Ձեր վստահելի աղբյուրը

«Նորավանք» հիմնադրամում, «Հայաստանը և հայությունը գլոբալ զարգացումներում. արդի վիճակը և մարտահրավերները» նորավանքյան ընթերցումների շրջանակներում, տեղի է ունեցել «Աղքատության դեմքը Հայաստանում. հիմնական միտումներ» թեմայով հերթական դասախոսությունը: Զեկույցի հեղինակը ազգագրագետ, ՀՀ ԳԱԱ Հնագիտության և ազգագրության ինստիտուտի առաջատար գիտաշխատող, «Նորավանք» ԳԿՀ Հայագիտական համակարգող-տեղեկատվական կենտրոնի ղեկավար, պատմական գիտությունների դոկտոր Հարություն Մարությանն է։

Հիմնադրամի կայքէջի տեղեկացմամբ, զեկուցման հիմքում ընկած է որակական հետազոտության մեթոդը, և բանախոսը, աղքատության ներկա վիճակը ներկայացնելիս, չի դիմել թվերի օգնությանը։ Դասախոսությունը հիմնված է եղել Հարություն Մարությանի և նրա գործընկերների մասնակցությամբ կազմված «Պատմություններ աղքատության մասին» գրքերին, որոնցից երկրորդը լույս է տեսել վերջերս։ Գրքերում տեղ են գտել դրվագային ու խորացված հարցազրույցներ աղքատ մարդկանց հետ, ինչպես նաև մասնագիտական վերլուծություններ։ Երկրորդ գրքում ազգագրագետները վերստին «այցելել» են այն 30-33 ընտանիքները, որոնց հետ խորացված հարցազրույցներ էին անցկացրել 1994-2000թթ. ընթացքում, ու փորձել են պարզել փոփոխությունների դինամիկան։

1994-2005թթ. ընթացքում հավաքված նյութերի վերլուծությունը ցույց է տալիս, որ աղքատ ընտանիքների սոցիալական վիճակում փոփոխություններ, անշուշտ, եղել են, սակայն հարցն այն է, թե ինչ բնույթ ունեն այդ փոփոխությունները, արդյոք դրանք առնչվում են Հայաստանի տնտեսության զարգացման հայտարարված տեմպերին և դեպի ուր են դրանք տանում։

Բանախոսը, մանրամասն անդրադառնալով այդ փոփոխություններին, շեշտադրել է աշխատանքի ու ինքնազբաղվածության, ներընտանեկան ու ազգակցական, կին-տղամարդ հարաբերությունների, կրթական, բնակարանային պայմանների, սննդի, հագուստի, առողջապահական ոլորտները, պարտքերի մարման առկա սխեմաները։ Զեկույցի շրջանակներում քննարկվել է նաև հայաստանյան հասարակության սոցիալական շերտավորման, միջին խավի ձևավորման դժվարությունների, հողօգտագործման բնագավառում առկա վիճակի՝ մասնավորապես ներկայում ընթացող գյուղատնտեսական հողերի խոշորացման գործընթացի մասին, որը գուցեև արդարացված լինելով տնտեսագիտորեն՝ իրականում բերում է գյուղացիական տնտեսությունների բատրակացման և միանշանակորեն չի նպաստում արտագաղթի ծավալների մեղմացմանը: