Ձեր վստահելի աղբյուրը

Ինչպես է հնարավոր հաղթահարել այն մարտահրավերները, որոնց հաշմանդամություն ունեցող երեխաները բախվում են կրթություն ստանալու գործընթացում: Տարբերակները շատ են ու հեշտ իրագործելի:

Ներառական կրթության ոլորտի գաղափարակիրներն ու երեխայի իրավունքների պաշտպանության ոլորտում փոփոխություններ իրականացնողներն այսօր, ՄԱԿ-ի մանկական հիմնադրամի նախաձեռնությամբ, ներկայացրին իրենց փորձը:

ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ի հայաստանյան գրասենյակի ներկայացուցիչ Հենրիետ Արենսը լրագրողների հետ զրույցում ասաց, որ «Activate Talks» միջոցառման նպատակն է վերհանել երեխայի իրավունքների պաշտպանության ոլորտի հիմնախնդիրները, իսկ այս միջոցառմանն անդրադարձ է կատարվում հաշմանդամություն ունեցող երեխաների կրթության իրավունքին:

Նա նշեց, որ բանախոսները ներկայացնում են, թե ինչպես կարելի է ինտեգրել հասարակությանը հաշմանդամություն ունեցող անձանց և երեխաներին, որպեսզի նրանք ապրեն ընտանիքներում, գնան հիմնական դպրոցներ, լիրաժեք անդամ լինեն:

«Միջոցառումների այս շարքի միջոցով ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ը կիրառում է իր համախմբող դերը` խրախուսելու կառավարությանը, քաղաքացիական հասարակությանը, ձեռնարկություններին, կրթական հաստատություններին և այլոց՝ գտնելու լուծումներ այն խնդիրներին, որոնց բախվում են ամենախոցելի իրավիճակում հայտնված երեխաները», - ասաց Հենրիետ Արենսը:

Նա ավելացրեց, որ միջացառումն ուղիղ հեռարձակվում է` հայաստանյան փորձն ամբողջ աշխարհում ցույց տալու համար:

Հայաստանում մոտ 120 դպրոց կա, որ ներառական կրթություն է իրականացնում: Ըստ Հենրիետ Արենսի, ներառական դպրոցներում խնդիրը երեխաների մեջ չէ, քանի որ երբ նրանք շփվում են, ինքնստիքյան վերաբերմունքը փոխվում է, որևէ խտրականության խնդիր չկա: Նա կարծում է, որ ուսուցչական կազմի վերապատրաստման և դպրոցներն այդ երեխաների տեղաշարման համար ավելի հարմարեցված դարձնելու խնդիրը կա:

«Նաև կարևոր է, որ ծնողներին աջակցություն ցուցաբերենք, որպեսզի իրենց երեխաների իրավունքների համար պայքարեն, իմանան, որ կարող են նրանց տանել նորմալ հանրակրթական դպրոցներ: Խնդիրն այն է, որ Հայաստանի հանրակրթական դպրոցները դառնան ներառական»,- ասաց նա:

«Հույսի կամուրջ» ՀԿ-ում հաշմանդամություն ունեցող անձանց շահերի պաշտպանության պատասխանատու  Զարուհի Բաթոյանը նկատեց, որ մարդիկ չպետք է համակերպվեն, երբ ոտնահարվում են իրենց իրավունքները. «Հաշմանդամություն ունեցող անձիք հենց իրենք պետք է առաջնորդեն և նախաձեռնեն իրենց խնդիրների վերհանումը»:

Միջոցառմանը նա խոսեց հաշմանդամություն ունեցող աղջիկների խնդիրների մասին, որոնցից ընդգծեց ընտանիքում, հասարակությունում, պետական, տեղական, միջազգային ծրագրերում անտեսանելիությունը:

