Ձեր վստահելի աղբյուրը

Ամանորին ընդառաջ շուկայում սատկած կենդանու մսի հայտնվելը քաղաքացիներին խիստ մտահոգությունների տեղիք է տվել:

«Դե էսքանից հետո գնա ու միս առ»,-լսելով շուկայում սատկած խոզերի վաճառքի մասին լուրը, արձագանքում են քաղաքացիները:

Որտեղի՞ց գնել միսը, ինչի՞ն ուշադրություն դարձնել այն ձեռք բերելիս: 

«Իրազեկ և պաշտպանված սպառող» ՀԿ նախագահ Բաբկեն Պիպոյանը քաղաքացիներին խորհուրդ է տալիս մսամթերքը ձեռք բերելիս առաջին հերթին պահանջել անասնաբուժասանիտարական փորձաքննության կտրոնը:

«Կտրոնի վրա նշված է լինում, թե որտեղից է եկել մսամթերքը: Օրենքով սահմանված կարգով, մեր երկրում մսամթերքի տեղափոխումը պետք է լինի ուղեկցող փաստաթղթերով»,-ասաց Պիպոյանը:

ՀԿ նախագահը սպառողներին կոչ է անում մսամթերք գնելիս ուշադրություն դարձնել դրա պահպանման պայմաններին, այս կանոններին հետևելու դեպքում սպառողի՝ խաբված լինելու հավանականությունը փոքր կլինի:

Ինչպե՞ս սպառողը կարող է տարբերել որակյալ միսն անորակից կամ սատկած կենդանու մսից: Պիպոյանի խոսքով, շատ դեպքերում դա անզեն աչքով առաջին հայացքից տարբերելը դժվար է նույնիսկ սննդամթերքի անվտանգության փորձագետների համար: Ընդհանրապես թարմ միսը լինում է վառ վարդագույն, այն սեղմելիս ուռուցիկությունն արագ վերականգնվում է, ինչը չի կարելի ասել անորակ մսի մասին:

«Դրա համար շատ կարևոր է պահանջել կտրոնը, չեմ կարծում, որ անասնաբուժական ծառայությունը ռիսկի կգնա ու փորձաքննության սխալ եզրակացություն կտա»,-ասաց նա:

Սննդամթերքի անվտանգության ծառայության կայքէջում տեղադրված են խորհուրդներ, թե միսը գնելիս ինչ քայլերի կարող է դիմել սպառողը՝ հասկանալու միսը որակյա՞լ է, թե՞ անորակ: 

Խուսափելու համար առողջության հետ կապված անախորժություններից, հետևեք մի քանի պարզ կանոնների:

Առաջին` միս գնելու դեպքում ստուգեք վաճառողի մոտ անասնաբուժասանիտարական փորձաքննությունը (ԱԲՍՓ) հավաստող փաստաթղթի առկայությունը: ԱԲՍՓ փաստաթղթում պետք է լինեն հետևյալ տվյալները՝
Միսը վաճառողի անունը, ազգանունը
Կենդանու տեսակը
Հատ/կշիռ
ԱԲՍՓ համարը
ԱԲՍՓ տրման ամսաթիվ
Ուղեկցող անասնաբուժական վկայականի համարը
Թարմ մսի կշիռը
Մնացորդի կշիռը

Երկրորդ՝ միսը, որն անցել է անասնաբուժասանիտարական փորձաքննություն, պետք է պարտադիր ունենա դրոշմակնիք: Ստուգեք մսի վրա դրոշմակնիքի առկայությունը: Մսի դրոշմակնքման համար օգտագործվում են անասնաբուժական դրոշմակնիքներ՝ օրենսդությամբ նախատեսված ձևերով և չափսերով, ակոսված շրջանակով, թվերով և տառերով: Կենդանու վրա դրոշմված 40 x 60 մմ չափսերի ձվաձև դրոշմակնիքները հաստատում են, որ անասնաբուժասանիտարական փորձաքննությունը լիարժեք է, և միսը ենթակա է իրացման` առանց սահմանափակման: Միսը դրոշմակնքվում է հետևյալ կերպ`
ա) կենդանու ամբողջական մսեղիքի կամ դրա կեսերի վրա դրվում է մեկական դրոշմակնիք` յուրաքանչյուր թիակի և ազդրի հատվածում.
բ) կենդանու մսեղիքի քառորդների վրա դրվում է մեկական դրոշմակնիք` յուրաքանչյուր քառորդի թիակի կամ ազդրի հատվածում.
գ) գլխի, լեզվի, ճարպի կամ նրա կտորների, ներքին պարենքիմատոզ օրգանների վրա դրվում է մեկական դրոշմակնիք.
դ) ճագարի, նապաստակի, կուղբի, ճահճակուղբի մսեղիքի վրա դրվում է մեկական դրոշմակնիք` թիակի հատվածում և ազդրի արտաքին մակերեսին:

Եթե ընտրում եք սառեցված միս, ապա գնելու դեպքում հիմնական չափանիշը դրա թարմության աստիճանն է:

Երրորդ՝ եթե գնում եք նախորդ օրվա միս, պահանջեք կրկնակի փորձաքննությունը հաստատող թերթիկը: Բացի այս ամենից, արժե հիշել մսի որակի մասին նախնական տեղեկատվություն տվող մի քանի ազդակների մասին: Որակյալ սառեցված միսը պետք է ունենա՝
1.Իրեն հատուկ գույն։ Եթե միսը երկար է մնում տաղավարին, այն դառնում է ավելի մուգ և չոր: Համարվում է, որ որքան թարմ է կտորը (վարդագույն կամ բաց կարմիր), այնքան ավելի լավ, քանի որ մուգ կարմրաշագանակագույն երանգները խոսում են այն մասին, որ Ձեր առջև ծեր կենդանի է:
2. Դուրեկան հոտ:
3. Սպիտակ կամ կաթնագույն ճարպ (տավարինը կոշտ է, չի քսվում, այլ փշրվում է, խոզինը փափուկ է, վարդագույն երանգով, ոչխարինը խիտ է և դեղնավուն չէ): Տավարի մսի ճարպային շերտերը դեղին են, հորթի մսինը՝ սպիտակ. եթե ճարպի արտաքին շերտը մսից բաժանված է բաժանարար թաղանթով, ապա դա նշանակում է որ կենդանին ծեր է եղել:
4.Վերին բարակ կեղևը խամրած է, վարդագույն կամ կարմիր: Կարմիր մսի կտրվածքի մակերեսին առկա է մոխրագույն փառ, որը նրան տալիս են սառույցի բյուրեղները: Եթե մատը դնեք մակերեսին, պետք է գոյանա վառ կարմիր բիծ: Երկրորդային սառեցումից հետո մսի որակը դառնում է ավելի վատը` գունավորումը դառնում է բալագույն, իսկ մատով հպվելուց հետո գույնը չի փոխվում:

Եթե ընտրում եք սառեցված մթերք, ուշադրություն դարձրեք, որպեսզի դրա վրա չլինեն ձյուն կամ արյունոտ սառցե ներհոսքեր. դա խոսում է այն մասին, որ կտորը ենթարկվել է մի քանի սառեցման: 

Խոզի մսի ընտրության հիմնական չափանիշները
Խոզի մսի ընտրության ժամանակ ուշադրություն դարձրեք դրա կաշվին. այն պետք է լինի սպիտակ, առանց ավելորդ բծերի: Դա նշանակում է որ կենդանին առողջ է եղել: Որակյալ թարմ խոզի միսը պինդ է, առաձգական, անհոտ և գործնականում առանց թաղանթի: Միսը պետք է լինի բարակ, մարմարի նման ճարպային շերտերով: Երիտասարդ կենդանիների մոտ միսը բաց վարդագույն է, ծեր կենդանիների մոտ` ավելի մուգ: Եթե խոզի միսը ավելի քան մուգ է և պատված է թաղանթով, ապա միսը կլինի չոր և կոպիտ: Որակյալ ճարպը խիտ է, սպիտակ կամ կաթնագույն, այլ ոչ թե վարդագույն կամ դեղնավուն: 

Ոչխարի կամ գառան մսի ընտրության հիմնական չափանիշները
Առավել թանկ է գնահատվում երիտասարդ ոչխարի կամ գառան միսը, որի տարիքը չի գերազանցում 18 ամիսը, և որը պիտանի չի բազմացման համար: Գնահատվում է նաև բտած ոչխարների միսը, որոնց տարիքը չի գերազանցում 3 տարին: Իմանալ՝ երիտասարդ է արդյոք եղել կենդանին, կարելի գույնի միջոցով: Որքան բաց երանգ ունի միսը, այնքան կենդանին երիտասարդ է եղել: Գառան միսն ունի խամրած վարդագույն երանգ, ավելի հասուն կենդանու միսն ունի խամրած կարմիր կամ կարմրաշագանակագույն երանգ: Ճարպը սպիտակ է և հեշտ առանձնանում է: Վատ կերակրված և ծեր ոչխարների միսը մուգ կարմիր է, իսկ ճարպը` դեղնավուն: Եթե ճարպը փխրուն է, նշանակում է միսը պահել են սառեցման խցիկում:

Ինչպե՞ս խուսափել փչացած, նեխած, առողջության համար վնասակար մսի ձեռքբերումից, ինչպիսի՞ նշաններով այն ճանաչել
Որոշ նշաններով կարելի է որոշել, թե արդյոք փչացած է միսը, օրինակ` մսի մոխրագույն երանգավորումով: Կտորի մակերեսին կպչուն լորձի առկայությունը խոսում է մանրէների առկայության մասին: Ալ կարմիր և մոխրագույն բծերը և արյան կուտակումները բացահայտ վկայում են սխալ սառեցման և պահպանման մասին: Ուշադիր զննեք կենդանու ճարպը. եթե միսը թրջել են կալիումի պերմանգանատի (марганцовка) լուծույթում՝ մսին թարմ տեսք տալու համար, ապա ճարպը ստանում է վարդագույն երանգ: Ցանկացած մսի շաղված եզրերը վկայում են այն մասին, որ այն թաթախվել է քացախաթթվի լուծույթում: Մսի հիմնական խաբեությունները կապված են ներկրման հետ՝ ածխաթթու գազում պահելով, կամ ներկանյութերի օգտագործմամբ: Եթե ի հայտ են եկել կասկածներ՝ կապված գունանյութերի օգտագործման հետ, ապա կատարեք կտրվածք մսի կտորի վրա, և զննեք գունանյութերի ներթափանցման աստիճանը: Վերցրեք Ձեզ հետ թղթե անձեռոցիկ: Անձեռոցիկը դրեք մսի վրա և պահեք այն մի քանի վայրկյան: Եթե միսը ֆիկսինով մշակում է անցել, ապա Դուք անձեռոցիկի վրա կտեսնեք վառ վարդագույն հետք: Միսը նաև պետք է լինի լավ արնազրկված, անձեռոցիկի վրա չպետք է լինեն արյան ակնհայտ հետքեր: Կա թարմ միսը փչացածից տարբերելու մեկ այլ տարբերակ ևս, եթե միսը ոսկորով է: Միսը չպետք է առանձնանա ոսկորից. փորձեք թեթևակի քաշել այն մասում, որտեղ միսը ամրացած է ոսկորին: Եթե միսը հեշտությամբ առանձնանում է, ապա դա հստակ նշան է այն բանի, որ Ձեր առջև նեխած միս է:

Եղե՛ք իրազեկված և ուշադիր։

Նախորդող հրապարակում՝
Սատկած խոզի մսի գործով նյութերն ուղարկվել են Քննչական կոմիտե