Ձեր վստահելի աղբյուրը

Վերջին շրջանում Հայաստանում գերիշխող է դարձել համաշխարհային ֆինանսա-տնտեսական ճգնաժամի՝ Հայաստանի վրա ունենալիք ազդեցության ու դրա հնարավոր հետևանքների թեման: Հանրության կողմից հատկապես ցավոտ են ընկալվում գործազրկության մակարդակի կտրուկ աճի մասին չարագուշակ կանխատեսումները:

Ի՞նչ կարծիքի են այս մասին փորձագետները: Երևանի պետական տնտեսագիտական համալսարանի դասախոս, տնտեսագիտության դոկտոր Անահիտ Մելքումյանը Panorama.am-ի թղթակցի հետ զրույցում նկատեց, թե ճգնաժամի ազդեցությունը Հայաստանում չի լինի այնքան էական, ինչպես կանխատեսվում է մի շարք անձանց կողմից:

«Ճգնաժամի ազդեցությունը չի կարող նշանակալից լինել` հանգեցնելով, ինչպես շատ այլ երկրներում` գործազրկության շեշտակի աճի: Ճիշտ է, Հայաստանի շուկան չի կարող անմասն մնալ, բայց մեր շուկան մասշտաբային չէ և դեռ այնքան էլ ինտեգրված չենք: Բացի այդ, մենք շրջափակման տարիներին սովորել ենք ինքնուրույն աշխատել»:

Ա. Մելքումյանի տեղեկացմամբ, թեև 2008 թվականի վերջնական արդյունքները դեռ չեն ամփոփվել, բայց եթե նախքան տնտեսական ճգնաժամը գործազրկությունը կազմում էր 26-27 տոկոս, հնարավոր է, որ այն հասնի 30 տոկոսի` կապված Կապանի և Լոռու մարզերում արդյունաբերության առանձին ոլորտներում գրանցված կրճատումների հետ:

Նա նկատեց, թե գործազրկության երկու ցուցանիշ գոյություն ունի: Դրանցից մեկը, գործազրկության պաշտոնական ցուցանիշը, հաշվարկում է տնտեսապես ակտիվ բնակչության նկատմամբ զբաղվածության կենտրոններում պաշտոնապես գրանցված գործազուրկների թվով: Այս տեսանկյունից Հայաստանում գործազրկությունը նախորդ տարի կազմել է 6,3 տոկոս:

Գործազրկության մյուս ցուցանիշը Հայաստանի պարագայում շատ ավելի է բարձր է՝ մոտ 26-27 տոկոս: Սա հաշվարկվում է Աշխատանքի միջազգային կազմակերպության առաջարկած մեթոդաբանությամբ, ըստ որի՝ գործազուրկ են համարվում նաև նրանք, ովքեր չեն գրանցվում, բայց իրենց համարում են գործազուրկ: Մոտավոր արդյունքներ ստանալու համար, այս մեթոդաբանության դեպքում ընտրանքային հետազոտություններ են իրականացվում:

Զբաղվածության ծառայության տվյալներով, Հայաստանում տարեց տարի գործազրկությունը նվազում է: Ա. Մելքումյանի տեղեկացմամբ, կենտրոնից իրեն տարեվերջին հայտնել են, որ 2008թ. դեկտեմբերի վերջի դրությամբ դեռևս գործազրկության նվազում չի նկատվել: Այս կապակցությամբ տնտեսագետը նկատեց. «Ուզում եմ շեշտել, որ դեռևս ակնառու չէ գործազրկության աճի միտումները»:

Իսկ թե ճգնաժամը հիմնականում ո՞ր ոլորտների վրա կարող է ազդել և ո՞ր ոլորտների հաշվին է հնարավոր գործազրկության մակարդակի աճ, Ա. Մելքումյանը նշեց, որ ճգանաժամն արդեն իսկ ազդել է հանքարդյունաբերության (Կապան, Ագարակ, Լոռի), քիմական արտադրության (Նաիրիտ) ոլորտների վրա: Նրա խոսքով, հնարավոր է նաև ազդեցությունը նկատելի դառնա շինարարության ոլորտում, անշարժ գույքի շուկայում, ինչպես նաև թեթև արդյունաբերության ոլորտում, որն, ըստ տնտեսագետի, առանց այդ էլ լճացած վիճակում է:

Զբաղվածության ծառայությունը, ըստ Ա. Մելքումյանի, նույնպես մշակել է ծրագրեր` գործազուրկների սուբսիդավորում, ժամանակավոր աշխատանքով ապահովում:

Տնտեսագետը ճգնաժամի բացասական կողմերը մեղմելու միջոց է տեսնում նաև հարկային ոլորտի թափանցիկության ապահովումը:

Ա. Մելքումյանը համոզված է, որ կառավարության ձեռնարկած միջոցառումների շնորհիվ հնարավոր է կանխել գործազրկության աճը: Նա, գտնում է, որ նման պայմաններում ձեռնտու է խթանել փոքր բիզնեսի զարգացմանը, ինչպես նաև` վերապատրաստել գործազուրկներին` աշխատաշուկայում պահանջարկ ունեցող աշխատատեղերի համար, ու ամենակարևորը` ընդլայնել արտահանման ծավալները, ինչը կբերի նաև աշխատատեղերի ավելացմանը: