Ձեր վստահելի աղբյուրը

Panorama.am- Ընտրական գործընթացների վերաբերյալ միջազգային և մասնագիտական կազմակերպությունների արձանագրած առաջարկությունների ուսումնասիրման և ԸՕ-ի ու ընտրական գործընթացների կատարելագործման համար Ազգային ժողովին առաջարկություններ ներկայացնելու նպատակով խորհրդարանում ստեղծվել է աշխատանքային խումբ, որը ղեկավարը Դուք եք: Արդեն խմբի կորիզը ձևավորվա՞ծ է և ինչպե՞ս եք տեսնում նրա անելիքը:

Դավիթ Հարությունյան-Կորիզը դեռ չի ձևավորվել, ձևավորման փուլում է: Հուսով եմ այսօրվա ու վաղվա ընթացքում ստանալ առաջարկություններ առնվազն խորհրդարանական ուժերից, սակայն մեծ ակնկալիքներ ունեմ, որ խորհրդարանից դուրս գտնվող քաղաքական ուժերը, որոնք մասնակցել են ընտրություններին ևս` ակտիվություն կցուցաբերեն: Ինչու եմ այդպիսի անհրաժեշտություն տեսնում. Որովհետև ընտրական օրենսդրությունը շատ առանձնահատուկ օրենսդրություն է: Այն ազդում է նաև խորհրդարանից դուրս գտնվող քաղաքական ուժերի վրա ընտրությունների ժամանակ, և այդ առումով շատ կարևոր է հասնել ընդհանուր կոնսենսուսի, որը բոլորի մոտ վստահություն կներշնչի, որ ընտրական գործընթացները պատշաճ կիրականացվեն:

Իհարկե, կարելի է ասել, որ այսօրվա մեր օրենքը վատը չէ և այսօրվա մեր օրենքով էլ կարելի է անցկացնել շատ լավ ընտրություններ: Բայց եթե մեզ չի հաջողվում իրականացնել այդպիսի ընտրություններ կամ եթե հանրության մի մասի մոտ կա անվստահություն ընտրական գործընթացների նկատմամբ, նշանակում է, որ մենք դեռևս կարող ենք ունենալ որոշակի անելիքներ օրենքի տեսանկյունից:

Բանն այն է, որ օրենքի նույն նորմը մի երկրում գործում է մի ձևով, մեկ այլ երկրում` այլ: Օրինակ մեզ մոտ ընտրական հանձնաժողովներում կուսակցությունների ներկայացուցիչները դեռևս շարունակում են իրենց համարել կուսակցության շահերի պաշտպանը, իսկ աշխարհում, որտեղ կա տարիներով ձևավորված ավանդական ժողովրդավարություն, անգամ կուսակցության ներկայացուցիչները ընտրական հանձնաժողովներում իրենց առաջնահերթ խնդիրն են համարում քաղաքացու ընտրելու և ընտրվելու իրավունքը պաշտպանելը, այլ ոչ թե` իրենց կուսակցության շահերը: Արդյունքում, մեզանում կուսակցության ներկայացուցիչը նկատելով, որ իր կուսակցության ձայները քիչ են և այն անցողիկ չէ, կարող է ուղղակի լքել ընտրական հանձնաժողովը:

Մեր խնդիրն է, հաշվի առնելով այն հանգամանքները, թե ինչպես են գործում ընտրական օրենսդրության այս կամ այն նորմերը, բարեփոխումներ կատարել, որոնք կբերեն դրական արդյունքների, ավելի մեծ հանրային վստահության, ավելի թափանցիկ ու վերահսկելի գործընթացի և պայմանների հավասարության:

Panorama.am- Այսինքն խնդիրը ընտրական օրենսդրության բացե՞րն են, թե այնուամենայնիվ օրենսդրության ամբողջական կիրառման համար քաղաքական կամքի բացակայությունը:

Դավիթ Հարությունյան- Երկու պրոբլեմն էլ մենք ունենք. և’ քաղաքական կամք, պատշաճ ընտրություններ անցկացնելու կարողություն չցուցաբերելը և’ օրենսդրական բարելավման հետ կապված խնդիրները: Կարծում եմ, որ դրանք չի կարելի միմյանցից առանձնացնել: Երկուսն էլ անհրաժեշտ գործոններ են և միևնույն ժամանակ` փոխկապակցված: Չի կարելի ապավինել միայն քաղաքական կամքին, որովհետև մի բան է, թե ինչն է առաջնահերթ համարում երկրի իշխանությունը, մեկ այլ բան է, թե ինչ է տեղի ունենում տեղերում, որովհետև շատ հաճախ գործընթացները դառնում են անվերահսկելի, երբ ինչ-որ մեկը որոշում է «արջի ծառայություն» մատուցել: Հենց նման անթույլատրելի դեպքերը կանխելու համար պետք է լինեն մեխանիզմներ, որպեսզի քաղաքական կամքը պատշաճ ձևով գործադրվի:

Իսկ նոր ստեղծվող աշխատանքային խմբի գործունեությունը, Ձեր կարծիքով, որքանո՞վ կվայելի հանրության վստահությունը:
Դա մեծապես կախված է ընդդիմությունից: Եթե ընդդիմությունը համարեց, որ անհրաժեշտ է այս օրենսդրությունը բարեփոխել և նրանք ակտիվորեն մասնակցեն խմբի աշխատանքներին, ինձ թվում է մեզ կհաջողվի կատարել քայլ առաջ: Կլինի ինքնանպատակ, եթե ընդդիմությունը բոյկոտի այդ աշխատանքը: Այսինքն` բոյկոտել, որպեսզի թույլ չտալ որևէ համագործակցություն: Սակայն սա այն կարևոր օրենսդրությունն է, որի պարագայում, ես կարծում եմ, բոյկոտն անտեղի կլինի:

Panorama.am-Ինչպե՞ս եք գնահատում այն իրողությունը, որ թեև կա ԵԽԽՎ հայտնի բանաձևը և իշխանություններն էլ կարծես հայտարարում են, որ կատարելու են այնտեղ թվարկված առաջարկությունները, սակայն վերջին օրերին կրկին մարտի 1-ի դեպքերի հետ կապված խուզարկել են ընդդիմադիր համարում ունեցող «Մտավորականների ֆորում» կազմակերպության գրասենյակը, բերման են ենթարկվել 17 քաղաքացիներ:

Դավիթ Հարությունյան- Այն, որ մարտի 1-2-ին տեղի է ունեցել հանցագործություն` կասկածի չկա. այն, որ հանցագործության բացահայտման համար պետք է գործադրվեն միմիայն պատշաճ մեխանիզմներ` սա էլ կասկածի տակ չեմ դնում:

Որքանո՞վ են մեխանիզմները մեզանում պատշաճ: Ես, ցավոք սրտի, չունեմ երաշխիք, որ այն մեխանիզմները, որոնք առայսօր գործադրվել են` պատշաճ են, և կարծում եմ, որ պետք է լրջորեն վերանայենք այդ մոտեցումները: Ամեն ինչ պետք է արվի, որ այդ հանցագործությունը բացահայտվի, որպեսզի բոլո´ր մեղավորները կանգնեն դատարանի առջև, և միաժամանակ ամեն ինչ պետք է անել, որ որևէ քաղաքական երանգ նման մեղադրանքներում չլինի:

Ինչքանո՞վ է դա հաջողված: Կարծում եմ հաջողված չէ, դրա համար էլ ԵԽԽՎ-ն իր բանաձևում դրան հատուկ անդրադարձ կատարեց և մենք պետք է դասեր քաղենք: Քաղե՞լ ենք այդ դասերը այս պահի դրությամբ, թե՞ ոչ: Ես դեռևս վստահ չեմ, որ մենք այդ դասերը քաղել ենք և կարծում եմ, դեռ անելիքներ ունենք: Ժամանակ ևս ունենք` մոտ մեկ ամիս, և մենք պետք է գիտակցենք, որ սա մե´զ համար է հույժ կարևոր խնդիր:

Դարձյալ նույն հարցադրումը. Հասարակությունը վստա՞հ է, որ այստեղ չկան քաղաքական երանգներ: Ենթադրենք` չկան դրանք, սակայն արդյո՞ք, հասարակությունն ունի այդ վստահությունը: Կարծում եմ` ոչ միշտ, և մենք պետք է ամեն ինչ անենք, որ հասարակությունը ոչ թե վստահություն ձեռք բերի գործընթացի նկատմամբ, այլ մենք պետք է մեր գործելաոճով ապացուցենք, որ հասարակությունը պետք է վստահի մեր իրավապահներին:

Panorama.am-Իսկ ինչ-որ բան արվո՞ւմ է այդ ուղղությամբ:
Դավիթ Հարությունյան- Ես կարծում եմ, որ եթե ինչ որ բան էլ արվում է, ապա ոչ` բավարար: