Ձեր վստահելի աղբյուրը

ՎիվաՍել-ՄՏՍ-ը և «Հայկական հուշարձանների ճանաչման ծրագիրը» հայտարարում են Գոշավանքի և Աղավնավանքի տարածքում բազմալեզու տեղեկատվական վահանակների տեղադրման մասին:

Բացման արարողությունը տեղի է ունեցել նախօրեին: «Այս պատմական և մշակութային վայրերը Հայաստանի այցեքարտն են: Հայաստան ժամանող օտարերկրացիները պետք է իմանան, որ մենք ունենք հարուստ պատմություն: Հավասարապես պետք է իմանան, որ եղել է հայկական ճարտարապետություն, որն ունեցել է իր ուրույն դիմագիծը: Յուրաքանչյուր հայ կամ օտարերկրացի զբոսաշրջիկ պետք է իմանա այս վայրերի արժեքը, պետք է իմանա, որ այսպիսի պատմամշակութային վայրերը եղել են ոչ միայն կրոնական, այլև գիտական կենտրոններ: Միաժամանակ, անհրաժեշտ է կրթել մեր երիտասարդ սերնդին` երիտասարդության շրջանում սերմանելով ազգային հպարտություն, բարձրացնելով ազգային պատկանելության զգացումը, խրախուսելով կրթությունը: Յուրաքանչյուր հայ պետք է իմանա, որ Գոշավանքում է ապրել և աշխատել միջնադարի ճանաչված գիտնական Մխիթար Գոշը: Այստեղ է նա գրել հայ իրավաբանական մտքի մեծ նվաճում «Գիրք Դատաստանին»»¸-ասաց ընկերության գլխավոր տնօերն Ռալֆ Յիրիկյանը:

Նշենք¸ որ վանքը կառուցվել է 1188թ. երկրաշարժից ավերված Գետիկ վանքի մոտ, նշանավոր վարդապետ Մխիթար Գոշի կողմից: Սկզբում կոչվել է Նոր Գետիկ, իսկ 1213 թ. Մխիթար Գոշի մահվանից հետո` վերանվանվել է Գոշավանք:

Գոշավանքը միջնադարյան Հայաստանի կրոնական և կրթամշակութային նշանավոր կենտրոններից մեկն էր, ուր 25 տարի ապրել ու գործել է «մեծ վարդապետ» անունը ստացած, «այր իմաստուն և հեզ, վարդապետական ուսմամբ հռչակեալ», ժամանակի ճանաչված գիտնական, օրենսդիր, դավանաբան, մեկնիչ, պատմիչ, առակագիր ու մանկավարժ Մխիթար Գոշը (1120-ական թթ.-ից 1213թ.):

Վանքը կառուցվել է 1188 թ.-ից մինչև 13-րդ դարի վերջն ընկած ժամանակահատվածում: Գրավոր աղբյուրները նշում են, որ Գոշը և նրա հետևորդները սկսել են վանքի առաջին` «հրաշագեղ» փայտակերտ փոքրաչափ Սբ Հովհաննես Կարապետ եկեղեցու շինարարությունը, որին 1191 թ. հետևել է համալիրի գլխավոր` Սբ Աստվածածին եկեղեցու կառուցումը:
Վանական համալիրը հայ ճարտարապետական մտքի և շինարվեստի կատարյալ արարումներից է: Մեզ են հասել շինարար վարպետներից երեքի` ճարտարապետ Մխիթարի (Մխիթար Հյուսն), նրա աշակերտ Հովհաննեսի և անզուգական քարագործ վարպետ Պողոսի, անունները, որի ձեռագործ աշխատանքներից է Գոշավանքի նշանավոր խաչքարը:
Գոշավանքում մնացած խաչքարը կանգնեցվել է 1291 թ.: Խաչքարի ստորին ձախ անկյան աստղի մեջ փորագրված է վարպետի անունը: Խաչքարն իսկական գլուխգործոց է, արժանի հիացմունքի: Ժանեկազարդ հարդարանքը և նախշերը կատարված են մի քանի շերտերով, բարդ կատարումով, ինչի շնորհիվ քարը, կարծես, սլացիկ է դառնում:

Սբ Գևորգից դեպի արևմուտք, բլրակի վրա Մխիթար Գոշը կառուցել է Սբ Համբարձման մատուռ-դամբարանը, ուր և թաղվել է: Ժամանակին դամբարանի մուտքին նայող երկու խաչքարեր են եղել, որոնցից միայն բեկորներ են պահպանվել: Շրջակայքում շատ են տապանաքարերը և խաչքարերի սեկորներ:

Վահանակների վրա զետեղված տեղեկատվությունը կազմվել է «Հայկական հուշարձանների ճանաչման ծրագրի» աշխատակիցների կողմից և հավանության է արժանացել Մշակույթի նախարարության, ԻԿՕՄՕՍ-Հայաստանի մասնագետների և Հայ առաքելական եկեղեցու կողմից:

«Հայկական հուշարձանների ճանաչման ծրագիրը» հովանավորվում է ՎիվաՍել-ՄՏՍ ընկերության կողմից: Ծրագրի հովանավորներն են նաև` Իտալիայի պատվավոր հյուպատոսը և ԱՄՆ Միջազգային զարգացման գործակալության Հայաստանի մասնավոր սեկտորի մրցունակության ծրագիրը (CAPS):

Մշակութային արժեքների և մշակույթի պահպանությունը յուրաքանչյուրի պարտականությունն է. սա է կազմակերպիչների հիմնական սկզբունքը: