Ձեր վստահելի աղբյուրը

Իսկ գիտե՞ք, որ երեկ Ադրբեջանում անկախության օրն է եղել: Չգիտե՞ք: Զարմանալի չէ, որ նույնիսկ հենց Ադրբեջանում արդեն քչերն են հիշում, որ կա նման տոն՝ Պետության անկախության օր: Տոն, որ մյուս հետխորհրդային պետություններում նշում են հպարտությամբ և համազգային ցնծությամբ, Ադրբեջանում այն համարվում է սովորական աշխատանքային օր: Ինչո՞վ է պայմանավորված Ադրբեջանի նման արհամարհական վերաբերմունքը ցանկացած անկախ պետության ամենակարևոր ձեռքբերմանը: Ըստ էության երկու պատճառ կա՝

1. Ադրբեջանի անկախությունը երկրի առաջին նախագահ Այազա Մութալիբովի ձեռքբերումն է: Իսկ պետության բոլոր ձեռքբերումները, որ գտնվում են հոր՝ Հեյդար Ալիևի գործունեությունից դուրս, Ադրբեջանում անգամ ձեռքբերոմ չեն համարվում: Իհարկե, բոլոր լավ բաները երկրի համար արել է Մեծն Հեյդար Ալիևը՝ կազմակերպել է Խոջալուի ողբերգական դեպքերը և կորցրել է Ղարաբաղի հարակից 7 շրջաններից 4-ը: Դրանց մասին Ադրբեջանում չեն սիրում հիշել, այդ երկրի պատմության այս խայտառակ էջերը չեն տեղավորվում «Հեյդար Բաբայի» անձի պաշտամունքի մեջ, այսինքն, դրանք կարծես թե չեն եղել, ինչպես չի եղել անկախությունը:

2. Իսկապես Ադրբեջանի անկախության հարցը այնքան էլ միանշանակ չէ: 1991 թվականի օգոստոսի 30-ին Ադրբեջանի Հանրապետության Գերագույն խորհուրդը ընդունել է «1918-20 թթ Ադրբեջանի Հանրապետության պետական անկախության վերականգնման հռչակագիր»: Դա ոչինչ, բայց ուշագրավ է, որ 1918-20 թթ. Անկախ Ադրբեջանի Հանրապետություն չի եղել: Անդրկովկասի այդ տարածքում եղել է միջազգային հանրության կողմից չճանաչված Ադրբեջանի Ժողովրդավարական Հանրապետություն, որը բազմիցս դիմել է Ազգերի լիգային անդամակցելու խնդրանքով, սակայն հեղինակավոր միջազգային կազմակերպությունը մերժել է այդ խնդրանքը: 1920 թվականի դեկտեմբերի 6-ին և 9-ին Ազգերի լիգայի 5-րդ կոմիտեն ներկայացրել է իր հաշվետվությունն ասամբլեային, որտեղ իր բացասական վերաբերմունքն է հայտնել Ադրբեջանի՝ այդ կառույցին անդամակցության վերաբերյալ: Հաշվետվության մեջ նշված են եղել հետևյալ մտքերը. «Ադրբեջանը, դատելով ամեն ինչից, չունի կայուն կառավարություն, որի իշխանությունը կարող է տարածվել երիկրի ողջ տարածքում», «Ադրբեջանը սահմանային վեճեր ունի Վրաստանի ու Հայաստանի հետ»:

Իսկ գիտե՞ք, ինչ տարածքների վերաբերյալ են եղել սահմանային վեճերը Ադրբեջանի ու Հայաստանի միջև: Շատ ճիշտ է՝ Լեռնային Ղարաբաղի, որը մինչև Խորհրդային Միության ձևավորումը երբեք չի եղել Ադրբեջանի կազմում: Ղարաբաղը Ադրբեջանի ՍՍՀ կազմի մեջ է մտել միայն Խորհրդային Միության ձևավորումից հետո, որի իրավահաջորդը լինելուց Ադրբեջանը հրաժարվել է 1991 թվականին, հետևելով վերոհիշյալ Անկախության հռչակագրի 3-րդ հոդվածին:

Այսպիսով, ստացվում է, որ գոյություն չունեցող երկրի գոյություն չունեցող մարմինը հռչակել է պատմության մեջ երբևէ գոյություն չունեցող պետության պետական անկախության վերականգնման մասին, ընդ որում պահանջներ ներկայացնելով այն տարածքների նկատմամբ, որոնք երբևէ չեն եղել գոյություն չունեցող պետության կազմում: Իհարկե, հենց այս նկատառումներից ելնելով էլ Ադրբեջանի պետական այրերը որոշել են անօրինական տոնի նշանակությունը նվաստացնել: Հենց այդ պատճառով էլ ամեն տարի այդ օրը երկրի նախագահ Իլհամ Ալիևը մի երկիր է փնտրում, որտեղ կարելի է ուղևորվել ինչ-որ պաշտոնական այցով: Այս անգամ նպատակահարմար գտավ Շվեյցարիան: 2004-ին Մոսկվան էր, 2006-ին՝ Բելոռուսը, 2007-ին՝ Թեհրանը, իսկ 2003-ին, 2005-ին ու 2008-ին այդ օրը ընտրություններ էին և որպես հետևանք քաոսային վիճակ երկրում՝ ընդդիմության վրա արդեն ավանդական դարձած արյունոտ ճնշումներ, ալիևյան կլանի անօրինականության և կեղծիքների դեմ բողոքի ակցիաներ: Էլ ի՞նչ անկախության տոն: