ՋՀԱՆԳԻՐՅԱՆԻ` ԷԹԻԿԱՅԻՑ ԴՈՒՐՍ ԿԱՐԾԻՔԸ
ՃՇԳՐՏՈՒՄ
Հարգելի ընթերցողներ
Տեխնիկական պատճառներով այս նյութից (Ջհանգիրյանի խոսքի մեջբերման միջից) դուրս է մնացել «արհեստական» բառը (Ճշգրիտ մեջբերումն է. «արհեստական ինքնահաստատման փորձեր են անում, բայց ստիպված կլինեն վերադառնալ իրավագիտակցության տրամաբանական դաշտ»): Թեև կարծում ենք, որ դրանից նյութը էականորեն որևէ փոփոխություն չի կրում, սակայն մեր անկեղծ շնորհակալությունն ենք հայտնում «Հայոց աշխարհ» թերթին` բացակայող բառը բարեկամորեն մատնանշելու համար:
Ինչպես արդեն գրել էինք դատախազության կոլեգիայի յուրաքանչյուր նիստում մշտապես «բեղուն» մտքեր և թեմաներ են ծնվում լրագրողների համար: Վերջին` փետրվարի 2-ի նիստում դատախազության ներկայացուցիչները «դժգոհել» էին դատարաններից ու ԴԱՀԿ-ից: Մասնավորապես` Գլխավոր դատախազի տեղակալ Արամ Թամազյանն ասել էր, թե «ԴԱՀԿ ծառայությունը փորձում է դուրս գալ դատախազական վերահսկողությունից»: Իսկ մյուս տեղակալ, նախկին զինդատախազ Գագիկ Ջհանգիրյանն էլ ասել էր, թե «դատարաններն ինքնահաստատման փորձեր են անում»:
Panorama.am-ը երեկ արդեն ներկայացրեց ԴԱՀԿ ծառայության կողմից տրամադրված տվյալներն ու տեղեկանքները: (ԴԱՏԱԽԱԶՈՒԹՅՈՒՆՆ ԻՆՔՆ ԻՐԵՆ ՉԻ ՎՍՏԱՀՈՒՄ 16:34 15/02/2007): Իսկ դատարանների մասով զուգահեռ դիմել էինք ՀՀ Վճռաբեկ դատարան: Վճռաբեկ դատարանի մամուլի քարտուղար Ալինա Ենգոյանի` երեկ մեզ տրված պարզաբանումները ևս այսօր ներկայացնում ենք Ձեր ուշադրությանը.
- 2007 թվականի փետրվարի 2-ին տեղի ունեցավ ՀՀ գլխավոր դատախազության կոլեգիայի ընդլայնված նիստ, որի ընթացքում ՀՀ գլխավոր դատախազի տեղակալ Գ.Ջհանգիրյանը, քննադատելով դատարաններին, հայտարարեց, թե որոշ դեպքերում դատարաններն ինքնահաստատման փորձեր են անում, բայց ստիպված կլինեն վերադառնալ օրենքի և իրավագիտակցության տրամաբանական դաշտ: Ի՞նչ կասեք այս կապակցությամբ.
– Նման հայտարարությունը չի տեղավորվում մասնագիտական էթիկայի շրջանակներում: Հասկանալի է, որ մրցակցային դատավարության արմատավորման և եվրոպական ստանդարտների ներմուծման արդյունքում ավելի խիստ պահանջներ են ներկայացվելու նաև նախաքննության մարմիններին և դատախազությանը` քրեական վարույթում: Բնականաբար դժվարանալու է նաև այս մարմինների աշխատանքը: Սակայն անթույլատրելի է դրանում մեղադրել դատարանին, քանի որ դա ոչ թե դատարանի քմահաճույքն է, այլ ժամանակակից Հայաստանի զարգացման տենդենցը: Այս ճանապարհն անդառնալի է, և պետք է բոլորը դա հասկանան: Եվ ի վերջո, եթե ՀՀ գլխավոր դատախազի տեղակալը, «դատավորների ինքնահաստատում» ասելով, նկատի է ունեցել անկախ դատական համակարգի կայացումը և դատավորների անկախության ամրապնդումը, ապա նա լիովին ճշմարտացի է: Դա հենց այդպես էլ կա. դատական համակարգն ամրապնդվում է ու անկախանում, և այդ պրոցեսը շարունակվելու է:
– Չե՞ք կարծում արդյոք, որ ՀՀ գլխավոր դատախազի տեղակալի ասվածը վերաբերում էր Մատաղիսի հայտնի գործին:
– ՀՀ Սահմանադրությունը հռչակում և երաշխավորում է խոսքի ազատությունը Հայաստանի Հանրապետության ողջ տարածքում: Ցանկացած ոք ցանկացած հարցի շուրջ կարող է արտահայտել իր կարծիքը, և մենք դրան հանգիստ ենք վերաբերվում: Սակայն նման կարծիքները պետք է տեղավորվեն օրենքի և էթիկայի շրջանակներում:
Ի դեպ, հիշեցնենք նաև որ այս թեմայի շուրջ Panorama.am-ին ՀՀ փաստաբանների պալատի նախագահ Ռուբեն Սահակյանն ասել էր. «Ինչու՞ են դատախազությունում դատարաններից դժգոհում: Բողոքում են դատավորների նշանակած մեղմ պատիժներից, բայց անհասկանալի է, թե ինչու երբևէ չեն խոսում ավելի հաճախ նշանակվող խիստ պատիժներից: Հայաստանում կա մի փաստ, երբ մեղմ պատիժ է նշանակվում և պատիժը խստացնելու համար բողոք չի գնում վերադաս դատարան, դա նշանակում է, որ մեղադրողը համաձայն է պատժաչափի հետ, եթե նույնիսկ վճիռն արդարացի չէ»: («ՊԱՏՐԱՍՏ ԵՆ ԱՄԵՆ- ԻՆՉ ԱՆԵԼ ՊԱՏԱՍԽԱՆԱՏՎՈՒԹՅՈՒՆԻՑ ԽՈՒՍԱՓԵԼՈՒ ՀԱՄԱՐ, ԵԹԵ ՊԵՏՔ Է `ԱՆՄԵՂԻՆ ԷԼ ԴԱՏԱՊԱՐՏԵՆ» 19:43 05/02/2007 )
Հատկանշականն այն է, որ դատախազությունն, ի վերջո, իմպերատիվ համակարգվող կատույց է և որևէ մեկն առանց վերադասի համաձայնության հայտարարություններ չի կարող անել, իսկ եթե, այնուամենայնիվ, անում են, ապա դա նշանակում է, որ համակարգում, մեղմ ասած, բարձիթողի վիճակ է: