Առողջություն 12:12 15/10/2010

Թերսնված, թերքաշ ու թերաճ երեխաներ. Ի՞նչ է արվում, ի՞նչ պետք է անել

Հեղինակ` Լալա Տեր-Ղազարյան

Հայաստանում թերսնված երեխաներ կան, սովամահության դեպքերը երեխաների շրջանում պաշտոնական աղբյուրները բացառեցին: Մինչև հինգ տարեկան երեխաների 4 տոկոսը, ըստ վիճակագրության, թերքաշ են: Սա 2005-ին արված Ժողովրդագրական Առողջապահական հարցերի վերաբերյալ վերջին հետազոտության արդյունքներն են, 2000-ին այդ ցուցանիշը 2.8 է եղել: Թերսնուցման հետևանքով թերաճ են, այսինքն ըստ տարիքի նորմայից ցածր հասակ ունեն, մինչև հինգ տարեկան երեխաների 13 տոկոսը: Վիճակագրությունը 2000-2005-ի ընթացքում չի փոփոխվել: Նրանց մեծ մասը 12-23 ամսական երեխաներ են: Այս հետազոտությունն անցկացվում է 5 տարին մեկ անգամ, հերթականն արդեն մեկնարկել է, 2011-ին կամփոփվեն արդյունքները:

Թերքաշության ու թերսնվածության ցուցանիշով, ըստ եղած վիճակագրության, առաջին տեղում Շիրակի մարզն է, այնուհետ Վայոց Ձորը, թերաճ երեխաների թվով առաջատարներ են Արագածոտնի մարզը, Երևանը, Գեղարքունիքը: Թերաճությունը երկարատև թերսնուցման հետևանք է: Նշենք, որ Ադրբեջանում թերքաշության ցուցանիշը մինչև 5 տարեկան երեխաների մոտ 8 տոկոս է կազմում, Վրաստանում` 2, Թուրքիայում` 4: Կենտրոնական ու Արևելյան Եվրոպայի երկրների համար միջինացված ցուցանիշ է 5 տոկոսը:

Առողջապահության նախարարության Մոր և մանկան առողջության պահպանման 2003-2015 թթ ռազմավարության մեջ հարցն ընդգրկված է հիմնախնդիրների ցանկում` երեխաների սնուցման վիճակի շարունակական վատացումը, թերսնուցման և անեմիաների տարածվածությունը, ցածր քաշով ծնված երեխաների տեսակարար կշռի մեծացումը:

Ռազմավարությունը նշում է սնուցման բարելավմանն ուղղված նպատակները: Դրանք են` նվազեցնել խրոնիկական թերսնուցման տարածվածությունը երեխաների մոտ առնվազն 1/3-ով (հասակ-տարիքային ցուցանիշի դեֆիցիտը 0-5 տարեկան երեխաների մոտ չպետք է գերազանցի 8%-ը` մինչև 2015թ.), կրճատել սակավարյունության տարածվածությունը երեխաների և հղիների մոտ 50%-ով (մինչև 2015թ.), հասնել յոդի դեֆիցիտի հետևանքների վերացման (2008թ.):

ՄԱԿ-ի մանկական հիմնադրամի` Յունիսեֆի ներկայացուցիչ Լեյլի Մոշիրին Panorama.am-ի թղթակցի հետ հարցազրույցում ասաց, որ երկրում թերսնուցման խնդիրն առկա է, բայց սուր դրված չէ, քանի որ ծայրահեղ թերսնված երեխաներ Հայաստանում չկան: Իսկ թերսնման պատճառը, ինչպես բացատրեցին հիմնադրամում, պայմանավորված է նախ երկրի սոցիալ-տնտեսական իրավիճակով, ապա ծնողների իրազեկվածության մակարդակով: «2000-2005-ի ընթացքում աղքատության առումով երկրում բարելավվում եղել է, սակայն թերաճ երեխանների թվում փոփոխություն չի եղել: Սա նշանակում է, որ աղքատության նվազումը ոչ մի կերպ չի անդրադարձել երեխանենրի սնուցման բարելավման վրա»,-ասաց հիմնադրամի ներկայացուցիչը:

Նա կարծում է, որ հայ ընտանիքները պատրաստ են իրենց երեխաների համար լավագույնն անեն, սակայն պետք է իմանան խնամքի ամենակարևոր ու անհրաժեշտ բաները, իմանան այն նշանները, որոնց ի հայտ գալու դեպքում, անհապաղ դիմեն բժշկի: Դրա համար Յունիսեֆում մտածում են պատրաստել գրքույկներ կյանքի առաջին ամիսներին երեխայի հավելյալ սննդի մասին, դրանք պետք է տալ վեց ամսականից` բազմազան դարձնելով երեխայի սննդակարգը, մինչ այդ ցանակալի է, որ երեխան բացառապես կրծքի կաթ ուտի, քանի որ այդ դեպքում վարակիչ մի շարք հիվանդություններից պաշտպանված է լինում:

Թերսնուցման հետևանք է նաև այն, որ սակավարյունությունը բավականին բարձր թվերի վրա է թե երեխաների, և թե կանանց մոտ (26% և 16% համապատասխանաբար/: Սա վիճակագրական ազգային ծառայության հրապարակած տվյալներն են: Հայաստանում այսօր խնդիր է երկաթի անբավարարությունը, հղի կանանց մոտ խնդիրն ավելի սուր է դրվում, քանի որ երեխաներն էլ ծնվում են երկաթի անբավարարությամբ պայմանավորված անեմիայով: Հղիության ընթացքում կինն ունենում է երկաթի լրացուցիչ կարիք, քանի որ երեխայի աճի համար դա կարևոր միկրոտարր է:

Լ. Մոշիրին այս առումով կարևորում է այն, որ Հայաստանն անցել է յոդացված աղի օգտագործման: Իսկ դա նշանակում է, որ յոդի անբավարարության հետևանք համարվող հիվանդություններից, օրինակ ուղեղի հետ կապված հիվանդություններից, երկուսն էլ պաշտպանված են:

Այժմ մտածում ու օրենսդիր և գործադիր մարմինների հետ բանակցություններ են տարվում ալյուրի համընդհանուր հարստացման վերաբերյալ: Մոշիրին համարում է, որ դա պետք է կարգավորվի օրենքով ու չազդի ալյուրի գնի վրա: «Շատ կարևոր է, որ մենք հարստացնում ենք ալյուրը, բոլորը հաց են ուտում, և բոլորի համար սա շատ հասանելի ու մատչելի երկաթի աղբյուր է լինելու»,-ասաց մեր զրուցակիցը, հավելելով, որ բազմաթիվ երկրներ արդեն անցել են հարստացրած ալյուրի օգտագործման: Այժմ մասնագետները իշխանության ներկայացուցիչներին բացատրում են դրա նշանակությունը, համոզում որ դա արդյունավետ է հանրային առողջապահության, ինչպես նաև ծախսատարության առումով:

Յունիսեֆի մասնագետները համարում են, որ շատ կարևոր է խնդրին ուշադրություն դարձնելը, կառավարությունը պետք է ունենա հստակ ռազմավարություն` երեխայի սնուցման վերաբերյալ: ԱՆ ռազմավարությունում, ըստ ՄԱԿ-ի մանկական հիմնադրամի ներկայացուցչի, խնդիրն ու դրա լուծումները համապարփակ չեն, նախ և առաջ պետք է իրազեկում իրականացնել երեխաների խնամքի ու ճիշտ կերակրման մասին:

Մոշիրին խորհուրդ է տալիս իրավիճակի բարելավման համար ուսումնասիրել աղքատ համայնքներում ապրող առողջ երեխաների խնամքը ու դա տարածել մյուս համայնքներում: Նա հետագա զարգացման առումով կարևորեց երեխայի աճը կյանքի առաջին 2-3 տարիների ընթացքում: «Այս երկու տարիների ընթացքում առաջ եկած խնդիրները վնասելու են երեխայի հետագա առողջ զարգացմանն ու աճին»,-ընդգծեց հիմնադրամի ներկայացուցիչը:

ԱՆ ռազմավարությունում նշված են այն քայլերը, որոնց իրականացման պարագայում կարելի է հասնել ռազմավարությունում նշված նպատակների իրականացմանը: Հստակ քայլեր չկան` ընդհանուր մոտեցումներ են, ինչպես ասենք երեխաների և մայրերի անվճար բժշկական օգնության անհրաժեշտ ծավալների ապահովում` պետության կողմից երաշխավորված նպատակային ծրագրերի շրջանակներում, կանանց և երեխաների առողջապահական ծառայություններ ուժեղացում` գյուղական առողջապահության շեշտադրումով: Անցկացվող ուսումնասիրության արդյունքները երևի ցույց կտան, թե ինչ առաջընթաց է գրանցել այս 7-ամյա ռազմավարությունը: Խնդիրն առկա է, ըստ գնահատականների էլ, աճի միտում կա: Պետք են հստակ գործողություններ ու նպատակային ծրագրեր, այլապես վաղվա մեր սերունդը վտանգված է:



Աղբյուր` Panorama.am
Share |
Տեքստում սխալ կամ վրիպակ նկատելու դեպքում, ուղարկեք խմբագրին հաղորդագրություն` նշելով տվյալ սխալը, այնուհետև սեղմելով Ctrl-Enter:

Լրահոս

23:04
Մինչև Հայաստանի իշխանությունը հանցավոր լռում է, պաշտոնական Բաքուն ագրեսորի նոր իմիջ է կերտում Հայաստանի համար. Տիգրան Աբրահամյան
ԱԺ «Պատիվ ունեմ» խմբակցության քարտուղար Տիգրան Աբրահամյանը գրում է. «Ադրբեջանում սեփական ստվերի ու անցյալի բարդույթների...
Աղբյուր` Panorama.am
22:44
Ռուսաստանն իրեն իրավունք է վերապահում զենք օգտագործել այն պետությունների դեմ, որոնք թույլ են տալիս իրենց զենքն օգտագործել իր դեմ. Պուտին
Այսօր հրապարակված տեսաուղերձում ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինը հայտարարեց նորագույն միջին հեռահարության «Օրեշնիկ» հրթիռի հաջող...
Աղբյուր` Panorama.am
22:19
Անկախության հռչակագիրն անփոփոխ է, չունի դադարեցման իրավաբանական հնարավորություն. «Գերագույն խորհուրդ»
ՀՀ «Գերագույն խորհուրդ» պատգամավորական ակումբը հայտարարություն է տարածել, որում անընդունելի է համարել Նիկոլ Փաշինյանի...
Աղբյուր` Panorama.am
21:59
Հայաստանի ամերիկյան համալսարանում քննարկեցինք Հայաստանի անվտանգության մարտահրավերները. Արման Թաթոյան
ՀՀ նախկին ՄԻՊ Արման Թաթոյանը գրել է «Հայաստանի ամերիկյան համալսարանում տեղի ունեցավ «Wine & Talk»  միջոցառումը,...
Աղբյուր` Panorama.am
21:50
Պարզվել է «BMW»-ի և շոգեքարշի բախուման հետևանքով մահացած վարորդի ինքնությունը
 Նոյեմբերի 21-ին, ՀՀ քննչական կոմիտեի Արմավիրի մարզային քննչական վարչությունում նախաձեռնված քրեական վարույթի շրջանակում պարզվել է Արտաշար...
Աղբյուր` Panorama.am
21:36
Վլադիմիր Պուտինը ուղերձ է հղել, ասելով, թե ուկրաինական հակամարտությունն ձեռք է բերել գլոբալ բնույթի տարրեր
Վլադիմիր Պուտինը հայտարարություն է արել հատուկ գործողության գոտում տեղի ունեցող իրադարձությունների մասին։ Ուղերձը հրապարակել է «ՌԻԱ...
Աղբյուր` Panorama.am
21:16
Քննիչները առգրավել են Հովիկ Աղազարյանի հեռախոսը
Նախաձեռնվել է քրեական վարույթ` Քրեական օրենսգրքի 486 հոդվածի առաջին մասով (երկու դրվագ). արդարադատության իրականացմանը կամ գործի քննությանը...
Աղբյուր` Panorama.am
20:52
Աշխարհի ամենաբարձրահասակ կինը թրքուհի է, իսկ ամենացածրահասակը՝ հնդկուհի
Գինեսի ռեկորդի միջազգային օվա կապակցությամբ միմյանց են հանդիպել աշխարհի ամենաբարձրահասակ և ամենացածրահասակ կանայք։ Այս մասին գրում է...
Աղբյուր` Panorama.am
20:40
Արարատ Միրզոյանը հեռախոսազրույց է ունեցել Իրանի ԱԳ նախարարի հետ
ՀՀ ԱԳ նախարար Արարատ Միրզոյանը հեռախոսազրույց է ունեցել իրանցի գործընկեր Աբաս Արաքչիի հետ: X-ի իր էջում Միրզոյանը գրել է, որ անդրադարձ է...
Աղբյուր` Panorama.am
20:26
Իվանիշվիլին վարչապետի թեկնածու է ներկայացրել Իրակլի Կոբախիձեին
«Վրացական երազանք»-ի պատվավոր նախագահ Բիձինա Իվանիշվիլին վարչապետի պաշտոնում կրկին ներկայացրել է գործող վարչապետ Իրակլի Կոբախիձեի...
Աղբյուր` Panorama.am
20:12
Մատվիենկոն վերընտրվել է ԱՊՀ Միջխորհրդարանական վեհաժողովի խորհրդի նախագահ
ԱՊՀ երկրների Միջխորհրդարանական վեհաժողովի (ՄԽՎ) խորհրդի անդամները կրկին խորհրդի նախագահ են ընտրել Դաշնության խորհրդի խոսնակ Վալենտինա...
Աղբյուր` Panorama.am
19:59
Իսրայելը մեկ օրվա ընթացքում հարվածների չորրորդ ալիքն է սկսել Բեյրութի ուղղությամբ
Իսրայելի ռազմաօդային ուժերի ինքնաթիռները հինգշաբթի օրը սկսել են հարվածների չորրորդ ալիքը Բեյրութի հարավային արվարձաններին։ Այս մասին հայտնում է...
Աղբյուր` Panorama.am
19:44
Խաղաղությունը մոտ է, քան երբևէ, ՀՀ-ին և Ադրբեջանին կոչ ենք անում բաց չթողնել հնարավորությունը. Ֆիդան
Խաղաղությունը Հարավային Կովկասում մոտ է, քան երբևէ։ Ադրբեջանին և Հայաստանին կոչ ենք անում բաց չթողնել այս պատմական հնարավորությունը։ Այս մասին...
Աղբյուր` Panorama.am
19:32
Զինծառայող Հրայր Ալիխանյանը հաղթեց Սաուդյան Արաբիայի Թագավորության մասնակցին
ՀՀ ԶՈՒ հավաքականի անդամ, ժամկետային զինծառայող Հրայր Ալիխանյանը (74 կգ) հաղթեց Սաուդյան Արաբիայի Թագավորության մասնակցին 12։2 հաշվով և նվաճեց...
Աղբյուր` Panorama.am
19:19
Պղծվում և ոչնչացվում է մեր հազարամյա մշակույթը․ Վրթանես եպիսկոպոս Աբրահամյան
Հռոմի Սուրբ Թովմա Ակվինացու անվան քահանայապետական համալսարանում նոյեմբերի 18-19-ը տեղի է ունեցել միջազգային համաժողով՝ նվիրված Արցախի...
Աղբյուր` Panorama.am
19:06
Միրզոյանն ընդունել է Գերմանիայի Բունդեսթագի ԵՄ հարցերի հանձնաժողովի նախագահին
Արարատ Միրզոյանն ընդունել է Գերմանիայի Բունդեսթագի ԵՄ հարցերի հանձնաժողովի նախագահ Անտոն Հոֆրայթերին: Այս մասին հայտնում են ՀՀ ԱԳՆ-ից։...
Աղբյուր` Panorama.am
18:52
Վթարային ջրանջատում Արարատի մարզում նոյեմբերի 22/23-ին
«Վեոլիա Ջուր» ընկերությունը տեղեկացնում է իր հաճախորդներին և սպառողներին, որ վթարի վերացման աշխատանքներով պայմանավորված, ս.թ. ...
Աղբյուր` Panorama.am
18:39
Թուրք-ադրբեջանական տարաձայնություններն էներգետիկ ոլորտում
«Գեղարդ» գիտավերլուծական հիմնադրամը այս անգամ անդրադարձել է Թուրք-ադրբեջանական տարաձայնություններին էներգետիկ ոլորտում: Հոդվածում,...
Աղբյուր` Panorama.am
18:24
Ժամկետային զինծառայող Սամվել Գրիգորյանը 9։1 հաշվով հաղթեց Ղազախստանի մասնակցին
 ՀՀ ԶՈՒ հավաքականի անդամ, ժամկետային զինծառայող Սամվել Գրիգորյանը (82 կգ) 9։1 հաշվով հաղթեց Ղազախստանի Հանրապետության մասնակցին և...
Աղբյուր` Panorama.am
18:12
Թուրքիան Սոմալիում կհիմնի տիեզերական ռազմաբազա
Թուրքիան շարունակում է հարաբերությունները խորացնել ու զարգացնել աֆրիկյան երկրների հետ։ Ավելի վաղ հայտնի էր դարձել, որ Թուրքիան Սոմալիի հետ...
Աղբյուր` Panorama.am
18:00
Վթարային ջրանջատում Արարատի մարզում
«Վեոլիա Ջուր» ընկերությունը տեղեկացնում է իր հաճախորդներին և սպառողներին, որ վթարի վերացման աշխատանքներով պայմանավորված, ս.թ....
Աղբյուր` Panorama.am
18:00
ԱՀԿ. Աղմուկը՝ մարդու առողջության համար թաքնված սպառնալիք
Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության (ԱՀԿ) հետազոտողները պարզել են, որ 85 դԲ (դեցիբել) բարձր ֆոնային աղմուկը կարող է հրահրել...
Աղբյուր` Panorama.am
17:50
Ըմբշամարտի զինվորականների ԱԱ. Տիգրան Մինասյանը՝ արծաթե մեդալակիր, Շանթ Խաչատրյանը՝ բրոնզե
55 կգ քաշային կարգում ՀՀ ԶՈՒ հավաքականի անդամ, ժամկետային զինծառայող Տիգրան Մինասյանը նվաճեց Երևանում անցկացվող Ըմբշամարտի զինվորականների...
Աղբյուր` Panorama.am
17:43
ՔԿ. Խափանման միջոց կալանքի միջնորդությունների ներկայացման դեպքերը նվազել են
Քննչական կոմիտեն ուսումնասիրել է 2024թ․ առաջին ինը ամիսների ընթացքում իր ստորաբաժանումներում քննվող քրեական վարույթներով խափանման միջոցների...
Աղբյուր` Panorama.am
17:35
Իլոն Մասկի Tesla էլեկտրամոբիլները ԱՄՆ-ում ճանաչվել են ամենավտանգավորները
ԱՄՆ-ի Ճանապարհների երթևեկության անվտանգության ազգային վարչությունը (NHTSA) վերլուծել է վթարների վիճակագրությունը և եզրակացրել, որ երկրում...
Աղբյուր` Panorama.am
17:24
ՖԱՖ. Այս խայտառակ վիճակի պատասխանատուն ՀՖՖ այսօրվա ղեկավարությունն է
««Վեստ Արմենիա» ակումբի ֆուտբոլիստներն դուրս չեկան «Փյունիկի» դեմ։ Սա կլինի «Վեստ Արմենիայի» 2-րդ տեխնիկական պարտությունը, ևս մեկի դեպքում ակումբը ավտոմատ կհեռացվի առաջնությունից»
Աղբյուր` Panorama.am
17:20
Գավառում վտանգավոր պանիր է արտադրվել
Սննդամթերքի անվտանգության տեսչական մարմինը կասեցրել է անհատ ձեռնարկատեր Արման Սենոքյանին պատկանող կաթնամթերքի արտադրամասի գործունեությունը...
Աղբյուր` Panorama.am
17:11
Կոսմետոլոգ. Մաշկի ծերացման հիմնական պատճառները
Մաշկի ծերացման երկու տեսակ կա՝ բնական և վաղաժամ: «Որպես կանոն, տարիքային փոփոխությունները տեղի են ունենում աստիճանաբար և ամենից հաճախ...
Աղբյուր` Panorama.am
17:09
44-օրյա պատերազմի մասնակիցը Դալմայի այգիների ջրատարի մոտ թողել է մեծ քանակությամբ զենք-զինամթերք
Բնակչության մոտ ապօրինի պահվող զենք-զինամթերքի հայտնաբերման և առգրավման թեման ոստիկանության համար մնում է արդիական: Օպերատիվ աշխատանքին զուգահեռ...
Աղբյուր` Panorama.am
17:00
Մեդվեդևը հայտնել է Ուկրաինայի դեմ ռազմական գործողությունների մասնակիցներին վճարելու խնդիրների մասին
ՌԴ Անվտանգության խորհրդի փոխնախագահ Դմիտրի Մեդվեդևը հայտարարել է Ուկրաինայում հատուկ ռազմական գործողության (ՀՌԳ) մասնակիցներին վճարումների հետ...
Աղբյուր` Panorama.am

Տեսանյութեր

Խայտառակություն Թումանյան փողոցում. Չախոյան
16:15 21/11/2024

Խայտառակություն Թումանյան փողոցում. Չախոյան

Հետևեք մեզ և ծանոթացեք թարմ լուրերին!

Ամենից շատ կարդացված նյութեր

{"core.blocks.header.spell_message1":"\u0546\u0577\u057e\u0561\u056e \u057d\u056d\u0561\u056c\u0568` ","core.blocks.header.spell_message2":"\u0548\u0582\u0572\u0561\u0580\u056f\u0565\u055e\u056c \u0570\u0561\u0572\u0578\u0580\u0564\u0561\u0563\u0580\u0578\u0582\u0569\u0575\u0578\u0582\u0576 \u057d\u056d\u0561\u056c\u056b \u0574\u0561\u057d\u056b\u0576:"}