Մարաղա. նավթային շահեր, ագրեսիվ հայատյացություն և միջազգային հանրության լռությունը
Հոկտեմբերի 2-ին Հայաստանի Հանրային հեռուստաընկերության եթերում ցուցադրված «Մարաղա, 10 ապրիլի, 1992թ.» փաստավավերագրական ֆիլմն ի ցույց դրեց նախկինում ստվերում մնացած, բայց չափազանց կարևոր փաստեր և գործոններ, որոնք ապացուցում են, որ ղարաբաղյան պատերազմի ամենաողբալի էջերից մեկը լինելը «ժամանակակից Գողգոթա»-ի, ինչպես այս ողբերգությունն անվանել է Քերոլայն Քոքսը, միակ բնորոշիչը չէ: Ամեն գնով Մարաղա գյուղին տիրելու ադրբեջանական կողմի փափագը մի քանի պատճառ ուներ, որոնցից կարևորագույնը նավթային շահերն ու Ադրբեջանի իշխանությունների ագրեսիվ հայատյացությունն էր:
Մարաղայի նախկին բնակիչների խոսքերով գյուղից ընդամենը մի քանի կիլոմետր այն կողմ նավթային աշտարակն էր, և այնտեղով նավթատար էր անցնում http://www.youtube.com/watch?v=Hp-lf0IFgNA
Հայկական Մարաղա գյուղի խաղաղ հայ բնակչությունը զոհաբերվեց հանուն նավթա-էներգետիկ գլոբալ շահերի միայն այն բանի համար, որ իրենց գյուղը տեղակայված էր այն տարածքի վրա, որտեղ արդյունահանում էին ածխաջրածնային թանկարժեք հումքը` այսպես կոչված «սպիտակ նավթը»: Հնարավոր է` այս գլոբալ շահերից ելնելով էլ, որոնք ի դեպ, ոչ միայն Ադրբեջանինն էին, այլև` խոշոր տերություններինը, Մարաղան այդպես էլ չազատագրվեց, չնայած, որ հայկական կողմը պատրաստվում էր դա անել 1994թ-ի մայիս ամսին` հակամարտության գոտում հրադադարի մասին Բիշքեքյան արձանագրության ստորագրումից մի քանի օր առաջ:
Մարաղայի բնակիչների համար ճակատագրական դարձած երկրորդ գործոնը ադրբեջանական պետության ագրեսիվ հայատյաց գաղափարախոսությունն էր, որն ադրբեջանական պետականության գաղափարախոսության հիմքում դրվեց 1918թ-ին և գործում է առ այսօր: Միմիայն նախկին սովետական բանակի կաշառված տանկիստ սպաների շնորհիվ գյուղ ներխուժած ադրբեջանական ՕՄՕՆ-ի ջոկատները Մարաղայի գրավումից բացի մեկ այլ նպատակ ունեին. մերձիմահ կտտանքների և խոշտանգումների ենթարկել հայերին ամենադաժան, անմարդկային և բարբարոս մեթոդներով: Ամենևին էլ պատահական չէ, որ ականատեսները փաստում են, թե ադրբեջանական ստորաբաժանումներում կային 20-րդ դարի սկզբին Հայոց ցեղասպանության ժամանակ թուրք դահիճների կողմից կիրառվող յաթաղաններով զինված հատուկ մարդիկ: Նրանց խնդիրը պարզապես հայ սպանելը չէր, այլ` մորթելը, գլխատելը, մարմնի մասնատումն ու դիակների և դեռ ողջ մնացած մարդկանց մարմիններին յաթաղանի օգնությամբ խաչի տեսք ունեցող վերքեր հասցնելը http://www.youtube.com/watch?v=gu_wItizdl4
Գյուղի բնակիչների վկայություններով` դեռ 1992թ-ի փետրվարի 26-ին Մարաղան ենթարկվել է հատուկ մշակված և լավ կազմակերպված հարձակման, սակայն ինքնապաշտպանական ջոկատները կարողացան հետ շպրտել թշնամուն http://www.youtube.com/watch?v=r6JnZkA3LbA
Ադրբեջանական ուժերի գործողությունների բնույթը կասկած չի թողնում, որ ապրիլի 10-ին իրագործված սպանդը պլանավորված էր իրականացնել հենց փետրվարի 26-ին` այն նույն օրը, երբ Աղդամի շրջակայքում Ադրբեջանի կողմից իրագործվեց մեկ այլ ցինիկ հանցագործություն, որն իրականացվել է սեփական ժողովրդի դեմ. այն ադրբեջանցիների հանդեպ, ովքեր լքեցին Խոջալուն հայերի կողմից հատկացված մարդասիրական միջանցքի միջոցով: Ներքաղաքական շահերի համար գնդակահարելով Խոջալուի նահանջող բնակչությանը և «Խոջալուի» քողի ներքո փորձելով հաշվեհարդար տեսնել Մարաղայի բնակիչների հետ` ադրբեջանական ուժերը մի ռազմավարական նպատակ էին հետապնդում. հայության` որպես համաշխարհային քաղաքակրթության կրողի դարերով ձևավորված կերպարի և հեղինակության վարկաբեկում ու հայատյացության տարածում ողջ աշխարհում:
Մարաղայի դեպքերը նույնիսկ Արցախում և Ադրբեջանում հայերի հանդեպ իրականացրած ցեղասպան գործողությունների համատեքստում առանձնանում են իրենց աննախադեպ դաժանությամբ: Ծերերին, կանանց և երեխաներին անողոքաբար տանջում ու սպանում էին միայն այն բանի համար, որ վերջիններս հայ են: Ողջ մնացածներին գերեվարում էին, շատերը պատանդ էին վերցվում ընտանիքներով և մանկահասակ երեխաներով հանդերձ: Մարաղայի խաղաղ բնակչության ոչնչացման մասին ականատեսների պատմությունները կաթվածահար են անում մարդկային ուղեղը, դրանք դուրս են մարդկային գիտակցության ու տրամաբանության սահմաններից http://www.youtube.com/watch?v=NZyOoAGRziE
Մարաղան դարձավ Ադրբեջանի հերթական հանցանքը մարդկության դեմ, որը, սակայն, մնաց անհայտ, չդատապարտված ու անպատիժ: Մարաղայի ցեղասպանության հանդեպ միջազգային հանրության ուշադրությունը հրավիրելու բարոնուհի Քերոլայն Քոքսի և «Միջազգային քրիստոնեական համերաշխություն» կազմակերպության բոլոր փորձերը դեմ առան նավթային շահերի կրողների ցինիկ միաբանությանը http://www.youtube.com/watch?v=Em6CrUqMpxc
Youtube ինտերնետային կայքում տեղադրված տեսանյութը, որում ներկայացված են կադրեր 1992թ-ի ապրիլի 10-ին Մարաղայում կատարված վայրենի խրախճանքից, ցույց է տալիս անպաշտպան ծերերի, կանանց և երեխաների հանդեպ իր «հաղթանակը» տոնող ադրբեջանական բանակի իրական դեմքը
http://www.youtube.com/watch?v=EMWdn4kT5V8
22 տարի առաջ Մարաղայի խաղաղ բնակչության դեմ իրագործած հանցանքը, ինչպես նաև` արդեն մեր ժամանակներում Ադրբեջանի կողմից հայ ժողովրդի հանդեպ ցեղասպան քաղաքականության շարունակումը զրկում է այս երկիրը ղարաբաղյան խնդրի շուրջ ընթացող բանակցություններին և հայկական Արցախի վերջնական քաղաքական կարգավիճակը սահմանելու գործընթացին մասնակցելու որևէ իրավունքից:
Լրահոս
Տեսանյութեր
Հայաստանի ու հայ ժողովրդի շահերը պաշտպանող իշխանություն գոյություն չունի. Բագրատ Սրբազան
