Ձեր վստահելի աղբյուրը

Հունվարի 30-ից «Եվրոնյուզ» հեռուստաընկերությունը սկսել է հեռարձակվել  նաև թուրքերենով:

Այս իրադարձության առթիվ հեռուստաընկերությունը հարցազրույց է վերցրել Թուրքիայի վարչապետից: Էրդողանն էլ, օգտվելով ընձեռված հնարավորությունից, լայն լսարան ապահովող ամբիոնն օգտագործել է օրակարգային մի շարք հարցերի շուրջ եվրոպացիներին ու ողջ աշխարհին թյուրիմացության մեջ գցելու համար:

«Եվրոնյուզ»-ի եթերում, բնականաբար, չի շրջանցվել հայ-թուրքական կարգավորման հարցը: Այս առնչությամբ Թուրքիայի վարչապետը, արձագանքելով ՀՀ ՍԴ որոշման մասին հարցադրմանը, մասնավորապես ասել է.

 «Երևում է` ամեն ինչ հենց սկզբից այնպես չգնաց: Ինչի՞ շուրջ բանակցենք: Ի՞նչ պետք է մենք անենք: Հայաստանը պետք է այդ հարցերը ևս մեկ անգամ քննության առարկա դարձնի: Որովհետև մենք, որպես Թուրքիայի ներկայացուցիչներ, իրականացրել ենք արձանագրություններով նախատեսված մեր պարտականությունները: Երկու երկրներն էլ «ճանապարհային քարտեզ» ունեն: Այն պետք է շարունակվի, և մենք պետք է պատրաստ լինենք դրան: Մենք անկեղծ ենք ու կշարունակենք գործել այնպես, ինչպես մինչև հիմա»:

Ակնհայտ է, որ պարոն Էրդողանը ստում է` «Մենք իրականացրել ենք արձանագրություններով նախատեսված մեր պարտականությունները»,- պնդումը այլ կերպ, քան սուտ, որակել չի կարելի: Իսկ եթե հաշվի առնենք, թե որտեղ է այն հնչել, կարելի է նշել, որ սա միջազգային ողջ հանրությանը մոլորեցնելու փորձ է:

Փաստն այն է, որ Թուրքիան արձանագրությունները ստորագրելուց հետո որևէ կոնկրետ քայլ չի արել փաստաթղթերը ներպետական ընթացակարգով անցկացնելու և վավերացնելու ուղղությամբ: Չնայած սահմանված կոնկրետ ժամկետներին, անգամ թուրքական խորհրդարանի արտաքին կապերի հանձնաժողովը եզրակացություն չի ընդունել այդ փաստաթղթերի առնչությամբ, մինչդեռ դա պետք է աներ մինչև 2009 թվականի դեկտեմբերի կեսերը:

Իսկ թե ինչ են արել Թուրքիայի ներկայացուցիչները արձանագրություններով նախատեսված պարտավորությունները «կատարելու» ուղղությամբ, գաղտնիք չէ. հանդես են եկել հայտարարություններով ու պնդումներով, որոնք ոչ միայն որևէ աղերս չունեն հիշյալ արձանագրությունների հետ, այլև հակասում են դրանց բովանդակությանն ու գաղափարին:

Հատկանշական է, որ սուտ տեղեկություններ տարածելուն զուգընթաց Էրդողանն ի ցույց է դնում նաև իրավական գիտելիքների բացակայության իր որակները: Նա արդեն երկրորդ անգամն է հնչեցնում անիրագործելի մի պահանջ` ՀՀ ՍԴ-ն պետք է վերանայի իր որոշումը: Նախորդ անգամ (Սաուդյան Արաբիա կատարած այցելության ընթացքում) Էրդողանն այս պահանջը հենց այդպես էլ ներկայացրել էր: Սակայն նրա խորհրդականները հավանաբար հուշել են, որ հայտարարությունն անլուրջ է ու ցինիկ, և այսօր նա փոքր-ինչ մեղմացրել է մոտեցումը. «Հայաստանը պետք է այդ հարցերը ևս մեկ անգամ քննության առարկա դարձնի»:

Ստիպված ենք Թուրքիայի վարչապետին ևս մեկ անգամ հիշեցնել, որ ՀՀ ՍԴ որոշումը վերջնական է և բողոքարկման ենթակա չէ:
Բնականաբար, այսքանից հետո այլ բան չի մնում, քան Էրդողանի անկեղծությանը կասկածելը: Նկատենք, որ այդ կասկաներն էլ ավելի են խորանում, երբ ծանոթանում ենք մյուս խնդիրների մասին Էրդողանի դիտարկումներին:

Այսպես: Ի պատասխան հարցին, թե ինչու են ձգձգվում ԵՄ անդամակցության շուրջ Թուրքիայի բանակցությունները (կամ որ նույնն է` ինչու է Թուրքիան ձգձգում եվրոպական չափանիշներին համապատասխանելու բարեփոխումները), Էրդողանը եվրոպացի մի շարք լիդերների (նշել է միայն Նիկոլյա Սարկոզիի անունը) մեղադրել է անարդարացի վարվելու մեջ և արդարացել. «Նրանք փորձում են Թուրքիային մղել անկյուն այնպիսի պայմաններով, որոնք առկա չեն հանրության նորմատիվ ակտերում»:

Առաջին հայացքից այս պնդումը կարող է և հավաստի թվալ, սակայն իրականությունը մի փոքր այլ է: Պարտադիր չէ, որ բոլոր հարաբերությունները պարտադիր կերպով կարգավորվեն նորմատիվ իրավական ակտով: Օրինակ, ԵՄ անդամակցության թեկնածու ոչ մի երկրի պահանջ չի ներկայացվել վերացնել այն պատիժները, որոնք օրենքով նախատեսված են առանձին երկրների տիտղոսակիր ժողովուրդներին (նրանց, ում անունով կոչվում է երկիրը) վիրավորելու համար: Օրինակ` Բուլղարիայում օրենքով սահմանված չէ, որ բուլղարացի թուրքերը պատժի կենթարկվեն, եթե բարձրաձայնեն այն մասին, որ բուլղարացի չեն:

 Եթե չկա նման պատիժ, բնականաբար, մինչ օրս անհրաժեշտ չի եղել համաեվրոպական իրավական ակտերով վերացնել այդօրինակ անհեթեթ պատիժները: Մինչդեռ Թուրքիայի դեպքում մենք գործ ունենք քրեական օրենսգրքի 301-րդ հոդվածի հետ, որով թուրքական ինքնությունը վիրավորելու հանգամանքն օգտագործվում է մյուս բոլոր էթնոսներին ուծացնել և «ներառել» թուրք ժողովրդի մեջ: Այնպես որ Էրդողանի արդարացումները, թե իրենց նկատմամբ խտրական վերաբերմունք կա, ճիշտ չէ: Պարզապես իրենք են մնացյալ Եվրոպայից տարբերվում, հետևաբար` մոտեցումն էլ տարբերակված է:

Հետաքրքիր է, որ Էրդողանն այս դեպքում էլ էական հիմնավորումների բացակայության պատճառով, դիմել է հարցերը լուծելու թուրքական ամենափորձված մեթոդին` սպառնացել է, որ հակաֆրանսիական (հակաեվրոպական) նացիոնալիզմով: «Պետք է հաշվի առնել, որ մենք` ղեկավարներս, մահկանացու ենք, իսկ ժողովուրդները` ոչ: Որևէ լիդերի բացասական վերաբերմունքը մեկ այլ երկրի նկատմամբ կարող է վատթարացնել այդ երկրի ժողովրդի կողմից տվյալ գործչի հայրենիքի ընկալումը»,- սպառնացել է Էրդողանն ու հայտարարել, որ խոսում է Սարկոզիի մասին:

Թուրքիայի վարչապետը անհեթեթություններ է ասել նաև մյուս բոլոր խնդիրները վերաբերյալ` Իսրայելի հետ հարաբերությունների, կիպրական հակամարտության լուծման, քրդական հարցի, Թուրքիայում ազգային փոքրամասնությունների խնդրի և այլն: Հատկանշական է, որ բոլոր դեպքերում պարոն Էրդողանը փորձել է մոլորեցնել իր լսարանին, բայց խոսքին հավաստիություն հաղորդելու համար յուրաքանչյուր պարբերություն սկսել է «անկեղծ եմ ասում» արտահայտությամբ:

Սակայն այդ անկեղծությունը հավատ չի ներշնչում անգամ աշխարհում Թուրքիայի լոբբիզմով զբաղվողների մոտ: Վերջիններս ստիպված են նույն եվրոպական կառույցներում` փակ քննարկումների ժամանակ, խոստովանել, որ հայ-թուրքական կարգավորումը տեղում կանգնած է մնացել միայն և միայն Թուրքիայի պատճառով: Այս փաստին կանդրադառնանք մի փոքր ուշ: Նշենք միայն, որ այդպիսի հայտարարությամբ հանդես է եկել Միջազգային ճգնաժամային խմբի ղեկավար Սաբինա Ֆրեյզերը: Իսկ գիտենք, որ այդ հանելուկային խումբը մեծ մասամբ ֆինանսավորվում է հենց Թուրքիայի կողմից: