Ձեր վստահելի աղբյուրը

Նոյեմբերի 17-ին Ադրբեջանը գրանցել է հերթական առաջընթացը: Շուրջ երկու տասնամյակ Բաքվի իշխանությունների ագրեսիվ քաղաքականության հետևանքով անտուն մնացած քաղաքացիների համար նորակառույց բնակարան է շահագործման հանձնվել: Բնականաբար, շենքի բացումը կատարել է անձամբ երկրի նախագահ Իլհամ Ալիևը: Սակայն, ի տարբերություն նմանօրինակ մյուս դեպքերի, ադրբեջանական նորակառույցն այս անգամ չի կրել ազգի հոր` Հեյդար Ալիևի անունը:

Ադրբեջանում նորակառույցների բացման արարողությունն արդեն վաղուց վեր է ածվել մի ծիսակարգի, որի անբաժանելի ատրիբուտներից մեկը Իլհամ Ալիևի սպառնալից ելույթն է: Որպես կանոն այդ ելույթներում Ադրբեջանի ղեկավարն արտաբերում է մի քանի հերթապահ թեզեր.
ա/ Ադրբեջանը ցանկանում է հակամարտությունը խաղաղ լուծել, բայց հենց որ համբերությունը հատեց, զինված տարբերակով է հարցը լուծելու,
բ/ Ադրբեջանը հսկայական քայլերով առաջ է անցնում Հայաստանից, ուստի որոշ ժամանակ անց ոչ միայն Ղարաբաղը, այլև Հայաստանն, առանց պատերազմի էլ ինքնակամ կհանձնվեն Բաքվին:

Կախված օրվա միջազգային իրադրությունից ու ադրբեջանական էլիտայի ու հասարակության տրամադրություններից, ժամանակ առ ժամանակ հնչում են նաև այլ հայտարարություններ` բանակցային գործընթացի բովանդակության (որպես կանոն` խեղաթյուրված), Հայաստանի` ադրբեջանական հողերի վրա ստեղծվելու և այլնի մասին:

Անշուշտ երեկ նույնպես Իլհամ Ալիևը ելույթ ունեցել է: Եվ ինչպես կարելի էր ակնկալել, կրկնել է իր իսկ կողմից հնչեցրած նախորդ մտքերը: Մեկ այլ դեպքում, իհարկե, Իլհամ Ալիևի հերթական հայտարարություններին չէինք անդրադառնա: Սակայն այսօր, հաշվի առնելով մի շարք իրողություններ, ստիպված ենք անդրադառնալ և պարզաբանել դրանք:

«Առկա իրավիճակը փոխելու համար գոյություն ունի երկու ուղի` կամ խաղաղ, կամ ռազմական: Այլ ճանապարհ չկա»,- երեկ հայտարարել է Իլհամ Ալիևը: Այս հայտարարությամբ Իլհամ Ալիևը, սկզբունքորեն որևէ նոր բան չի հայտնագործել: Նույն հաջողությամբ նա կարող էր պնդել, որ «արևը ծագում է արևելքից, մայր մտնում արևմուտքում», իսկ «գետերն էլ ունեն երկու ափ` մին աջ, մին ձախ»:

Որպեսզի չպնդենք, թե իր հայտարարությամբ Ադրբեջանի նախագահն ընդամենը քամի է տատանել, ընդունենք, որ Իլհամ Ալիևն այսկերպ սպառնալիք է հնչեցրել Լեռնային Ղարաբաղի, Հայաստանի ու միջազգային հանրության հասցեին:
Հաջորդ նախադասությամբ Ադրբեջանի նախագահը փորձել է միտք արտահայտել.

«1992 թվականին ստեղծվեց Մինսկի խումբը: մինսկի խումբը գործում է: Բայց արդյոք այդ գործունեությունն արդյունք ունի՞: Ոչ: Դա է իրականությունը»: Այս ձևակերպման մեջ ակնհայտորեն Մինսկի խմբի գործունեությունից դժգոհություն է քողարկված: Սա նորություն չէ` պաշտոնական Բաքուն մեկ անգամ չէ, որ փորձել է խոչընդոտել այս փևաչափով ղարաբաղյան կարգավորման բանակցություններն ու հարցը տեղափոխել այլ հարթակներ: Սակայն այստեղ կարևորն այն է, որ Իլհամ Ալիևը հստակ, կատեգորիկ կերպով արձանագրում է, որ բանակցային գործընթացները որևէ արդյունք չունեն: Իսկ ահա մեկ նախադասություն հետո նա հերքում է իր այդ պնդումը` ասելով. «Մեզ ասում են` խոսեք հայերի հետ, բանակցեք: Մենք բանակցում ենք և որոշակի առաջընթաց կա»: Կարծում ենք, մեկնաբանություններն ավելորդ են:

Իլհամ Ալիևն այնուհետև սկսել է Ադրբեջանի հասարակության ականջը շոյող հայտարարությունների շարքը: Բանակցությունների իմաստը, նպատակն ու բովանդակությունը խեղաթյուրող հայտարարություններից զատ, Իլհամ Ալիևը հարկ է համարել «տեղեկացնել», որ Հայաստանում «այսօր ապրում է 1 միլիոն 700 հազար մարդ», որ «մի քանի տարի անց Ադրբեջանի տնտեսությունը 15 անգամ կգերազանցի Հայաստանին», իսկ «բնակչությունը կկազմի 10 մլն մարդ» և այլն, և այլն: «Այդ երկրի գոյությունը հարցականի տակ է»,- ինքն իրեն ու սեփական հասարակությանն «ավետել» է Իլհամ Ալիևն ու ծանուցել սեփական որոշման մասին. «Վերլուծելով այս բոլոր գործոնները, մենք առայժմ ընտրում ենք բանակցությունների ուղին»:

Վերջին հայտարարությամբ Իլհամ Ալիևը բացահայտ ձևով ցույց է տվել բանակցային գործընթացում իր որդեգրած մարտավարությունը, այն է` ժամանակի ձգձգումը: Կրկնում ենք` մարտավարությունը քողազերծվել է, ըստ որում սա ասվել է բացահայտ, նշվել է նաև մոտիվացիան. ինչ-որ ժամանակ անց, իբր, Հայաստանն այլևս չի լինի և խնդիրը լուծելը դժվարություն չի ներկայացնի: Սակայն ամբողջ զավեշտն այն է, որ Իլհամ Ալիևը մեկ պարբերություն վերև սեփական հասարակությանն ու միջազգային հանրությանը վստահեցրել է, որ բանակցությունները ձգձգողը Հայաստանն է: Այս հակասությունը մեկնաբանելու կարիք ևս, կարծում ենք, չկա: