Ձեր վստահելի աղբյուրը

Նախօրեին մեկնարկեց և անփառունակ կերպով ավարտվեց Ռուսաստանում Հայաստանի և Ադրբեջանի դեսպաններ Արմեն Սմբատյանի և Փոլադ Բյուլբյուլօղլու, ինչպես նաև` Ռուսաստանի նախագահի ներկայացուցիչ Միխայիլ Շվիդկոյի նախաձեռնած ժողովրդական դիվանագիտության ակցիան:

Նախաձեռնության շրջանակներում հայ և ադրբեջանցի մշակութային գործիչներն այցելեցին Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետություն, որից հետո եկան Երևան, իսկ Հայաստանի մայրաքաղաքից էլ` Բաքու: Խումբը, որի կազմում բացի նախաձեռնողներից ընդգրկված էին նաև Հերմինե Նաղդալյանը (պատգամավոր, Հայաստան), Մխիթար Մնացականյանը (պատգամավոր, Հայաստան), Հասիմ Մոլազադեն (պատգամավոր, Ադրբեջան), Ռովշան Ռզաևը (պատգամավոր, Ադրբեջան), Արամ Աբրահամյանը («Առավոտ» թերթի խմբագիր, Հայաստան), Արա Թադևոսյանը («Մեդիամաքս» գործակալության տնօրեն, Հայաստան), Արմեն Խանբաբյանը (լրագրող, Հայաստան), Էդուարդ Մարգարովը (ֆուտբոլիստ, Հայաստան), Շուշան Քաթլամաջյանը (հասարակակն գործիչ, Հայաստան), Զավեն Սարգսյանը (Փարաջանովի թանգարանի տնօրեն, Հայաստան), Լյուդմիլա Գրիգորյանը (բուժաշխատող, ԼՂՀ), Սիյավուշ Քերիմլին (Կոնսերվատորիայի ռեկտոր, Ադրբեջան), Զահիդ Աբասովը (հասրակական գործիչ, Ադրբեջան) և Չինգիզ Իսմայլովը («Ղարաբաղ» թերթի խմբագիր, Ադրբեջան), հանդիպումներ է ունեցել ԼՂՀ, Հայաստանի և Ադրբեջանի նախագահներ Բակո Սահակյանի, Սերժ Սարգսյանի և Իլհամ Ալիևի հետ:

Այս նախաձեռնությունից, որն անշուշտ ողջունելի էր, դեռ մեկ օր էլ չի անցել, սակայն կարելի է վստահաբար պնդել, որ դրա հեղինակների բարի նպատակներն ու առաքելությունը հօդս ցնդեցին: Եվ այդ ամենը ադրբեջանական քարոզչամեքենայի ակտիվ աշխատանքի արդյունքում: Թեև նախաձեռնության հեղինակները պնդում էին, որ իրենց նպատակը երկու ժողովուրդների միջև փոխվստահության մթնոլորտ ստեղծելն է, առնվազն` ատելության զգացման վերացումը, այնուամենայնիվ ժողովրդական դիվանագիտության կիրառման հաջորդ օրն արդեն ադրբեջանցի «մտավորականները» հաստատեցին, որ իրենք ամենևին էլ նման նպատակ չեն ունեցել: Մի քանի մեջբերում` ասվածը փաստելու համար:

«Մենք այցելել էինք Ղարաբաղ, ոչ թե ինչ-որ մեկի դեմ ծնկի գալու, այլ ապացուցելու, որ չենք վախենում այնտեղ գնալուց»,- ասել է Զահիդ Աբբասովը («Դեյ.ազ», 04.06.2009, 14:07)` լռելով խմբի հետապնդած այն խնդիրների մասին, որոնք Ստեփանակերտում, Երևանում ու Բաքվում հնչեցնում էր Միխայիլ Շվիդկոյն, Արմեն Սմբատյանը պարզաբանում էր, իսկ Փոլադ Բյուլբյուլօղլին գլխով հավանություն էր տալիս ու նշում, թե ավելացնելու բան չունի:
«Հայերը նման են մարդու, ով պատրաստվում է զիջումների գնալ` հասկանալով, որ վաղ թե ուշ այդ բանը տեղի է ունենալու: Մեր այցելության նպատակն էր անել այնպես, որ այդ բանը որքան հնարավոր է նրանց համար ակնհայտ դառնա»,- ասել է խմբի մեկ այլ անդամ` Ռովշան Ռզաևը («Դեյ.ազ», 04.06.2009, 14:28) ու վստահեցրել, թե «Բաքուն տեսնելով` հայերը հասկացան, որ կարգավորման հետաձգումն իմաստ չունի»:
«Ես Բակո Սահակյանի հետ հանդիպումից հետո համոզվեցի, որ նա անհեռատես մարդ է: Իմ տպավորությամբ հայերը մտածում են ոչ թե իրենց գլխով, այլ ինչ-որ մեկը նրանց սովորեցնում է»,- ասում է կոնսերվատորիայի ռեկտոր Սիյավուշ Քերիմլին («1նյուզ.ազ», 04.06.2009, 15:10), և նշում, թե «քանի ուշ չէ, հայերը պետք է խելքի գա»:

Նշենք, որ ադրբեջանական «մշակութային գործիչների» տպավորություններն ու մեկնաբանություններն այսքանով չեն սահմանափակվում: Սակայն ներկայացվածը բավարար է եզրակացնելու համար, որ վերը նշված նախաձեռնությունը տապալվել է հենց մեկնարկում, քանզի հռչակված խնդիրը չի լուծվել անգամ դրա անմիջական մասնակիցների մակարդակով: Էլ ի՞նչ սպասել երկու հասարակություններից, շարքային քաղաքացիներից, ովքեր համապատասխան ազդակներ պետք է ստանային հենց մասնակիցներից, մինչդեռ նրանք «չցանկանալով», բայց այնումանեյնիվ ներխուժում են քաղաքականություն: Անգամ այդկերպ «ստեղծագործ մտավորականի» պատմուճանը հագած գործիչները որևէ նոր բան չեն կարողանում մոգոնել, ու վստահեցնում են, թե իրենց գլխավոր խաղաքարտն այն է, որ Բաքուն զարգացել է:

Փաստորեն ադրբեջանցիները դեռ չեն հասկացել, որ արցախցիների պայքարի հիմքում եկամուտների քանակը չէ, այլ ազգային ինքնությունը պահպանելու և սեփական հայրենիքում ազատ ու անվտանգ ապրելու մղումն է:
Հ.Գ. Սույն հրապարակումը «բաց նամակի» ձևաչափով ուղղում ենք Միխայիլ Շվիդկոյին` ակնկալելով նրա հրապարակային գնահատականը: Վերջինս Երևանում հռետորական հարց հնչեցրեց, թե եթե հայերն ու ադրբեջանցիները հանդուրժողականության մթնոլորտում համատեղ ապրում ու աշխատում են Ռուսաստանում, ինչո՞ւ նույն բանը հնարավոր չէ այստեղ: Եվ ահա պատասխանում ենք:

Պարոն Շվիդկոյ, հարգելի Միխայիլ Եֆիմովիչ, հնարավոր չէ. որովհետև այն անձինք, որոնց վերցրել էիք ձեր խմբում, առաջինն են նպաստում դրա իրականացման անհնարինությանը: Ուստի խորհուրդ ենք տալիս նախաձեռնության շարուակման դեպքում առավել բծախնդիր լինել և ներգրավել այնպիսի գործիչների, ովքեր եթե անգամ այլոց վրա դրական իմաստով ազդել էլ չկարողանան, գոնե իրենք ընկալեն ձեր` անշուշտ ողջունելի նախաձեռնության իմաստն ու չտապալեն այն: