Ձեր վստահելի աղբյուրը

Հուլիսի 17-ին Ղազախստանի մայրաքաղաք Ալմաթիում միջնորդների մասնակցությամբ տեղի ունեցավ Հայաստանի ու Ադրբեջանի արտաքին գործերի նախարարների հանդիպումը: Արդյունքների մասին դրական գնահատականների բացակայությունը հուշում է, որ կողմերը համաձայնության չեն եկել: Եվ դատելով ամենից` անհամաձայնությունը պաշտոնական Բաքվի ապակառուցողականությունն է: Այս պնդումը ենթադրություն չէ: Այն հանդիպմանը նախորդած ու հաջորդած փաստերի ու իրադարձությունների համադրման արդյունքում ստացված եզրահանգում է:

Դեռևս հանդիպումից առաջ մենք անդրադարձել էինք խնդրին, մասնավորապես բանակցային գործընթացի ու խնդրի կարգավորման հիմնարար տարրերի վերաբերյալ Ադրբեջանի մոտեցումներին:

Հստակ ցույց էինք տվել, որ ընդունելով տարրերից մի քանիսն ու մերժելով որոշները` պաշտոնական Բաքուն ըստ էության, մերժում է դրանք: Հետևաբար դիվանագիտական ողջ գործիքակազմն օգտագործում է` գործընթացի խափանման պատասխանատվությունը հայկական կողմի վրա թողնելու համար: Դա սակայն չի հաջողվում, ինչ մասին վկայում են հանդիպման հետևած հայտարարությունները:
Նախ միջնորդների մասով: ԵԱՀԿ համանախագահ երկրների արտաքին քաղաքական գերատեսչությունների ղեկավարները հանդես եկան հայտարարությամբ, որտեղ եղած արձանագրումները հուշում են, որ Ադրբեջանի պահվածքը գտնվում է միջազգային հանրության խիստ ուշադրության ներքո և քարոզչական ու դիվանագիտական բազմաթիվ հնարքների կիրառումն անհետևանք մնացին, քանի որ միջնորդները վրիպումներ թույլ չտվեցին:

Այսպես: Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևն ու արտգործնախարար Էլմար Մամեդյարովը (ինչպես նաև պետական այլ պաշտոնյաների ու պալատական փորձագետների մի ամբողջ փունջ) մի քանի ամիս շարունակ խոսում էին «մադրիդյան սկզբունքները որոշ վերապահումներով ընդունելու» մասին ու թվարկում էին, թե ինչն են ընդունում, ինչը` ոչ: Արդյունքում միջնորդները ստիպված եղան հիշեցնել նման մոտեցումների վտանգավորության մասին: շ

«Այս տարրերը մշակված են որպես մեկ ամբողջություն, և որոշ տարրեր ընտրողաբար առանձնացնելու ու կարևորելու ցանկացած փորձ անհնար է դարձնում հավասարակշիռ լուծումը»,- զգուշացրեցին Սերգեյ Լավրովը, Բեռնար Քուշներն ու Ջեյմս Սթեյնբերգը` խոսելով հայտնի 6 էլեմենտների մասին:

Հաջորդը: Չնայած պաշտոնական Բաքուն բազմիցս հանձն է առել հակամարտությունը լուծել խաղաղ ճանապարհով, սակայն երբեք չի դադարեցրել ռազմատենչ հայտարարությունները, իսկ այս տարվա հունիսին շփման գծում անգամ զինված ընդհարում է սադրել: Սա նույնպես միջնորդների աչքից չի վրիպել: Բայց այս դեպքում ոչ թե զսպվածության կոչ է արվել կամ հիշեցվել է կողմերի հանձնառության մասին, այլ հստակ զգուշացում է արվել.

«Ներկայիս իրավիճակը հետևանք է ուժի կիրառման, և դրա կրկնությունը կհանգեցնի միայն տառապանքների ու ավերումների, իսկ հակամարտությունն ու թշնամանքը կժառանգի հաջորդ սերունդներին»:

Եվ վերջապես: Ադրբեջանը քաղաքական-տեղեկատվական երկարատև արշավ էր կազմակերպել հակամարտության էությունը խեղաթյուրելու ու այդ հիմքով խնդիրն իր օգտին լուծելու համար միջազգային հանրության ռեսուրսներն օգտագործելու համար:

Մասնավորապես, փորձ էր արվում ցույց տալ, թե հակամարտությունը տարածքային վեճ է իր ու Հայաստանի միջև` անտեսելով Լեռնային Ղարաբաղի բնակչության իրավունքները: Մինչդեռ համանախագահն երկրների ներկայացուցիչների հայտարարությունից երևում է, որ Բաքվի այս ջանքերը ևս ապարդյուն են եղել.

«Համանախագահ երկրների պատվիրակությունների ղեկավարները վերահաստատեցին կողմերին իրենց աջակցությունը խաղաղ համաձայնության հասնելու գործում, միաժամանակ նշեցին, որ Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտությանը վերջ տալու գլխավոր պատասխանատվությունը մնում է հայ և ադրբեջանցի առաջնորդների վրա»:

Ուշադրություն դարձրեք` խոսքը ոչ թե Հայաստանի ու Ադրբեջանի իշխանությունների մասին է, այլ` հայ և ադրբեջանցի առաջնորդների. միջազգային հանրությունը չի կասկածում, որ առանց ԼՂՀ ներկայացուցիչների հիմնախնդրի կայուն ու արդար լուծում հնարավոր չէ:

Այժմ գանք կողմերի հայտարարություններին: Հայաստանի արտաքին գործերի նախարար Էդվարդ Նալբանդյանի գնահատականը առավել քան հստակ է.

«Հնգակողմ հանդիպումը օգտակար հանդիպում էր, չնայած հնարավորություն չեղավ հնգակողմ հայտարարություն անել, իհարկե, Ադրբեջանի` ադրբեջանական կողմի ապակառուցողականդիրքորոշման պատճառով»:

Մեկնաբանություններն ավելորդ են` ՀՀ արտաքին գերատեսչության ղեկավարը համաձայնության բացակայությունը հստակ պատճառաբանում է դիմացինի ապակառուցողականությամբ:
Իսկ ո՞րն է Էլմար Մամեդյարովի արձագանքը:

«Անձամբ ինձ մոտ այնպիսի կարծիք է ստեղծվել, որ Հայաստանը բանակցությունների առաջընթաց չի ցանկանում»,- հայտարարել է Ադրբեջանի արտգործնախարարը:
Առաջին հայացքից կարող է թվալ, թե սա հայկական կողմին ապակառուցողականության մեջ մեղադրելու հայելային հայտարարություն է: Սակայն կա մի տարբերություն` Էլմար Մամեդյարովի հայտարարությունն արված է անձնական տպավորությունների մակարդակում:

Եթե Էլմար Մամեդյարովը լիներ ադրբեջանական որևէ ԶԼՄ-ի թղթակից և իր տպավորությունների հիման վրա հայտարարություն աներ, գուցե նրա գնահատականն արժեքավոր լիներ: Բայց քանի որ նա նախարար է, և անձամբ է մասնակցել բանակցություններին, իր գնահատականներում պետք է ավելի հստակ լիներ: Եթե չկա այդ հստակությունը, կնշանակի խուսափում է իրերն իրենց անուններով կոչելուց: Իսկ այդ դեպքերում ենթարդվում է, որ պատասխանատվության հարց կա: Ըստ ամենայնի, Էլմար Մամեդյարովն ու նրա ղեկավարները խուսափում են գործընթացը տապալելու պատասխանատվությունից: Չէ՞որ, եթե բարձրաձայն խոստովանի համաձայնության բացակայության մեջ իր մեղքը, ստիպված է լինելու պարզաբանումներ տալ ոչ միայն աշխարհին, այլև` սեփական երկրի ներսում: