Ձեր վստահելի աղբյուրը

Օտարալեզու դպրոցների բացմանը կտրականապես դեմ է Աշոտ Բլեյանը, դրանց բացումը տեսականորեն դրական է գնահատում գրող-թարգմանիչ Հակոբ Մովսեսը, ում համար խիստ կարևոր են այն միտումներն ու նպատակները, թե ինչու հենց այսօր ԿԳ նախարարությունը որոշեց օրենքում փոփոխություններ անել: Այսօր նրանք բանավիճում էին մամուլի ակումբներից մեկում, հիշում Ուշինսկուն, Հեգելին, Աբովյանին, Աբեղյանին, Մանանդյանին…

Եթե նպատակը քաղաքական է կամ ինչ-ինչ մարդկանց նախապայմանները բավարարելը, ապա Հ. Մովսեսը դեմ է, իսկ եթե նպատակն արդար է, այլոց մշակույթին, քաղաքակրթությանն ինտեգրվելը, ապա նա դեմ չէ: «Եթե օրենքով քաղաքական պրոբլեմ է լուծվում, այս օրենքը մեր հերը անիծելու է, իսկ եթե մշակութաբանական խնդիր է իր առջև դնում, ապա պետք է որոշակի դիսցիպլինա դրվի»,-ասաց գրողը` ավելացնելով, որ առկա քաղաքական իրավիճակում շատ խուլ կասկած ունի, որ օրենքի փոփոխություններն այլ նպատակ ունեն:

Բլեյանն իր հետ բանավեճի եկած Հ. Մովսեսին հայտնեց, որ այսօր էլ օտար լեզվով ուսուցանովող դասարաններ կան, մյուս կողմից էլ, ըստ Բլեյանի, նախարարությունն այդպիսով բավարարում է Տրոյկա Դիալոգ ընկերությունների խմբի տնօրենների խորհրդի նախագահ-գործադիր տնօրեն Ռուբեն Վարդանյան նախապայմանը, ով ցանկանում է Դիլիջանում օտարալեզու ուսումնական կենտրոն բացել:

«Եթե մի մեծահարուստ Դիլիջանում դպրոց է բացում, շատ լավ է՝ ներդրում է անում, և պայման է դնում, որ այդ դպրոցը պետք է լինի ռուսալեզու, ես կնոկրետ եմ ասում, խոսքս Տրոյկա Դիալոգի ղեկավարի մասին է, եթե նման պայման է դնում, եթե ֆրանսիացիք ասում են, որ ֆրանսիական դպրոցը պետք է պահեք, որտեղ արդեն ֆրանսերենով առարկաներ են դասավանդվում…»,-ասաց Բլեյանը:

«Շատ վատ է, եթե պայման կա: Ես շատ եմ վախենում, որ սրա տակ էլ թաքնված լինի մի այլասերանք, իսկ իմ վախը վերաբերում է նրան, որ կվերկենդանացվի ռուսական դպրոցներով Հայաստանը ողողելու գարշելի քաղաքական պրակտիկան, որը 30-ական թվականներից մեր մշակույթն ամորձատեց ու գլխատեց մինչև 80-ական թվականները»,-շարունակեց Հ. Մովսեսը:

«Այստեղ է, որ Մովսեսի հետ հակասություն չունեմ»,-վրա բերեց Բլեյանը:

Բլեյանն օրենքում փոփոխություններ անելու փոխարեն առաջարկում է մշակել դպրոցներում օտար լեզուների ուսուցման պետական ծրագիր, լավ հիմքերի վրա դնել բնագիտական առարկանների դասավանդումը, դրական տեղաշարժ ունեցող հաստատությունների փորձն ուսումնասիրել, ուսումնասիրել ավագ դպրոցի հիմնախնդիրները և այլն, և այլն: Դրա համար նա Սինոփսիսի ղեկավար Հովիկ Մուսայելյանին ու մարդու իրավունքների պաշտպանին, ովքեր կողմ են արտահայտվում օտարալեզու դպրոցների բացմանը, խորհուրդ տվեց աջակցել բնական ու տեխնիկական գիտությունների զարգացմանը, պաշտպանել մարդու իրավունքները, որ համատարած կերպով խախտվում են:

Հ. Մովսեսը համոզված է, որ այսօր հայերենի վիճակը շատ վատ է, օտարալեզու դպրոցների ստեղծումից հետո էլ այդպես է լինելու: Նա առաջարկում է ընդօրինակել Հոլանդիայի օրինակը, որտեղ մասնավոր դպրոցներին լեզվի առումով ազատություն է տրվում, իսկ պետական դպրոցներում ուսումը հոլանդերենով պարտադիր է օրենքով:

Բլեյանն այստեղ հիշեց հայտնի ասացվածքը`« չես պահում սեփական բանակդ, կկերակրես օտարինը»: «Այստեղ նույն բանն է: Չենք պահում Մաշտոցի դպրոցը, անցում ենք կատարում օտարի՞ դպրոցին: Ո՞վ այդպիսի լիազորություն ունի: ՀՀ-ում չկա իշխանություն, որ այդպիսի լիազորություն ունի»,-ասաց նա, հիշեցնելով, որ իր աշխատաժամանակի մեծ մասը նա ծախսում է օտար լեզունների արդյունավետ ուսուցմանը: