Ձեր վստահելի աղբյուրը

Panorama.am-ի բացառիկ հարցազրույցը Հայաստանի Հանրապետական կուսակցության խորհրդարանական խմբակցության քարտուղար Էդուարդ Շարմազանովի հետ:

 

- Ինչպե՞ս կմեկնաբանեք Ադրբեջանի արտգործնախարարության այն հայտարարությունը, թե ԼՂՀ-ի Մարտակերտի, Շահումյանի և Մարտունու շրջանները հանդիսանում են Ադրբեջանի տարածքը:

- Ադրբեջանցիներըհերթական անգամ  անհիմն հայտարարությամբ են հանդես եկել, քանի որ Շահումյանի շրջանը երբևէ չի եղել անկախ Ադրբեջանի կազմում: Դրա համար բավական է նայել  Լեռնային Ղարաբաղի ինքնվար մարզի և Շահումյանի շրջանի` 1989 թ-ին ընդունված համատեղ հռչակագիրը: Ավելին` ես համաձայն եմ ՀՀ արտգործնախարարության մամուլի քարտուղար Տիգրան Բալայանի կողմից հնչեցված այն մտքին, որ նույնիսկ այն պարագայում, եթե Շահումյանի շրջանն այսօր գտնվում է Ադրբեջանի կազմում, անհնար է արդարացնել այդ տարածքներում ադրբեջանական իշխանությունների կողմից իրականացվող օկուպացիան և սեփական, հայազգի քաղաքացիների նկատմամբ ցեղասպանության իրականացումը: Էդվարդ Նալբանդյանի հայտարարությունը շատ կարևոր ուղերձ է, քանի որ առաջին անգամ է, որ Հայաստանի արտգործնախարարը նման լուրջ խնդիր է հնչեցրել: Չէ որ, ադրբեջանական քարոզչամեքենան մինչ օրս զբաղվում էր կեղծիքների տարածմամբ, միաժամանակ նույն Ադրբեջանը զավթողական քաղաքականություն էր վարում Շահումյանի, Մարտակերտի և Մարտունու շրջաններում` հետևողականորեն այնտեղից արտաքսելով և բնաջնջելով հայազգի բնակչությանը. հիշենք 1991 թ-ի «Կոլցո» ռազմական օպերացիայի ողբերգական պատմությունը:

- Ադրբեջանական կողմը չի՞ հասկանում դա:

 

- Ադրբեջանական կողմի նմանատիպ հայտարարությունները նման են փրփուրներից կախվելու փորձի. միջազգային հանրությունը թյուրիմացության մեջ գցելու նրանց փորձերը չեն կարող որևէ դրական արդյունքներ ունենալ: Ադրբեջանն անընդհատ փորձում է խոսել հայերի կողմից իբրև թե «օկուպացված» տարածքների, անվտանգության գոտուց զինված ուժերի դուրսբերման, Խոջալուի ողբերգության մասին, որը հենց իր` Այազ Մութալիբովի (Ադրբեջանի առաջին նախագահը) խոստովանությամբ, Ադրբեջանի ազգային ճակատի ձեռքի գործն է, քանի որ վերջիններս ձգտում էին պաշտոնանկ անել Մութալիբովին: Մենք իրականացնում ենք նախաձեռնող քաղաքականություն միջազգային հանրությանը ճշմարիտ իրավիճակի մասին տեղեկացնելու համար:

 

- Այսպիսով, հայկական կողմը կո՞տրել է այսպես կոչված «օկուպացիայի» վերաբերյալ ադրբեջանական քարոզչության կողմից միջազգային հանրությանը պարտադրված կարծրատիպը:

 

- Հայկական կողմը ևս մեկ անգամ հիշեցրել է, որ Լեռանյին Ղարաբաղի Հանրապետության բնակչությունը անկախության լեգիտիմ հանրաքվե է անցկացրել, ինչին ադրբեջանական կողմը պատասխանել է ագրեսիայով և օկուպացիայով: Ադրբեջանական ռեժիմի նման քաղաքականության արդյունքում մոտ 400.000 հայ ստիպված են եղել լքել հարազատ հողը և փախչել: Ադրբեջանի` հաճախակի հայտարարությունները հայերի կողմից իբրև թե «օկուպացված» տարածքների մասին, տվյալ պետության բարդույթների վառ ապացույցն են: Չէ որ ադրբեջանցիները հանգիստ պայմաններում էին լքում Հայաստանը` վաճառելով կամ փոխանակելով իրենց բնակարանները, իրենց հետ տանելով ողջ ունեցվածքը: Իսկ հայերը Ադրբեջանից փախել են զանգվածային ջարդերի և հետապնդումների արդյունքում: Ադրբեջանը չի կարող խոսել մարդու իրավունքների և հակամարտության խաղաղ հանգուցալուծման մասին այնքան ժամանակ, քանի դեռ չի ընդունել, որ հենց ինքն է ագրեսորը և պատերազմի նախաձեռնողը:

- Ադրբեջանի իշխանությունները շարունակում են փորձեր անել միջազգային հանրությանը պարտադրել Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության լուծման իրենց տեսլականը:

- Հակամարտությունը սովետական հանրապետությունների շրջանակներում լուծելու իր դիրքորոշումն առաջ տանելու Ադրբեջանի բոլոր փորձերը միայն ծիծաղ են առաջացնում: Ցանկություն է առաջանում վերափոխել հին արաբական ասացվածքը. «Ավելի շուտ երկինքը կընկնի երկրի վրա, քան Լեռնային Ղարաբաղի բնակիչները կհամաձայնեն ապրել Ադրբեջանի կազմում»: Լեռնային Ղարաբաղը և Շահումյանի շրջանը երբեք Ադրբեջանի կազմում չեն եղել: Եվ նախագահ Սերժ Սարգսյանը «Չեթմ Հաուսում» իր ելույթի ժամանակ հստակ ասել է, որ Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականությունն այդ տարածքների հետ որևէ ընդհանուր բան չունի:

Բացի այդ, կցանկանայի ադրբեջանական կողմին հիշեցնել ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահ երկրների նախագահների կողմից Ակվիլում արված համատեղ հայտարարությունը, որտեղ հստակ ասված է, որ Լեռնային Ղարաբաղի ճակատագիրը որոշելու է միմիայն իր բնակչությունը: Իսկ Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության բնակչության դիրքորոշումը բոլորին հայտնի է: Լեռնային Ղարաբաղի բնակչությունը հանրաքվե է անցկացրել, ԼՂՀ-ն կայացել է որպես անկախ պետություն: Իսկ Ադրբեջանին արժե դուրս գալ նավթային կոմայից: Ադրբեջանի ժողովուրդն արդեն պետք է հասկանա, որ Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետությունն անկախ պետություն է, և այդ պետության բնակչությունը երբեք չի համաձայնվի ապրել Ադրբեջանի կազմում:

 

- Այս կապակցությամբ հարց է բարձրացվում Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետություն ադրբեջանցիների վերադարձի մասին:

 

- Հայաստանի արտգործնախարար Էդվարդ Նալբանդյանը ժամանակին նշել է, որ մեր նպատակը կարճաժամկետ խաղաղության հաստատումը չէ, մենք ձգտում ենք երկարաժամկետ խաղաղություն և անվտանգություն հաստատել Հարավային Կովկասի ողջ տարածաշրջանում և Լեռնային Ղարաբաղում: Քանի դեռ Լեռնային Ղարաբաղի կարգավիճակը չի հաստատվել, ադրբեջանցիների վերադարձն այդտեղ չի նպաստի այդ երկարաժամկետ նպատակի իրականացմանը, քանի որ Լեռնային Ղարաբաղի ժողովուրդը անկախացել է հանրաքվեի միջոցով, ինչին ի պատասխան` ադրբեջանական կառավարությունն այդ նույն Ղարաբաղի ադրբեջանցիների օգնությամբ սկսեց ագրեսիվ և զավթողական քաղաքականություն իրականացնել հայերի նկատմամբ: Սումգաիթում, Բաքվում, Գանձակում (Կիրովաբադ), ավելի ուշ Շահումյանում և Մարտակերտում հայերի նկատմամբ իրականացված ջարդերն ու կոտորածը դարձան հայերի նկատմամբ Ադրբեջանի կողմից տարվող ռեպրեսիվ քաղաքականության անհերքելի ապացույցը: Պատերազմը նախաձեռնողԱդրբեջանն առաջին իսկ օրերին ապացուցեց, որ չի հանդուրժում որևէ այլախոհություն, այսպիսով` այդ հանրապետությունը կորցրեց ազգային փոքրամասնությունների վստահությունը և իր կազմում ազգային ինքնավարությունների ստեղծման հնարավորությունը: