Սահմանի կանայք. «Երբ գնում էինք կռվի, չէինք մտածում, որ ապրելու ենք»
Արցախյան ազատամարտի մասնակից 61-ամյա Նինա Ադամյանը «Բարգավաճ Հայաստան» կուսակցության անդամ է ու դժգոհ է կյանքից. ապրում է Տավուշի մարզի Բերդ քաղաքում, ղեկավարում է 2000 թվականից ստեղծված «Սոսե Մայրերի ասոցիացիան», կուսակցության տարածքային գրասենյակը, հպարտանում է պատերազմին մասնակցելու համար ստացած շքանշաններով ու տխրում է, որ Բերդում ու տարածքի սահմանային գյուղերում կյանքը տխուր է:
«Մտեք սահմանի գյուղերը, դպրոցներ ունենք լացներդ կգա, շենքերը կան`մեջը ըրեխա չկա: Դպրոց ունենք որ առաջին դասարանի աշակերտ չկա: Ի՞նչ է մտածում այսօր մեր պետությունը մեզ հետաքրքիր է՞ իրենց ընտրությունները: Մեզ հետաքրքիր է, որ սահմանամերձ գյուղերում ապրող ընտանիքները քայքայվել են: Երիտասարդ կինը ձեռքը ծոցում է մնացել, քանի որ ամուսինը զոհվել է: Ընտանիքների կեսը գնացել են Ռուսաստան», -իրավիճակը ներկայացնում է ազատամարտիկ կինը, որը պատերազմի ժամանակ «կանտուզիա» է ստացել:
Տիկին Նինան արտագաղթելու մտադրություն չունի, երեք մեծահասակ ու այժմ ամուսնացած երեխա ունի, ամուսինը պատերազմից հետո է մահացել: Բավական կոկիկ հագնված, 60-ականների ոճով մազերը հարդարած 61-ամյա ազատամարտիկը նախկինում Այգեպարի շրջկոմի նախագահն է եղել, այժմ` կուսակցական ու հասարակական գործունեությամբ է զբաղված: Շրջում է չարչրկված «Նիվայով»` Գագիկ Ծառուկյանի նվերն է: Վարորդ էլ ունի, որի համար աշխատավարձը հայթայթում է տարբեր ծրագրերից: Պատմում է` ժամանակին հայտնի «Վագիֆանոցում» (այստեղ պատերազմի ժամանակ գերիներ են հանձնել ու ստացել) ծանր իրավիճակների ականատես է եղել` տարբեր աստիճանի վիրավոր գերիներ է հանձնել ու ստացել: Ասում է` եղել են դեպքեր, երբ անդամահատված գերի է գտել թփուտներում:
«Երբ գնում էինք կռվի, չէինք մտածում, որ ապրելու ենք: Ամեն ինչ այնքան դաժան էր, որ կյանքի մասին չէինք մտածում»,-ասում է տիկին Նինան:
Այժմ հրադադարի ռեժիմի խախտման սահմանային դեպքերը ու, ընդհանրապես, ղարաբաղյան հիմնախնդրի չկարգավորված հարցը տիկին Նինային անհանգստացնում են, հույսը հայ զինվորն է, ուրախ ու անհոգ ընտանիքը, այլ ոչ թե Մինսկի խումբը: «Մեր մատի փուշը ոչ Մինսկը պտի հանի, ոչ Պուտինը, ոչ Պողոսը, ոչ էլ Պետրոսը: Մենք ենք էդ հոգսը հոգալու, մեր ընտանիքը առանց ծնողի, կործանաման եզրին է: Իսկ սահմանները պահող ժողովուրդը պետք է հոգեպես ուրախ ու առողջ լինի: Մեր վարչապետի խոսքերը գնալով ազդումա մեր վրա, իրա տաք տեղը նստած խոսում ա` իր աթոռը պաշտպանելու համար», -ասում է Նինա Ադամյանը` հիշելով վարչապետ Տիգրան Սարգսյանի հայտնի հարցազրույցի այն հատվածը, որտեղ նա արտագաղթողների մասին ասել էր` «Մնան այստեղ, որ հեղափոխություն անե՞ն»:
Հիշում է տավուշցի մի նկարչի` իրենց համար թևավոր դարձած արտահայտությունը` «ով խելք ուներ մեռավ, ով փող ուներ տեղափոխվեց, ով էլ անճար էր, մնաց» ու հավելում «Բայց ես չէի ասի, որ մենք անճար ենք, որ ստեղ ենք: Մնացել ենք մեր հողին ու ջրին, հայրենասիրության միտումն ա մեր սրտերում, մեր հոգիներում: 1988-ից նրանց (հակառակորդի-հեղ.) կրակոցները մեր աչքի առաջ ա, մեր գլխի մեջ ա: Բոլոր դեպքերում մենք կանք, ուզում ա մեզ օգնության գան, ուզում ա չգան»:
Տավուշում, մասնավորապես, Բերդում համատարած գործազրկությունը ու դրանից բխող սոցիալական ծանր վիճակը, սահմանամերձ գյուղերի դպրոցներում աշակերտների թվի նվազումն ու արտագաղթը տիկին Նինայի խոսքով, թույլ չեն տալիս մտածել Ազատության հրապարակում ու դրա շուրջը կատարվող իրադարձությունների մասին:
«Ի՞նչ ա մտածում էսօր մեր պետությունը, մեզ հետաքրքիր ա՞ տրանց ընտրությունը, մեզ հետաքրքիր ա՞ էս խաժամուժը, որ ժողովրդի գլխին ա կոտրվում, մեր մատի փուշը ո՞վ պիտի հանի: Է´դ մասին մենք պետք մտածենք, մեր հոգսը պիտի իմանան մարդիկ», -ասում է ազատամարտիկ կինը:
Լրահոս
Տեսանյութեր
Արցախի ղեկավարությունը Բաքվում է, որովհետև նրանք առաջնորդել են մեր քաղաքական պայքարը. Բեգլարյան