Առողջություն 12:12 15/10/2010

Թերսնված, թերքաշ ու թերաճ երեխաներ. Ի՞նչ է արվում, ի՞նչ պետք է անել

Հեղինակ` Լալա Տեր-Ղազարյան

Հայաստանում թերսնված երեխաներ կան, սովամահության դեպքերը երեխաների շրջանում պաշտոնական աղբյուրները բացառեցին: Մինչև հինգ տարեկան երեխաների 4 տոկոսը, ըստ վիճակագրության, թերքաշ են: Սա 2005-ին արված Ժողովրդագրական Առողջապահական հարցերի վերաբերյալ վերջին հետազոտության արդյունքներն են, 2000-ին այդ ցուցանիշը 2.8 է եղել: Թերսնուցման հետևանքով թերաճ են, այսինքն ըստ տարիքի նորմայից ցածր հասակ ունեն, մինչև հինգ տարեկան երեխաների 13 տոկոսը: Վիճակագրությունը 2000-2005-ի ընթացքում չի փոփոխվել: Նրանց մեծ մասը 12-23 ամսական երեխաներ են: Այս հետազոտությունն անցկացվում է 5 տարին մեկ անգամ, հերթականն արդեն մեկնարկել է, 2011-ին կամփոփվեն արդյունքները:

Թերքաշության ու թերսնվածության ցուցանիշով, ըստ եղած վիճակագրության, առաջին տեղում Շիրակի մարզն է, այնուհետ Վայոց Ձորը, թերաճ երեխաների թվով առաջատարներ են Արագածոտնի մարզը, Երևանը, Գեղարքունիքը: Թերաճությունը երկարատև թերսնուցման հետևանք է: Նշենք, որ Ադրբեջանում թերքաշության ցուցանիշը մինչև 5 տարեկան երեխաների մոտ 8 տոկոս է կազմում, Վրաստանում` 2, Թուրքիայում` 4: Կենտրոնական ու Արևելյան Եվրոպայի երկրների համար միջինացված ցուցանիշ է 5 տոկոսը:

Առողջապահության նախարարության Մոր և մանկան առողջության պահպանման 2003-2015 թթ ռազմավարության մեջ հարցն ընդգրկված է հիմնախնդիրների ցանկում` երեխաների սնուցման վիճակի շարունակական վատացումը, թերսնուցման և անեմիաների տարածվածությունը, ցածր քաշով ծնված երեխաների տեսակարար կշռի մեծացումը:

Ռազմավարությունը նշում է սնուցման բարելավմանն ուղղված նպատակները: Դրանք են` նվազեցնել խրոնիկական թերսնուցման տարածվածությունը երեխաների մոտ առնվազն 1/3-ով (հասակ-տարիքային ցուցանիշի դեֆիցիտը 0-5 տարեկան երեխաների մոտ չպետք է գերազանցի 8%-ը` մինչև 2015թ.), կրճատել սակավարյունության տարածվածությունը երեխաների և հղիների մոտ 50%-ով (մինչև 2015թ.), հասնել յոդի դեֆիցիտի հետևանքների վերացման (2008թ.):

ՄԱԿ-ի մանկական հիմնադրամի` Յունիսեֆի ներկայացուցիչ Լեյլի Մոշիրին Panorama.am-ի թղթակցի հետ հարցազրույցում ասաց, որ երկրում թերսնուցման խնդիրն առկա է, բայց սուր դրված չէ, քանի որ ծայրահեղ թերսնված երեխաներ Հայաստանում չկան: Իսկ թերսնման պատճառը, ինչպես բացատրեցին հիմնադրամում, պայմանավորված է նախ երկրի սոցիալ-տնտեսական իրավիճակով, ապա ծնողների իրազեկվածության մակարդակով: «2000-2005-ի ընթացքում աղքատության առումով երկրում բարելավվում եղել է, սակայն թերաճ երեխանների թվում փոփոխություն չի եղել: Սա նշանակում է, որ աղքատության նվազումը ոչ մի կերպ չի անդրադարձել երեխանենրի սնուցման բարելավման վրա»,-ասաց հիմնադրամի ներկայացուցիչը:

Նա կարծում է, որ հայ ընտանիքները պատրաստ են իրենց երեխաների համար լավագույնն անեն, սակայն պետք է իմանան խնամքի ամենակարևոր ու անհրաժեշտ բաները, իմանան այն նշանները, որոնց ի հայտ գալու դեպքում, անհապաղ դիմեն բժշկի: Դրա համար Յունիսեֆում մտածում են պատրաստել գրքույկներ կյանքի առաջին ամիսներին երեխայի հավելյալ սննդի մասին, դրանք պետք է տալ վեց ամսականից` բազմազան դարձնելով երեխայի սննդակարգը, մինչ այդ ցանակալի է, որ երեխան բացառապես կրծքի կաթ ուտի, քանի որ այդ դեպքում վարակիչ մի շարք հիվանդություններից պաշտպանված է լինում:

Թերսնուցման հետևանք է նաև այն, որ սակավարյունությունը բավականին բարձր թվերի վրա է թե երեխաների, և թե կանանց մոտ (26% և 16% համապատասխանաբար/: Սա վիճակագրական ազգային ծառայության հրապարակած տվյալներն են: Հայաստանում այսօր խնդիր է երկաթի անբավարարությունը, հղի կանանց մոտ խնդիրն ավելի սուր է դրվում, քանի որ երեխաներն էլ ծնվում են երկաթի անբավարարությամբ պայմանավորված անեմիայով: Հղիության ընթացքում կինն ունենում է երկաթի լրացուցիչ կարիք, քանի որ երեխայի աճի համար դա կարևոր միկրոտարր է:

Լ. Մոշիրին այս առումով կարևորում է այն, որ Հայաստանն անցել է յոդացված աղի օգտագործման: Իսկ դա նշանակում է, որ յոդի անբավարարության հետևանք համարվող հիվանդություններից, օրինակ ուղեղի հետ կապված հիվանդություններից, երկուսն էլ պաշտպանված են:

Այժմ մտածում ու օրենսդիր և գործադիր մարմինների հետ բանակցություններ են տարվում ալյուրի համընդհանուր հարստացման վերաբերյալ: Մոշիրին համարում է, որ դա պետք է կարգավորվի օրենքով ու չազդի ալյուրի գնի վրա: «Շատ կարևոր է, որ մենք հարստացնում ենք ալյուրը, բոլորը հաց են ուտում, և բոլորի համար սա շատ հասանելի ու մատչելի երկաթի աղբյուր է լինելու»,-ասաց մեր զրուցակիցը, հավելելով, որ բազմաթիվ երկրներ արդեն անցել են հարստացրած ալյուրի օգտագործման: Այժմ մասնագետները իշխանության ներկայացուցիչներին բացատրում են դրա նշանակությունը, համոզում որ դա արդյունավետ է հանրային առողջապահության, ինչպես նաև ծախսատարության առումով:

Յունիսեֆի մասնագետները համարում են, որ շատ կարևոր է խնդրին ուշադրություն դարձնելը, կառավարությունը պետք է ունենա հստակ ռազմավարություն` երեխայի սնուցման վերաբերյալ: ԱՆ ռազմավարությունում, ըստ ՄԱԿ-ի մանկական հիմնադրամի ներկայացուցչի, խնդիրն ու դրա լուծումները համապարփակ չեն, նախ և առաջ պետք է իրազեկում իրականացնել երեխաների խնամքի ու ճիշտ կերակրման մասին:

Մոշիրին խորհուրդ է տալիս իրավիճակի բարելավման համար ուսումնասիրել աղքատ համայնքներում ապրող առողջ երեխաների խնամքը ու դա տարածել մյուս համայնքներում: Նա հետագա զարգացման առումով կարևորեց երեխայի աճը կյանքի առաջին 2-3 տարիների ընթացքում: «Այս երկու տարիների ընթացքում առաջ եկած խնդիրները վնասելու են երեխայի հետագա առողջ զարգացմանն ու աճին»,-ընդգծեց հիմնադրամի ներկայացուցիչը:

ԱՆ ռազմավարությունում նշված են այն քայլերը, որոնց իրականացման պարագայում կարելի է հասնել ռազմավարությունում նշված նպատակների իրականացմանը: Հստակ քայլեր չկան` ընդհանուր մոտեցումներ են, ինչպես ասենք երեխաների և մայրերի անվճար բժշկական օգնության անհրաժեշտ ծավալների ապահովում` պետության կողմից երաշխավորված նպատակային ծրագրերի շրջանակներում, կանանց և երեխաների առողջապահական ծառայություններ ուժեղացում` գյուղական առողջապահության շեշտադրումով: Անցկացվող ուսումնասիրության արդյունքները երևի ցույց կտան, թե ինչ առաջընթաց է գրանցել այս 7-ամյա ռազմավարությունը: Խնդիրն առկա է, ըստ գնահատականների էլ, աճի միտում կա: Պետք են հստակ գործողություններ ու նպատակային ծրագրեր, այլապես վաղվա մեր սերունդը վտանգված է:



Աղբյուր` Panorama.am
Share |
Տեքստում սխալ կամ վրիպակ նկատելու դեպքում, ուղարկեք խմբագրին հաղորդագրություն` նշելով տվյալ սխալը, այնուհետև սեղմելով Ctrl-Enter:

Լրահոս

19:43
Արցախցիների խնդրանքով «Հայաստան» և «Պատիվ ունեմ» խմբակցությունները դիմել են ՍԴ
ՀՀ ԱԺ պատգամավորների 1/5-ը («Հայաստան» և «Պատիվ ունեմ» խմբակցությունների պատգամավորներ) ՀՀ Սահմանադրական դատարան է...
Աղբյուր` Panorama.am
19:27
Նիկոլը նաև լվանում է Թուրքիայի արյnւնnտ երեսը վերջինիս՝ ԵՄ հնարավոր անդամագրության գործընթացում. Աշոտյան
«Հայոց ցեղասպանության ուրացումը ոչ թե Միրզոյանի, այլ անձամբ Փաշինյանի նախաձեռնությունն է»
Աղբյուր` Panorama.am
19:16
Ջուլիետա Ավանեսյանը` ծանրամարտի Մ20 առաջնությունում Եվրոպայի չեմպիոն
Պոկում և հրում վարժություններում ևս Ավանեսյանն արժանացել է փոքր ոսկե մեդալներին։
Աղբյուր` Panorama.am
19:02
Հաջորդ շաբաթ 100 դրամների կրիզիս է լինելու. Մեսրոպ Մանուկյան
 Երևանի ավագանու «Մայր Հայաստան» խմբակցության անդամ Մեսրոպ Մանուկյանն այցելել է «Երևան ավտոբու» ՓԲԸ, ծանոթացել է...
Աղբյուր` Panorama.am
18:48
«Սուրբ Հովհաննես» մատուռի մոտից քաղաքացուն իջեցնելու համար անհրաժեշտ է եղել փրկարարների օգնությունը
Նոյեմբերի 2-ին, ժամը 16:28-ին Ճգնաժամային կառավարման ազգային կենտրոն ահազանգ է ստացվել, որ Լոռու մարզի Հարթագյուղ գյուղի «Սուրբ...
Աղբյուր` Panorama.am
18:35
Խաղաղության Նոբելյան մրցանակակիր Քայլաշ Սաթյարթին կայցելի Հայաստան
Խաղաղության Նոբելյան մրցանակակիր Քայլաշ Սաթյարթին Հայաստանում կմասնակցի և կբանախոսի աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարության նախաձեռնությամբ...
Աղբյուր` Panorama.am
18:28
Մեծ Մանթաշի մոտակայքում հրդեհից ջերմահարվել են եղևնու և սոճու տնկիներ
Նոյեմբերի 2-ին, ժամը 15:13-ին Շիրակի մարզային փրկարարական վարչության ճգնաժամային կառավարման կենտրոն տեղեկություն է ստացվել, որ Մեծ Մանթաշ ...
Աղբյուր` Panorama.am
18:19
ՀՖՖ փոխնախագահը՝ հավաքականի գլխավոր մարզչի ու Մելիքբեկյանի հրաժարականի պահանջով երկրպագուների ակցիաների մասին
«Այն տարբերակը, որ մենք ընտրում ենք, չի լինելու հայաստանցի»,- ասել է ՀՖՖ փոխնախագահ Արմեն Նիկողոսյանը՝ պատասխանելով Հայաստանի...
Աղբյուր` Panorama.am
17:58
Քանյե Ուեսթը 1 միլիարդ դոլարով վավերագրական ֆիլմ է նկարահանել իր մասին
Ռեփեր Քանյե Ուեսթը  իր մասին վավերագրական ֆիլմ է նկարահանել. «Ո՞ւմ անունով» ֆիլմի համար նա ծախսել է 1 միլիարդ դոլար։ Variety-ի...
Աղբյուր` Panorama.am
17:42
Ակցիա՝ «Արարատ»-«Փյունիկ» խաղի ժամանակ ՀՖՖ նախագահ Արմեն Մելիքբեկյանի հրաժարականի պահանջով
Հայաստանի  Պրեմիեր լիգայի «Արարատ» - «Փյունիկ» խաղի ժամանակ երկրպագուները  ակցիա են իրականացրել՝ պահանջելով...
Աղբյուր` Panorama.am
17:30
COP29-ը՝ Ադրբեջանում, COP17-ը՝ Հայաստանում․ քաղաքական հատուցո՞ւմ
Հայաստանն ընտրվել է որպես Կենսաբազմազանության կողմերի համաժողովի հյուրընկալող երկիր և COP17-ը  2026թ,-ին անցկացվելու է մեր...
Աղբյուր` Panorama.am
17:18
Դիզայներները նորաձևության տարօրինակ հնարք են մտածել, որը խոստանում է դառնալ ձմեռան գլխավոր թրենդ
Վերջին Նորաձևության շաբաթներին հայտնի բրենդների դիզայներները հաճախ դիմում էին մեկ պարզ, բայց միևնույն ժամանակ անսովոր հնարքի։ Burberry-ի,...
Աղբյուր` Panorama.am
16:57
Ադելիա Պետրոսյանը Ռուսաստանի Գրան պրիի 2-րդ փուլում հաղթել է կարճ ծրագրում
Ռուսաստանի գեղասահքի չեմպիոն ազգությամբ հայ  Ադելիա Պետրոսյանը Կազանում ընթացող Ռուսաստանի Գրան պրիի 2-րդ փուլում լավագույն արդյունքն է...
Աղբյուր` Panorama.am
16:42
Հրդեհ Բաքու-Թբիլիսի-Կարս երկաթգծի Ախալքալաքի կայարանում
Նոյեմբերի 1-ին երեկոյան ժամը 22։00-ի սահմաններում հրդեհ է բռնկվել Բաքու-Թբիլիսի-Կարս երկաթուղու Ախալքալաքիի հատվածի հոսանքի տրանսֆորմատորային...
Աղբյուր` Panorama.am
16:30
Իրանը լուրջ հարվшծ կհասցնի Իսրայելին և ԱՄՆ-ին. հոգևոր առաջնորդ
Իրանը լուրջ հարված կհասցնի Իսրայելին և ԱՄՆ-ին՝ ի պատասխան Թեհրանի և Մերձավոր Արևելքում իսլամական դիմադրության ուժերի նկատմամբ թշնամական քայլերի։...
Աղբյուր` Panorama.am
16:13
Նախկին ՀՀԿ-ական, «Զովք»-ի փոխտնօրեն, «Պրոֆալ»-ի տնօրեն և այլք․ Աննա Հակոբյանի հետ ընթրած «հաջողակ տղամարդիկ»
Oragir.News-ը մանրամասներ է ընթրիքից, որին մասնակցելու համար «Իմ քայլը» հիմնադրամին նախապես 1 միլիոն դրամ պետք է վճարեին։
Աղբյուր` Panorama.am
16:00
Սերբիայում երկաթուղային կայարանում փլուզման հետևանքով 14 մարդ է զոհվել, երկրում սգո օր է
Հայաստանի արտաքին գործերի նախարարությունը ցավակցել է Սերբիայի երկաթուղային կայարանում տեղի ունեցած ողբերգական փլուզման հետևանքով զոհվածների ընտանիքին։
Աղբյուր` Panorama.am
15:32
Ծանրորդ Ալեքսանդր Լազարյանը` Եվրոպայի մինչև 20 տարեկաների չեմպիոն
Նա նվաճել է նաև փոքր բրոնզե և փոքր ոսկե մեդալներ
Աղբյուր` Panorama.am
15:19
Արցախյան հանրությունը պետք է իմանա` ովքե՞ր են այդ մարդիկ, որ իրենց իրավունք են վերապահում արցախցիների անունից խոսել. Ստեփանյան
ՀՀ Աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարությունը տեղեկացրել է, որ «40+10 հազար» աջակցության ծրագիրը կշարունակվի մինչև ապրիլ,...
Աղբյուր` Panorama.am
15:07
Կոչ. COP29-ին ընդառաջ և ընթացքում հատուկ կարևորությամբ արծարծել արցախահայության նկատմամբ շարունակվող անարդարության մասին
Մեծի Տանն Կիլիկիո Կաթողիկոս Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Արամ Առաջինը, կաթողիկե հայոց կաթողիկոս պատրիարք Տ. Ռաֆայել Պետրոս ԻԱ Մինասյանը և Մերձավոր Արևելքի Հայ...
Աղբյուր` Panorama.am
14:41
Սիսիան-Աղիտու ավտոճանապարհին բախվել են բեռնատարն ու «VAZ»-ը, կան տուժածներ
Նոյեմբերի 2-ին, ժամը 13:23-ին Սյունիքի մարզային փրկարարական վարչության ճգնաժամային կառավարման կենտրոն ահազանգ է ստացվել, որ Սիսիան-Աղիտու...
Աղբյուր` Panorama.am
14:36
Խաչանովը մեկնաբանել է Փարիզի «Մասթերսի» քառորդ եզրափակչում Դիմիտրովի նկատմամբ տարած հաղթանակը
Ռուսաստանը ներկայացնող Կարեն Խաչանովը դուրս է եկել Փարիզում ընթացող Masters շարքի մրցաշարի  քառորդ եզրափակչում հաղթել է բուլղարացի Գրիգոր...
Աղբյուր` Panorama.am
14:26
Արամ Առաջինն ու Օկամպոն քննարկել են արցախահայերի իրավունքներին վերաբերող հարցեր
Նոյեմբեր 1-ին Մեծի Տանն Կիլիկիո Կաթողիկոս Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Արամ Առաջինն ու  Միջազգային քրեական դատարանի նախկին գլխավոր դատախազ Լուիս Մորենո...
Աղբյուր` Panorama.am
14:11
Արման Ծառուկյանն ու Իսլամ Մախաչևը կարող են ռևանշ մենամարտ անցկացնել հունվարի 18-ին
Թեթև քաշային կարգում UFC-ի գործող չեմպիոն Իսլամ Մախաչևը և Արման Ծառուկյանը կարող են ռեւանշ-մենամարտ անցկացնել հունվարի 18-ին Լոս Անջելեսում...
Աղբյուր` Panorama.am
14:04
«Գոյ» թատրոնը կվերսկսի գործունեությունը
«Լիահույս ենք, որ Գ. Սունդուկյանի անվան ազգային ակադեմիական թատրոնի տնօրենը չի խոչընդոտի և կենթարկվի օրինական պահանջին»։
Աղբյուր` Panorama.am
14:00
Ջերմաստիճանը կշարունակի նվազել
Երևանում նոյեմբերի 2-ի ցերեկը, 5-7-ին սպասվում է առանց տեղումների եղանակ։ Նոյեմբերի 3-ի երեկոյան ժամերին, 4-ին հնարավոր է կարճատև անձրև։...
Աղբյուր` Panorama.am
13:54
Մեկ տարում պարեկային ծառայության մեքենաների մասնակցությամբ գրանցվել է 468 պատահար. Հետք
որից 150-ի մեղավորը պարեկային ծառայության աշխատակիցներն են
Աղբյուր` Panorama.am
13:46
Բժիշկը բացատրել է, թե ինչու է քնի պակասը հանգեցնում քաշի ավելացման
Քնի մշտական պակասը հանգեցնում է այնպիսի նյութերի արտադրության ավելացմանը, որոնց պարագայում մարդն ավելի մեծ հաճույքով է սկսում ուտել ճարպային և...
Աղբյուր` Panorama.am

Տեսանյութեր

Հովհաննես Ավետիսյան. Ոստիկանությունը գտնվում է պատանդի կարգավիճակում
12:04 02/11/2024

Հովհաննես Ավետիսյան. Ոստիկանությունը գտնվում է պատանդի կարգավիճակում

Հետևեք մեզ և ծանոթացեք թարմ լուրերին!

Ամենից շատ կարդացված նյութեր

{"core.blocks.header.spell_message1":"\u0546\u0577\u057e\u0561\u056e \u057d\u056d\u0561\u056c\u0568` ","core.blocks.header.spell_message2":"\u0548\u0582\u0572\u0561\u0580\u056f\u0565\u055e\u056c \u0570\u0561\u0572\u0578\u0580\u0564\u0561\u0563\u0580\u0578\u0582\u0569\u0575\u0578\u0582\u0576 \u057d\u056d\u0561\u056c\u056b \u0574\u0561\u057d\u056b\u0576:"}