Ձեր վստահելի աղբյուրը

Հայաստանի նկարիչների միությունն տոնում է իր 75-ամյակը, որի կապակցությամբ միության նորակառույց ցուցասրահներում անընդհատ բացվում են նորանոր ցուցահանդեսներ: Ապագա անելիքների, նախագծերի, ցուցահանդեսների, միության նախագահի գալիք ընտրությունների մասին Panorama.am-ը զրուցեց Նկարիչների միության նախագահ, արվեստի վաստակավոր գործիչ, պրոֆեսոր Կարեն Աղամյանի հետ:

Panorama.am-Պարոն Աղամյան, ինչպես եք գնահատում տաս տարվա Ձեր նախագահության օրոք միության ձեռքբերումներն ու կորուստները, ի՞նչ եք ցանկացել անել ու չեք կարողացել, ի՞նչն է խոչընդոտել և ի՞նչ անելիքներ ունեք:

Կ. Աղամյան-Անելիքներ շատ ունենք, նախագծեր ու պլաններ` նույնպես: Կան այնպիսիք, որ դեռևս նախատեսված են եղել տարիներ առաջ, սակայն գումարի սղության պատճառով` շատ դանդաղ են առաջ գնում: Մինչև տարեվերջ, իհարկե, ունենալու ենք ևս մի քանի ցուցահանդեսներ: Ընդհանրապես, միության վերանորոգումից հետո` այս տարվա հուլիսի 15-ից հետո, նախատեսել ենք 30 ցուցահանդես, որոնց մի մասն արդեն իրականացրել ենք: Այժմ էլ մեզ մոտ բացված է դեկորատիվ արվեստի հանրապետական ցուցահանդես, նոյեմբերի 5-ին բացվելու է Նունե Թումանյանի, իսկ 7-ին` Հովհաննես Զարդարյանի 90-ամյակին նվիրված ցուցահանդեսներ:

Այն, որ շատ անելիքներ կան, հասկացա դեռևս 1998 թվականին, երբ ընտրվեցի միության նախագահ. Այն տեմպով, որ գործում էր միությունը, հնարավոր էր միության գործունեությունը հավասարվեր զրոյի: Խնդիրներ դրեցի իմ առջև, որոնցից շատերը լուծվեցին, որոշները դեռ մնում են: Մեր խորհրդի կազմից ինձ շատ օգնողներ կային: Շատ բան փոխվեց առաջին 5 տարվա ընթացքում: Վերընտրվելով 2003-ին` իմ աշխատանքը շարունակեցի նույն տեմպով: Իմ նախագահության տարիների մեծագույն ձեռքբերումն եմ համարում այն, որ նկարիչների միությունը վերականգնեց իր համբավը: Շատերն այն համարում էին ստալինյան կառույց ու պնդում էին, որ պետք է վերացվի, բայց ես համոզված էի հակառակում` պետք է ծաղկի ու զարգանա: Կարծես այդպես էլ լինում է: Կարևոր ձեռքբերում եմ համարում նաև միության ադմինիստրատիվ մասի ու ցուցասրահների վերանորոգումը:

Panorama.am-Շուտով տեղի են ունենալու միության նախագահի ընտրություններ: Առաջադրելու՞ եք Ձեր թեկնածությունը և, ընտրվելու դեպքում, ի՞նչ նոր անելիքներ ունեք:

Կ. Աղամյան-Այո, միության նախագահի ընտրությունները տեղի են ունենալու մինչև այս տարեվերջ: Ես արդեն ներկայացրել եմ իմ թեկնածությունը: Իրենց թեկնածություններն են առաջադրել ևս երկուսը: Ընտրությունը տեղի է ունենում երկօրյա համագումարի արդյունքում` փակ քվեարկությամբ: Իսկ անելիքներ շատ եմ տեսնում. նախ` Հայաստանում չկա ստեղծագործական միությունների մասին օրենք, չկան արվեստանոցներ, ինչը շատ է բարդացնում միության անդամների աշխատանքը: Այս հարցերի հետ կապված 3-4 նախագիծ ենք ներկայացրել Ազգային ժողով, մշակույթի նախարարին` հետամուտ եմ լինելու դրանց քննարկմանը, կատարմանը: Իսկ ինչ վերաբերում է արվեստանոցների հարցին, խորհրդային միության փլուզումից հետո դրանք տրվեցին գործող նկարիչներին, ինչն ինձ, իհարկե, շատ մտահոգեց. Իրոք դրանց մեծ մասը կամ վաճառվել են, կամ տրվել վարձով: Իսկ, օրինակ, Ուկրաինայում դրանք տրվեցին նկարիչների միությանը, միությունը դրանք պարբերաբար վերաբաշխում է` որպես ստեղծագործական խրախուսանք: Այստեղ էլ պետք է այդպես արվեր: Հիմա դիմել եմ քաղաքապետարան, որպեսզի քաղաքի ծայրամասերում տարածքներ տրամադրեն մեզ` նկարիչները հավաքվեն և կոորպորատիվ տարբերակով իրենց համար արվեստանոցներ կառուցեն:
Ցանկանում եմ նաև Հայաստանում միջազգային բիենալեի հիմքեր դնեմ, ունեմ նաև պայմանավորվածություններ, սակայն արդեն քանի տարի է չեմ կարողանում իրականացնել` գումար չլինելու պատճառով:

Կարևոր եմ համարում նաև միջազգային կապերի ընդլայնումը: Կար մի ժամանակ, որ նկարիչների միությունը գործում էր փակ երկրում` Խորհրդային միությունում: Այսօր թեև փոքրացել ենք, բայց ամբողջ աշխարհն է մեր դաշտը: Այսօր կա ազատ մրցակցություն, բայց միայն լավ կտավ ստեղծելով չես կարող համբավ ձեռք բերել: Ոչ մեկը չի ցանկանում քեզ ընդունել` մրցակցությունը չափազանց բարձր է. Այսօր ոչ միայն ապրում, այլև ստեղծագործում ենք շուկայական պայմաններում: Ստեղծագործությունը պետք է դառնա նյութական արժեք, ինչն էլ կշահագրգռի ստեղծագործողին, որ էլի աշխատի: Իսկ խորհրդային ստեղծագործողն այդ մասին չէր մտածում:

Panorama.am-Խորհրդային ժամանակաշրջանում մշակույթը տվյալ ժամանակաշրջանի գաղափարախոսության, քարզչության հիմնական միջոցն էր: Այսօր չունենք գերիշխող գաղափարախոսություն: Այս համատեքստում ինչպիսի՞նն է ստեղծագործական միությունների և հատկապես նկարիչների միության դերը: Ո՞րն է ձեր առաքելությունը:

Կ. Աղամյան-Դեռ փարավոնների ժամանակ, միջնադարում, խորհրդային շրջանում, եթե կար իշխանություն ու ուներ գաղափարախոսություն, մշակույթը ծառայեցնում էին հենց այդ գաղափարախոսության համար: Մեր երկրում այդ մասին մոռացե՞լ են, թե՞ չունենք գաղափարախոսություն: Չգիտեմ: Մենք պատրաստ ենք այն անելու: Մեր ժողովուրդը ազատագրական մեծ հաղթանակ տարավ, սակայն չկան բավարար քանակությամբ ֆիլմեր, արվեստի ստեղծագործություններ, որոնց միջոցով հաճախ հիշեցնենք այդ մասին: Նկարիչը երբեք ինքնուրույն չի նկարի մեծ, բազմաֆիգուր կտավ: Դա հնարավոր է անել միայն պետպատվերի շրջանակներում: Նույնիսկ միջնադարի ամենաբարձրարվեստները պատվերների արդյունքում էին ստեղծվում:

Panorama.am-Ի՞նչ կասեք Հայաստանում մշակույթի ոլորտում շուկայական հարաբերությունների առաջխաղացման մասին, զարգացման ի՞նչ մակարդակում է գտնվում մենեջմենթը:

Կ. Աղամյան- Մենք թույլ ենք ներկայացված միջազգային շուկայում և չկանք միջազգային խաղերի մեջ: Ընդհանրապես, նկարիչների միությունը չի զբաղվում կտավներ վաճառելով: Դրա համար գոյություն ունեն մասնավոր ցուցասրահներ, որոնք Հայաստանում գնալով զարգանում են:

Panorama.am- Ձեր անելիքների մասին` արդեն որպես ստեղծագործող:

Կ. Աղամյան- Անշուշտ, շարունակում եմ ստեղծագործել, տարբեր երկրներում ունենում եմ անհատական ցուցահանդեսներ: Ուզում էի իմ աշխատանքներն էլ ներկայացնել միությունում, սակայն մոտ ժամանակներում ծրագրված ցուցահանդեսներն այնքան շատ են, որ որոշեցի զիջել «հերթս» (ժպտում է) գործընկերներիս:

Panorama.am (ժպտում է) -Ափսոսու՞մ եք:

Կ. Աղամյան- Ոչ իհարկե. Իմը, թե գործընկերոջներինս, այսպիսի ցուցահանդեսները ես, որպես միության ղեկավար, նվաճումներ եմ համարում: