«Ղամիշը դուդուկահարների գործիքի ամենակարևոր մասն է… Ղամիշից է կախված լավ նվագելը»
«Ղամիշից է կախված լավ նվագելը: Եթե ղամիշը լավը չլինի, ինչ պրոֆեսիոնալ վարպետ էլ ուզում է լինի, չի կարող լավ նվագել»,- համոզված է դուդուկի ղամիշ պատրաստող Արման Ստեփանյանը: Ներկայացնում ենք Panorama.am-ի հարցազրույցը դուդուկի ղամիշ պատրաստող Արման Ստեփանյանի հետ:
Ինչպե՞ս սկսեցիք պատրաստել ղամիշ:
Ես դուդուկահար եմ: Սովորել եմ Ռ. Մելիքյանի անվան երաժշտական ուսումնարանում: Բարդ է դուդուկ նվագելը: Միշտ առնում էի ղամիշը ու սկսում սարքել: Հետո որոշեցի, որ ավելի լավ է ղամիշ պատրաստել, մինչև կարողանում ավելի լավ նվագել: Ու այդպես արդեն երեք տարի է, որ պատրաստում եմ դուդուկի ղամիշ:
Ո՞ւմ համար եք պատրաստում: Պատվերներ ունենո՞ւմ եք:
Այո, իհարկե: Ամսեկան 150 ու ավելի ղամիշ եմ պատրաստում: Եթե ամսվա ընթացքում արտասահմանից եմ պատվեր ստանում, ապա ավելի շատ էլ եմ պատրաստում. նրանք այնքան էլ լավ չեն հասկանում: Իսկ եթե մեր տեղացի վարպետների համար եմ պատրստում, ավելի ուշադիր եմ լինում: Տեղացի վարպետներից պատրաստում եմ Ջիվան Գասպարյանի, Գևորգ Դաբաղյանի, Վահան Հարությունյանի, Կամո Սեյրանյանի, Կամո Հովհաննսիյանի, Էմանուել Հովհաննսյանի համար:
Մեծ է՞ ղամիշի դերը դուդուկի երաժշտության հնչողության գործում:
Այո, շատ: Ղամիշը, այսինքն պիպիչը, դուդուկահարի գործիքի ամենակարևոր մասն է: Այն դուդուկահարներին պարզերս է հանում: Մի դուդուկը հնարավոր է օգտագործել 25 տարի ու ավել, իսկ ղամիշն անընդհատ պետք է փոխել` նայած երաժիշտը ոնց է պահում այն: Դուդուկահարները շատ անգամ գալիս և ասում են, որ իրենց հաջողությունը իմ ձեռքերում է, «եթե լավ ղամիշ չտաս, մենք բեմում լավ չենք կարող նվագել»: Լավ նվագելը գալիս է լավ ղամիշից: Եթե լավը չեղավ ղամիշը, ինչ վարպետ ուզում է լինի, չի կարող լավ նվագել: Նվագի խաղերը, ձայնի տեմբերը գալիս է ղամիշի որակից:
Որտեղի՞ց եք ձեռք բերում ղամիշ ու ինչքա՞ն արժե մեկ ղամիշը:
Հայաստանում էլ կա, սակայն ավելի լավն են Արցախում աճող ղամիշները: Իսկ մեկ ղամիշի գինն է 5000 դրամ:
Այսօր օրեցօր շատանում են դուդուկահարները: Ինչո՞ւ:
Երբ ես սովորում էի Ռոմանոս Մելիքյանում, շատ քիչ էին դուդուկահար ուսանողները, իսկ վերջին տարիներին 30 ուսանող է ունենում համապատասխան բաժինը: Ինձ թվում է, դա գալիս է Ջիվան Գասպարյանից: Նա ամբողջ աշխարհում ճանաչում է ձեռք բերել իր դուդուկի նվագի շնորհիվ, միգուցե՞ այդ երիտասարդներից շատերը հենց այդպիսի հեռահար նպատակներ ունեն. նվագեն դուդուկ, ամբողջ աշխարհով ման գան ու տարածեն հայկական երաժշտությունը, սակայն նախ և առաջ պետք է կարողանան հասնել այդ մակարդակին:
Համագործակցում ե՞ք դրսում դուդուկի ղամիշ պատրաստողների հետ:
Վերջերս YouTube-ի միջոցով, բոլորովին պատահականորեն ծանոթացել եմ Թուրքիայում բնակվող մի քրդի հետ, որը նվագում է դուդուկ ու միաժամանակ ղամիշ է պատրաստում: Անունը Ալի է: Հասցեն իմացա ու զանգեցի: Ոչ մի բան ոչ նա էր հասկանում, ոչ էլ ես: Ասեցի Արմենիա, Ջիվան Գասպարյան, դուդուկ, ղամիշ ու սկսեցի դուդուկ նվագել: Երեք րոպե նվագելուց հետո րոպեներս վերջացան: Գնացի քարտ գնեցի ու հենց այդ պահին նա հետ զանգեց ու սկսեց ինքը նվագել: Շատ ենք մտերմացել: Ես թարգմանչի միջոցով եմ շփվում նրա հետ: Նա ցանկություն ունի գալ Հայաստան, բայց մինչ նրա գալը առաջիկա 20 օրվա ընթացքում ես կգնամ Թուրքիա, հետո նրան կհրավիրեմ: Հետաքրքիր է տեսնել, թե թուրքն ինչպես է դուդուկի համար ղամիշ պատրաստում:
Ի՞նչ տարբերություն գտաք ձեր և նրա նվագի միջև:
Ես նվագում եմ այլ տեմբրով, նա այլ, ինչը գալիս է արդեն ազգային ընկալումից, բնավորությունից:
Համաձա՞յն եք այն տեսակետին, որ դուդուկը դարձել է հայ ազգի «խորհրդանիշը» աշխատում:
Այո: Դուդուկն ու Մասիսը: Նայում ես դուդուկին ու տեսնում, թե ինչ ճանապարհ է անցել հայ ազգը:
Լրահոս
Տեսանյութեր
Ինչո՞ւ հանկարծ ՀՀ իշխանությունները որոշեցին խլել արցախցիների կենսաթոշակային խնայողությունները