«Մեր հասարակությունում կան բազմաթիվ կարծրատիպեր, որոնք խոցելի են դարձնում հենց կանանց և աղջիկներին: Նրանք կրկնակի խոցելի են նախ սեռի, ապա հաշմանդամության պատճառով»,- ասաց նա և հավելեց, որ լուծումը սկսվում է ընտանիքից, իսկ հաշմանդամություն ունեցող աղջիկը իրավունք ունի մայր լինելու:

ՀՀ ԿԳՆ կրթության ազգային ինստիտուտի փոխտնօրեն Անահիտ Բախշյանը ներկայացրեց կրթության ոլորտի բարեփոխումները և քաղաքականության մշակումը, ինչպես նաև կիսվեց իր փորձով` որպես Հայաստանի առաջին ներառական դպրոցի տնօրեն:

«Հաշմանդամություն ունեցող մարդիկ, երբ մտնում են կյանք, դպրոց, բուհ, աշխատատեղ, իրենց ներկայությունն արդեն սովորեցնում է, թե ինչ կարելի է անել նրանց համար»,- լրագրողների հետ զրույցում ասաց նա:

ԿԱԻ փոխտնօրենը հավելեց, որ ներառական կրթության ներդրման ճանապարհին խնդիրները շատ են, բայց ամենամեծ խոչնդոտը մարդկանց գլխում է. «Մարդ, որ ծնվում է, Սահմանադրությամբ իրավունք ունի կրթություն ստանալու: Որևէ մեկը, լինի բժիշկ, թե ով, չի կարող է գրել, թե այս մարդը չի կարող սովորել: Այդ ձեռքերը պետք է կոտրվեն: Ներառական կրթությունն այսօր պետական քաղաքականություն է: Հաշմադնամություն ունեցողներն իրենք, ինտեգրվելով հասարակության մեջ, օգնելու են բոլորին հասկանալ, որ լիարժեք քաղաքացիներ են և հավասար հնարավությունների իրավունք ունեն, հատկապես կրթության ոլորտում»:

Ըստ նրա, նման միջոցառումները շատ կարևոր են բարձրաձայնման և լուծումներ գտնելու առումով:

Քաղաքական վերլուծաբան Արտակ Բեգլարյանն իր ելույթում ներկայացրեց իր առաջարկները ներառական կրթության կազմակերպման վերաբերյալ:

«Շատ հաճախ հարցը ոչ միայն ֆինանսական միջոցների սղությունն է, այլ գործընթացում ներգրավված սուբյեկտների սխալ ընկալումները հաշմանդամություն ունեցող ուսանողների կարողությունների վերաբերյալ: Երեխաներին պետք է ընդգրկել կրթական գործընթացներում ըստ նրանց կարիքների և կարողությունների՝ ընտրելով անհատական մոտեցում»,- ասաց նա:

Միջոցառմանը կայացավ Հայաստանի առաջին և նորաստեղծ ներառական պարի խմբի ներկայացումը, որը գլխավորում էր միջազգային պարուսույց-մանկավարժ Թենի Մաթյանը: Թենին ընդգծեց, որ արվեստը և պարը կարող են լինել հաշմանդամություն ունեցող նոր երեխաների դպրոցներում ինտեգրվելու առաջին քայլը:

Հայաստանում և աշխարհի այլ երկրներում տեղի ունեցող «Activate Talks» միջոցառումների ելույթները կարտացոլվեն այս տարվա` «Երեխաների իրավիճակն աշխարհում» զեկույցում, որը կմեկնարկի 2014թ. նոյեմբերի 20-ին ` «Երեխայի իրավունքների մասին» կոնվենցիայի ընդունման 25-ամյակին:

«Activate Talks» TED-ոճի միջոցառումը տարածաշրջանում առաջինն է և նվիրված է ՄԱԿ-ի «Երեխայի իրավունքների մասին» կոնվենցիայի ընդունման 25-ամյակին: Իսկ միջոցառման կարգախոսն է «նորարարություն հանուն երեխաների և հավասարության»: