Ձեր վստահելի աղբյուրը

«Հայաստանի համար կրթական համակարգը նույնչափ կարևոր է, որքան բանակը, որոշ դեպքերում` նույնիսկ ավելի կարևոր: Այն, ինչ օգտակար է կամ վնասկար մեր կրթական համակարգին, նույնպիսի ազդեցություն թողնում է նաև պետական շահի վրա: Մենք փորձում էինք մի քայլ առաջ գնալ կրթական համակարգում, սակայն օտարալեզու դպրոցների ստեղծում մի քայլ է դեպի անդունդը: Այս ծրագրի մեջ կա գավառամտություն. դու քեզ համարում ես երկրորդ սորտի մարդ, քո լեզվով ոչ մի բանի չես հասնում ու փորձում ես ձև անես, թե ռուս ես, անգլիացի ես»,- լրագրողների հետ հանդիպման ժամանակ ասաց Հանրային խորհրդի նախագահ, ԱԺՄ նախագահ Վազգեն Մանուկյանը, ով հատուկ էր հրավիրել այս ասուլիսը` օտար լեզուներով դպրոցների ստեղծման մասին իր կարծիքը բարձրաձայնելու համար:

Նա ասաց, որ միշտ էլ, երբ հայերը պետություն չեն ունեցել, մտավորականությանն ու հասարակությանը իրար հետ կապել է երկու գաղափար` անկախ պետություն ու ազգային դպրոց, իսկ հակառակորդն էլ հենց առաջին հերթին ցանկացել է հարվածել ազգային դպրոցին: «Պայքարը դպրոցի համար` պայքար է ինքնության, անկախության համար: Ընդհանրապես, դրսից դպրոցները պետությունները զգուշությամբ են ներս բերում: Ցանկացած պետություն փորձում է ազդել այլ պետությունների վրա` տնտեսական, քաղաքական, սոցիալական լծակներ կիրառելով, բայց ամենամեծ ազդեցությունը` կրթականն է և երեխաների դաստիարակությունը: Իսկ մեզ մոտ ասում են` կրթական մակարդակը չենք կարողանում բարձրացնել, դրսից դպրոցներ ենք բերում: Սա ծիծաղելի կլիներ, եթե արդյունքները ողբերգական չլինեն»,- ասաց նա:

Ըստ նրա, պետք է բազային կրթությունը լինի մայրենի լեզվով, իսկ լրացուցիչ առարկաները կարող են դասավանդել այլ լեզուներով: Վ. Մանուկյանն ասաց, որ նախքան որևէ «էքսպերիմետ» անելը, պետք է նախկինում եղած «էքսպերիմենտներն» ու համաշխարհային փորձն ուսումնասիրել: Նա բերեց մի քանի օրինակներ: Թեև Խորհրդային տարիներին միայն Հայաստանին ու Վրաստանին է հաջողվել պահպանել իրենց երկրի պետական լեզուն (Խորհրդային միությունում պետական լեզուն եղել է ռուսերենը), բայց Հայաստանում դպրոցների 25 տոկոսը եղել են ռուսական: Ի՞նչ թերություններ ունեին ռուսական դպրոցները: Իր իսկ հարցին պատասխանելով, բանախոսն ասաց, որ ռուսական դպրոցներ ավարտածների 90 տոկոսը խորությամբ չէին իմանում հայոց պատմություն, պրոբլեմներ ունեին հայերեն գրելիս, արմատներով, խորությամբ կապված չէին հայության հետ: Բացի այս խնդիրը, կար նաև երկփեղկվածություն` և´ հասարակության մեջ, քանի որ ռուսական դպրոցներ հիմնականում հաճախում էին հարուստների, իշխանավորների երեխաները, և´ հենց մարդու միջև` «կարծես երկու մարդ լինես»: «Ես դա զգում էի նաև իմ մեջ. ես էլ եմ ավարտել ռուսական դպրոց»,- ասաց Վազգեն Մանուկյանը:

Այնուհետև նա բերեց այլ երկրում կիրառվող օրինակներ. կան վճարովի դպրոցներ, որտեղ բազային առարակները դասավանդում են հենց մայրենի լեզվով, իսկ երկրորդական առարակները` այլ լեզուներով:
Իսկ այն փաստարկները, որ բերում են այս որոշման կողմնակիցները, նա համարում է անհիմն: «Ի՞նչ փաստարկ են բերում. ասում են այս գլոբալիզացիայի պայմաններում պետք է իմանան լեզուներ, իսկ մենք չունենք որակյալ մասնագետներ, որոնք տիրապետում են օտար լեզուների: Բայց չէ՞ որ տարեկան առնվազն 100-ավոր երեխաներ ավարտելով հայկական բուհերը, իրենց կրթությունը շարունակում են այլ երկրների բուհերում, իսկ վերադառնալով Հայաստան` աշխատանք չունեն: Այսինքն` մենք մասնագետների պրոբլեմ չունենք»:
Իսկ ինչ վերաբերում է պետական բյուջեից ֆինանսավորելուն, Վ. Մանուկյանն ասաց, որ պետությունն իր բյուջեից պետք է գումար տրամադրի միայն ազգային և ազգային փոքրամասնությունների դպրոցներին:

Վազգեն Մանուկյանը կոչ արեց կառավարությանն ու «Հանրապետական» կուսակցությանը, որպես մեծամասնություն, հետ վերցնել այդ նախագիծը: Նա տեղեկացրեց, որ Հանրային խորհուրդն արդեն ընդունել է համապատասխան որոշում ու ուղարկել նախագահին, նշելով, որ այդ մոտեցումները չեն համապատասխանում մեր պետական ու ազգային շահերին և կրթական ոլորտում առկա այդ թերությունները պետք է լուծել այլ ճանապարհների միջոցով:

Պատասխանելով այն հարցին, թե հնարավո՞ր համարում եք, որ նման դպրոցների ստեղծումը դրսից պարտադրանք է, նա ասաց. «Ցանկացած հարցում մեզ վրա կա ճնշումներ, մենք էլ ուրիշների վրա ենք ճնշում գործադրում: Այդպես չպետք է հարցին բացատրություն տալ: Կա պրոբլեմ, դա պետք է լուծել այնպես, ինչպես ձեռնտու է մեր պետությանը»,- ասաց ՀԽ նախագահ Վազգեն Մանուկյանը: