Ձեր վստահելի աղբյուրը

«Մինչև հոգիների աճուրդը» գրաֆիկական նովելը` պատկերապատումը, որը նկարագրում է 1915 թ. Օսմանյան կայսրության տարածքում տեղի ունեցած Հայոց մեծ եղեռնը, ներկայացվեց հայ հասարակությանը: «Գրքի հիմքում ընկած է 15-ամյա Արշալույս Մարդիգանյանի պատմությունը, ով հրաշքով փրկվել է թուրքի սրից (խմբում 17 հոգի են եղել, իսկ թուրքերի կողմից նախատեսված խաչերը` 16. մեկ խաչի բացակայությունը փրկել է նրան) ու հասել Ամերիկա»,- ասաց «Սոցիալական և մասնագիտական առաջընթաց» հիմնադրամի գործադիր տնօրեն, գրքի խմբագիր և հրատարակիչ Սոսի Ղազարյան-Կևոնյանը:

Ըստ նրա, պատկերապատումը ստեղծվել է Արշալույս Մարդիգանյանի «Խոշտանգված Հայաստան» վեպի հիման վրա: Գիրքը պատմում է 1915 թ. Ցեղասպանության զոհ դարձած Խարբերդի մարզի Չմշկածակ քաղաքի Մարդիգանյանների բազմանդամ ընտանիքի ողբերգությունը: Յոթ երեխաներից միակ կենդանի մնացածը` Արշալույսը, ԱՄՆ-ում 2 տարի անց գրում է «Խոշտանգված Հայաստան» գիրքը, որի հիման վրա նկարահանվել է «Հոգիների աճուրդ» ֆիլմը: 1919 թ. այն ցուցադրվել է տարբեր երկրներում: Ֆիմից ստացված ամբողջ հասույթը կազմել է 30 մլն դոլար, որի շնորհիվ փրկվել են` այսինքն թուրքերից գնել են 100 հազարից ավելի հայ երեխաներ: Ի դեպ, գիրքը լույս է տեսել «Հոգիների աճուրդ» ֆիլմի 90-ամյակի առթիվ: «Հոգիների աճուրդ» ֆիլմում նկարահավել է հենց Արշալույս Մարդիգանյանը` իր հերոսի դերում, իսկ դեսպան Մորգան Թոննը էլ խաղացել է հենց իր կերպարը: 2 ժամանոց այդ ֆիլմից պահպանվել է միայն 20-րոպեանոց մի ժապավեն: Եթե ֆիլմը պատմում է բուն գործողությունների մասին, ապա գիրքը պատմում է, թե ինչպես է հերոսուհին իր պատմությունը ներկայացնում ամերիկյան ֆիլմեյկերներին:

«Մենք գիտենք, որ աշխարհում Հայոց ցեղասպանության մասին պատմող շատ գրքեր կան: Որպեսզի մեր գիրքն ինչ-որ ձևով տարբերվի, մենք դիմեցինք հենց գրաֆիկական վեպի տարբերակին, ինչն ավելի հեշտացնում է ընթերցումն ու ավելի պատկերավոր է դարձնում բովանդակությունը»,- ասաց գրքի հեղինակը: Գիրքը անգլերեն է, սակայն հովանավորներ գտնելու դեպքում կթարգմանվի նաև հայերեն ու ռուսերն:

Գրքի սցենարի հեղինակ և նկարիչ Տիգրան Մանգասարյանն ասաց, որ թեև գրաֆիկական վեպի գաղափարը Հայաստանում նոր է, սակայն այն Եվրոպայում արդեն մոտ 40 տարի է, ինչ գոյություն ունի: «Գրաֆիկական վեպը ծանրաբեռնված չէ տեքստային մասով, այլ միայն երկխոսություններ են` գեղարվեստական նկարազարդումների ֆոնի վրա»,- ասաց նկարիչը: Ի դեպ, 2005թ. Տիգրան Մանգասարյան գրաֆիկական վեպ ստեղծելու առաջին փորձն է կատարել` «Լռություն», որը Ցեղասպանությունը վերապրած հերոսի մասին է:

Իսկ Արշալույս Մարդիգանյանը մահացել է 93 տարեկանում` 1996 թվականին: