Ձեր վստահելի աղբյուրը

Panorama.am-ը տարվա հինգ կարևոր իրադարձությունների «փնտրտուք» է սկսել. հարցով դիմելով և՛ պետական կառույցներին, և՛ Է –հասարակությանը` բլոգերներին:

Յուրաքանչյուր հաջորդ բլոգերին, ով կպատասխանի ամփոփիչ հարցերին, առաջարկում է նախորդը:
Զլոյան -ին առաջարկել և իր հարցն ուղղել է Նարջան- ը:

-Ինչ հինգ կարևոր իրադարձություն կնշեիք, որ տեղի են ունեցել այս տարում. գնահատեք դրանք, խնդրում եմ:

Հասարակության մեջ` չգիտեմ դա իրադարձություն է, թե ինչ է, բայց ինձ համար ամենակարևորն այս տարում Հայաստանում ինտերնետ-ակտիվիզմի առաջացումն էր: Առաջ էլ ինտերնետում մարդիկ ինչ-որ թեմաներ էին քննարկում, բայց անցնող տարվա ընթացքում առաջին անգամ էր, որ այդ երևույթը դուրս եկավ նեղ յուզերական շրջանակներից: Ես ի նկատի ունեմ “Փրկենք Կինո Մոսկվան”, “Մենք դեմ ենք օտարալեզու դպրոցներին”, “Մենք ենք քաղաքի տերը” և այլն նման նախաձեռնությունները: Առայժմ այսպիսի նախաձեռնությունների ազդեցությունը համեմատաբար սահմանափակ է, բայց եթե այս միտումը շարունակվի, դրանք կարող են որակական փոփոխությունների բերել: Ես լավատեսորեն եմ տարամադրված, ես տեսնում քաղաքացիական հասարակության սաղմեր, որոնք վաղը կարող են իրենց վրա վերցնել պատասխանատվությունը երկրում:

Ներքին քաղաքականության մեջ` դարձյալ չեի անվանում դա “իրադարձություն”, բայց անցնող տարվա ընթացքում, կարծես, հենց իշխանական վերնախավի մեջ հասունացավ գիտակցումը, որ առկա համակարգը չի կարող երկար գոյատևել և լուրջ փոփոխություններ են անհրաժեշտ: Գուցե դրա արտահայտությունն էին վերջին կադրային փոփոխությունները: Ճիշտ է, սրա նշանակությունը պետք չէ գերագնահատել: Ես չեմ կարծում, որ ներկա համակարգը հնարավոր է բարեփոխել “վերևից”, այն պետք է բարեփոխվի “ներքևից”` հասարակության ճնշման տակ և հասարակության ակտիվության միջոցով: Այդ իսկ պատճառով այն նախաձեռնությունները, որոնց մասին ես ասեցի, ինձ համար շատ ավելի կարևոր են, քան որևէ պաշտոնյայի նշանակումը կամ պաշտոնանկությունը:

Արտաքին քաղաքականության մեջ` պրոտոկոլների սառեցումը: Դրա մասին շատ է խոսվել, դրա համար ուղղակի նշեմ ու անցնեմ առաջ:
Տարածաշջրանում` Մոսկվայի վերջին դեպքերը, երբ նացիստանման զանգվածը դուրս եկավ փողոց: Այդ դեպքերը ցույց տվեցին, որ Սովետը վերջնականապես թաղված է, և Սովետը վերականգնելու հարցը կարելի է փակված համարել: Ռուսաստանի քաղաքական էլիտան շարունակում է փայփայել ԽՍՀՄ-ը նոր տեսքով վերականգնելու հույսեր, բայց “հասարակ” ռուսներից շատերը դա չեն ուզում, նրանք ուզում են “Ռուսաստան` ռուսների համար”, իսկ այդպիսի Ռուսաստանը չի կարող որևէ բան առաջարկել իր հարևաններին:

Աշխարհում` Wikileaks-ի բացահայտումները: Անկախ նրանից, թե ինչպես կավարտվի այս ամենը անձամբ Ջուլիան Ասսանջի համար, ինձ թվում է, վերադարձ նախկին իրավիճակին այլևս հնարավոր չէ: Եվ կարծում եմ, որ դա լավ է: Այսօր, նոր տեխնոլոգիաների, օրինակ Google-ի կամ Facebook-ի շնորհիվ, պետությունները և կորպորացիաները մեծ հնարավորություններ ունեն հետևելու մեզ` հասարակ մարդկանց: Իսկ Wikileaks-ը մեզ հնարավորություն է տալիս հետևելու, թե ինչ են անում պետությունները և կորպորացիաները:

-Դուք գտնու՞մ եք, որ ձեր արտահայտած կարծիքը ազդեցություն ունի հասարակական կարծիքի վրա, ընտրո՞ւմ եք` ինչ ասել:

Առանձին վերցրած իմ կամ թեկուզ ավելի ակտիվ բլոգերների կարծիքը երևի թե շատ բան չի որոշում: Բայց ընդհանուր առմամբ ինտերնետը` Facebook-ով, Youtube-ով, Twitter-ով և մնացած ամեն ինչով, աստիճանաբար դառնում է կարևոր հանրային ոլորտ: Ճիշտ է, դրանց ազդեցությունը սահմանափակվում է բնակչության մի որոշակի հատվածով` լավ կրթություն ստացած քաղաքաբնակ երիտասարդներ, բայց դա հասարակության ամենաառաջադեմ հատվածն է: Ցանկացած նորմալ երկրում հենց այդ հատվածն է, որ որոշում է հասարակության զարգացման ուղղությունը: Այդ իմաստով մենք դեռևս նորմալ երկիր չենք, բայց այդ հատվածի ազդեցությունը գնալով մեծանում է, և որոշ ժամանակ անց կտեսնենք, որ ամեն ինչ իր տեղը կընկնի:

Հարց Դաբավոգից։
-Առաջին եւ Երկրորդ հանրապետության առաջի տարիներին մի շարք հայտնի եւ տաղանդավոր հայեր թողեցին տաք տները եւ եկան աղքատ սոված Հայաստան միայն այն պատճառով, որ իրենց ասացին` եկեք, դուք պետք եք:
Ինչ պիտի ասենք այսօր, որ մարդիկ պատրաստ լինեն վերադառնալ, նույնիսկ` առանց լուրջ նյութական հետաքրքրվածության:

Սա իրականում ամենալուրջ հարցն է: Չեմ կարող ասել, որ ես դրա պատասխանն ունեմ: Իմ կարծիքով, արտագաղթը Հայաստանի ամենալուրջ խնդիրն է: Կարծում եմ արտագաղթը Հայաստանում ոչ միայն զուտ նյութական, այլև գաղափարական կամ հոգեբանական պատճառներ ունի: Հայ հասարակության մեջ արդեն վաղուց արտագաղթը համարվում է պրոբլեմների լուծման ընդունելի եղանակ, արտագաղթը չի համարվում դատապարտելի արարք: Ավելին, արտագաղթած և դրսում հաջողության հասած մարդը մի տեսակ վերևից է նայում Հայաստանում մնացած “պակաս հաջողակ” իր բարեկամներին: Իհարկե, շատ դեպքերում արտագաղթողը չունի ընտրություն, դա գոյատևման միակ ձևն է, բայց նաև շատ են դեպքերը, երբ մարդիկ, որոնք բոլորովին էլ վատ չեն ապրում, երազում են գնալ Հայաստանից: Ամենակարևորը այդ հոգեբանությունը փոխելն է, և ես դեռևս չգիտեմ, թե ինչպես: Իսկ մնացածը լուծելի հարցեր են:

Նարջանի հարցը.
Ինչպես կգնահատես զարգացումները ղարաբաղյան պրոցեսում 2010-ի ընթացքում և, ըստ քեզ, որակապես փոխվել է արդյոք իշխանության մոտեցումը ղարաբաղյան խնդրին նախագահական ընտրություններից հետո:

Ինչքան էլ փոխվեն իշխանավորները, և փոխվի նրանց բառապաշարը, իրական քաղաքականությունը վերջին քսան տարվա ընթացքում այդքան էլ շատ չի փոխվում: Քաղաքականությունը հնարավորի արվեստն է, և ով էլ լինի Հայաստանում իշխանության ղեկին, պետք է հաշվի նստի իրականության հետ: Առաջին նախագահը գերադասում էր “խաղաղասերի” իմիջը, երկրորդը գերադասում էր “բազեի” իմիջը, Սերժ Սարգսյանը, կարծես թե, առայժմ փորձում է այդ երկուսը համատեղել: Բայց, կան որոշակի սահմաններ, որոնք Հայաստանի որևէ նախագահ չի կարող անցնել, անկախ նրանից, թե ինչպիսին են նրա հայացքները:
Վերջին տարիներին, իմ տպավորությամբ, Հայաստանի իշխանությունը սկսել է համարել, որ ներկա իրավիճակի սառեցումը այնքան էլ ձեռնտու չէ Հայաստանին: Սակայն, ստատուս քվոն փոխելու համար անհրաժեշտ է, որ նման գիտակցում ունենա նաև հակառակ կողմը: Իսկ այսօր Ադրբեջանի իշխանությունները գտնում են, որ ժամանակն աշխատում է իրենց օգտին: Այդ իսկ պատճառով նրանք, ըստ էության, ասում են “ամեն ինչ կամ ոչինչ”: Բնական է, որ Հայաստանի որևէ իշխանություն, երբևիցե այդպիսի լուծում չի ընդունի, իսկ եթե ընդունի էլ, չի կարողանա այն իրականացնել, քանի որ նույն օրը կդադարի լինել իշխանություն:

- Այս հարցերին ինչ հարց կավելացնեիք ու ում կառաջարկեիք դրանց պատասխանել:
Իմ հարցը ուղղում եմ norayr-ին.  
Անձամբ ես, այնպիսի տպավորություն ունեմ, որ “հայկական ինտերնետ” կոչվածը այս տարվա ընթացքում բավականին կարգին առաջընթաց ապրեց. Համաձա՞յն ես այդ կարծիքին, թե՞ ոչ, և ինչո՞ւ:

-Շնորհակալություն:

Նախորդող նորություն` «Ընդունված է համարել»