Ձեր վստահելի աղբյուրը

Հայաստանի Ջերմուկ առողջարանային քաղաքում օգոստոսի 8-ին տեղի ունեցավ շախմատային «Գրան Պրի» շարքի 5-րդ մրցաշարի բացման հանդիսավոր արարողությունը: Այն կազմակերպվել էր քաղաքային լճին հարող տարածքում: Շախմատային քարերի տեսք ունեցող ծաղկեպսակներով զարդարված լաստանավի վրա հայտնվել էին շախմատային խոշորագույն իրադարձության 14 մասնակիցները` գրոսմայստերներ Լևոն Արոնյանը, Վլադիմիր Հակոբյանը, Դմիտրի Յակովենկոն, Պետեր Լեկոն, Բորիս Գելֆանդը, Էթյեն Բակրոն, Գատա Կամսկին, Սերգեյ Կարյակինը, Պավել Էլյանովը, Եվգենի Ալեքսեևը, Վասիլի Իվանչուկը, Իվան Չեպարինովը, Էռնեստո Ինարկիևը և Ռուստամ Կասիմժանովը: Եղանակը փոքր-ինչ ցրտել էր, շախմատիստները մրսում էին, սակայն չէին կորցնում ոգին և նույնիսկ կատակում էին…

Մրցաշարը նվիրված է աշխարհի 9-րդ չեմպիոն Տիգրան Պետրոսյանի 80-ամյա հոբելյանին: Այդ իրադարձության առթիվ Ջերմուկ էին ժամանել ՀՀ նախագահ Սերժ Սարգսյանը և ՖԻԴԵ-ի նախագահ Կիրսան Իլյումժինովը: Հյուրերի թվում էին Տիգրան Պետրոսյանի մտերիմ բարեկամ Սվետազար Գրիգորիչը, «Արվեստի երախտավոր» տիտղոսակիր, ՀՀ ժողովրդական արտիստ Սոս Սարգսյանը, 20-րդ դարի լավագույն մարզիկ, ՀՀ ֆիզկուլտուրայի և սպորտի վաստակավոր գործիչ և մարզիչ, «Օղակների արքա» Ալբերտ Ազարյանը:

ՀՀ նախագահն իր ողջույնի խոսքում շեշտեց, որ նման մրցաշարերի կազմակերպումը պատիվ կարող է բերել ցանկացած երկրի, որ այն ժողովուրդների համար, որոնք սիրում, գնահատում և ընկալում են շախմատը, այսպիսի միջոցառումները միշտ էլ տոնի են վերածվում:

Այնուհետև նա արժանին մատուցեց աշխարհի 9-րդ չեմպիոն Տիգրան Պետրոսյանին` հայկական շախմատի զարգացման գործում ներդրած հսկայական ավանդի համար: «Ամեն ինչից զատ, այս մրցաշարը մի կարևոր խորհուրդ էլ ունի,- նշեց ՀՀ նախագահ Սերժ Սարգսյանը:- Այն նվիրված է շախմատի աշխարհի 9-րդ չեմպիոն Տիգրան Պետրոսյանի ծննդյան 80-րդ տարեդարձին: Տիգրան Պետրոսյանը մեզ համար ավելին է, քան շախմատային հսկան: Նա մեր ազգային արժանապատվության խորհրդանիշն է, մեր բազմադարյա պատմության ամենավառ անհատականություններից մեկը: Տիգրան Պետրոսյանն ապացուցեց, որ հայկական շախմատը կարող է և պետք է ունենա լուրջ նվաճումներ: Նրա հաղթանակը, սպորտային հաջողությունները դաստիարակեցին մի քանի սերունդների: Տիգրան Պետրոսյանի հաղթանակից հետո հայկական բոլոր ընտանիքներում շախմատ էին խաղում: Այս հետաքրքիր երևույթը չէր կարող արդյունք չտալ, որը մենք կարողացանք լիաթոք ըմբոշխնել շուրջ քառասունչորս տարի հետո, երբ Հայաստանի տղամարդկանց հավաքականը դարձավ օլիմպիական չեմպիոն: Այսօր մենք հպարտությամբ ասում ենք, որ Հայաստանն օլիմպիական կրկնակի չեմպիոնների հայրենիքն է… Մի առիթով Տիգրան Պետրոսյանն ասել է. «Շախմատը ձևով խաղ է, բովանդակությամբ` արվեստ, իսկ տիրապետելու բարդությամբ` գիտություն»: Թող այս օրերին Ջերմուկի վրա թևածեն հետաքրքիր խաղը, գեղեցիկ արվեստը և ֆունդամենտալ գիտությունը»:

ՖԻԴԵ-ի նախագահ Կիրսան Իլյումժինովի կարծիքով` Հայաստանը շախմատի զարգացման ու մասսայականացման օազիս է և կենտրոն: Աշխարհի 166 երկրներ միավորով շախմատի համաշխարհային կազմակերպության` ՖԻԴԵ-ի և Կալմիկիայի Հանրապետության նախագահն ամենևին էլ պատահական չի համարում, որ նման խոշոր մրցաշարը կազմակերպվում է Հայաստանում: «Հայաստանն իրավամբ համարվում է շախմատի զարգացման և մասսայականացման օազիս և կենտրոն: Վերջին շրջանում այստեղ տեղի են ունեցել շախմատային բազմաթիվ նշանակալից իրադարձություններ: Հայաստանը հյուրընկալել է համաշխարհային 32-րդ Օլիմպիադան և շատ ուրիշ շախմատային մրցաշարեր: Այն, որ «Գրան Պրին» այժմ Ջերմուկում է կազմակերպվում, պատահականություն չէ: Հայաստանի հավաքականն անընդմեջ երկու անգամ հռչակվեց օլիմպիական խաղերի չեմպիոն: Դա խոսում է շախմատի զարգացման գործում պետական հզոր աջակցության մասին: Ես ՖԻԴԵ-ի նախագահական խորհրդի անունից կցանկանայի շնորհակալություն հայտնել Հայաստանի նախագահին` Սերժ Ազատովիչին` այս հնագույն խաղի զարգացմանն աջակցելու, օգնելու համար: «Գրան Պրիի» 5-րդ մրցաշարը յուրահատուկ իրադարձություն է շախմատային պատմության մեջ: Այն նվիրված է մեծագույն շախմատիստ Տիգրան Պետրոսյանի ծննդյան 80-ամյակին: Աշխարհի 9-րդ չեմպիոն Տիգրան Պետրոսյանը սոսկ չեմպիոն չէր, այլ օրինակ շախմատի միլիոնավոր սիրահարների համար: Մենք հույս ունենք, որ Հայաստանի հողը կծնի ևս մեկ շախմատի աշխարհի չեմպիոնի»,- հայտարարեց նա:

Այնուհետև լաստանավը շարժվեց դեպի առաջ: Շախմատասերները ծաղիկներ էին նետում իրենց ողջունող շախմատիստների վրա: Իսկ տեղադրված մեծ էկրանի վրա ցուցադրվում էր հուշ-տեսաշարը` նվիրված Տիգրան Պետրոսյանին: «Երկաթյա Տիգրանը» 1963-1969 թթ. աշխարհի չեմպիոն էր: Չորս անգամ նվաճել է ԽՍՀՄ, երեք անգամ` Հայաստանի չեմպիոնի կոչումը: Օլիմպիական իննակի, Եվրոպայի ութակի չեմպիոն էր, սպորտի վաստակավոր վարպետ, ՀՀ ֆիզկուլտուրայի և սպորտի վաստակավոր գործիչ: Երկու շախմատիստներ լաստի բազրքից կախված շախմատի խորհրդանիշ ծաղկեպսակը դանդաղ իջեցրեցին ջուրը…
Հաղորդավարները ներկայացնում էին Տիգրան Պետրոսյանի գործունեության մանրամասները: Նրանց խոսքն ընդմիջվում էր երգով ու երաժշտությամբ: Իրենց կատարումներով մասնակիցներին հաճելի պահեր պարգևեցին Գևորգ Դաբաղյանը, Սուրեն Մանուկյանը, Սոֆյա Սայադյանը, Մկրտիչ Մկրտչյանը, Լեյլա Սարիբեկյանը, Արսեն Գրիգորյանը, Մարտին Ահարոնյանը:

Այնուհետև լաստանավի վրա տեղի ունեցավ «Գրան Պրի» մրցաշարի վիճակահանությունը: Մասնակիցներն իմացան առաջին տուրում իրենց մրցակիցների անունները: Լաստանավից առաջինը դուրս եկավ ուկրաինացի գրոսմայստեր Վասիլի Իվանչուկը և շտապ քայլերով գնաց դեպի հյուրանոց: Նա շատ լարված էր, քանի որ առաջին տուրում պետք է մրցակցեր հենց Լևոն Արոնյանի հետ: