանք Արցախ, այնտեղ հաստատվենք, զարգացնենք, որ միացնենք Հայաստանին: Դա կլինի առաջին զենք բռնելու ձևը: Շատ սիրիահայեր չեն առնչվել արցախյան պատերազմին և դա գլխավոր խնդիրներից մեկն է: Սիրիայում, երբ փոքր էի, ունեի ընկերներ, ովքեր գնում էին ծառայության: Իրենք ծառայում էին, իսկ կիրակի օրերը տանն էին, եթե Հալեպում էին բնակվում, ուրեմն մոտակա տարածքում էին ծառայում:

Սիրիայում բանակը սովորացնում է տղամարդ դառնալ, բայց ոչ զենք բռնել: Իսկ Հայաստանում և տղամարդ դառնալ է սովորեցնու, և զենք բռնել: Այստեղ ապրել ու չգնալ բանակ, կարծում եմ սխալ կլինի: Ես մեծ ցանկություն ունեմ գնալու, բայց ֆիզիկական խնդիրներ կան: Չնայած ես իմ ոլորտը տեղեկատվական տեխնոլոգիաներն եմ ընտրել ու կիբեր պատերազմում կդնեմ իմ լուման պատերազմի մեջ»:

Անդրանիկի` հայրենիքում ապրելու որոշումը հաստատ է. «Հայաստանից կարելի է գնալ մաքսիմում 6 ամսով` սովորելու կամ աշխատելու: Գնալ, դրսում մնալն անիմաստ է: Բոլոր թռչունները, երբ չվում են, վերադառնում են իրենց բույնը: Մարդը ուր էլ պտտվի, պիտի էլի գա Հայրենիք»:

Սիրիահայերի մասին շարքի նախորդ պատմությունները`

«Հայրս ու մայրս 1915-ի ջարդն են տեսել, մենք էլ այսօր ավելի ճերմակ ջարդ տեսանք»

Հալեպի հայ հարսների օժիտն ասեղնագործող ու ծաղկող կնոջ մասին

Հալեպում թողած պարտությունն ու Հայաստանում գտած հաղթանակը

Ընդհատվող ժամանակագրություն` Հալեպից Երևան

Հալեպահայ մանկաբույժը՝ հայրենիքի, երեխաների ու խորթ չապրելու մասին

Հալեպի տունը պոկել-բերելու և այդպես էլ օտար մնալու մասին

Շուտ մեծացած մանուկներ, գողացված ուրախություն, ապրելու տենչ, հայ ընտանիքը չի լքում Հալեպը

Աշխարհի որ ծայրն էլ գնաս, հետ ես գալու, որովհետև միշտ կարոտելու ես. Հալեպահայ սրտաբան

Պատերազմը սեփական մաշկի վրա զգացած. Հալեպահայը կամավոր աշխատում է փախստականների համար

Տան կարոտը, հայրենիքը չթողնելը, հայ մնալու պարտքն ու Թումանյանի «Անուշը»… Հալեպահայ օպերային երգչուհին

«Գաբոյիս չեմ կարողանում բերել, երեխաս Հալեպում է». Սիրիահայ ընտանիքի երազանքը

Սիրիահայ կնոջ պատմությունը… Գաղթականության շրջանի, օտարին թողած տան, սարերի հետ խոսելու և գտած հայրենիքի մասին

Հալեպահայ ատամնաբույժի անցած ճամփան` Հալեպից մինչև անապատ, Լիբանանից` հայրենիք. Մահն ամեն րոպե գոյություն ուներ

Սիրիահայ. Մեր ինքնությունը այստեղ կպահենք, Հայաստանից դուրս ուր էլ գնանք, պիտի ձուլվենք

Երեսուն տարվա լուսանկարչի կյանք ու առանց լուսանկարելու երեք տարի. Սիրիան իմ սրտին մոտ է, բայց Հայաստանն ավելի

Սիրիահայ Ժիրայրն Արցախում է արդեն չորս տարի. Սեղան է նստում յոթ զավակով, մեծ տղան էլ զինվոր է

Պանիր, զահտար ու մարթադելլա. Նորան իր հետ բերել է հալեպյան ուտեստները, այստեղի էլ ջուրն ու օդն է սիրում

«Տանս վրա երկու անգամ հրթիռ է ընկել, տունս քանդվել է». Հալեպահայ Սոսին Երևանում սենդվիչ է վաճառում

Հալեպահայ. Խիղճ չունեցող մարդու ձեռքին մնացինք, այդքան գեղեցիկ քաղաքն ինչի՞ են վերածել

Սիրիահայ կին. Իսկ տունը, առօրյան, իմ հիշողություններն ինձ հետ են կանչում Սիրիա 

Թեկուզ վաղը պատերազմը դադարի, հետ չեմ գնալու. Արցախում վերաբնակեցված սիրիահայ բժիշկ