Ամեն ինչ կորած չէ, սումգայիթյան դեպքերին պետք է քաղաքական ու իրավական գնահատական տրվի. Լ. Ալավերդյան
Սումգայիթում 23 տարի առաջ տեղի ունեցած ցեղասպանությունը մինչ օրս չի գտել ոչ քաղաքական, ոչ էլ իրավական ճիշտ գնահատական, չի իրականցվել հանցագործին պատժելիության սկզբունքը, այդ ցեղասպանության հետևանքով տուժածներին մինչ օրս սոցիալական որևէ կարգավիճակ չի տրվել:
Այսօր լրագրողների հետ հադիպմանը` սումգայիթյան դեպքերի հերթական տարելիցի նախօրեին առկա խնդիրների մասին բարձրաձայնեց «Ժառանգություն» խմբակցություն անդամ Լարիսա Ալավերդյանը: Նրա խոսքով, նախ Հայաստանում, ապա միջազգային ասպարեզում պետք է հստակեցվի, որ 1988-ի փետրվարի 28-ին ու դրան հաջորդած Ադրբեջանի կողմից պետական մակարդակով կազմակերպված անմարդկային ձևերով սպանդն ու հայրենազրկումը ցեղասպանություն է, նույն բանը, ինչը նույն մեթոդներով 1915-1923թթ. իրականացրել Թուրքիան` հայ ժողովրդի նկատմամբ:
Ապացույցների, վկայությունների պակաս չկա, նույնիսկ դատական գործեր են կազմվել, սումգայիթյան իրադարձությունները նաև ՄԱԿ-ում են լսումների թեմա եղել: Հայ սպանածներին Ադրբեջանը հերոսների կոչում է շնորհել, այսօր էլ շարունակում է այդպես վարվել, իսկ դա վկայում է, որ այդ սպանություններն ու 88-ի դեպքերը ոչ թե պատահական թմրամոլների ու խաժամուժի կողմից կազմակերված էր, այլ 1918 թվականից որդեգրած Ադրբեջանի քաղաքականությունն է:
«Նա չի հավակնում հրաժարվել դրանից, ու այսօր էլ անընդհատ հնչեցվող սպառնալիքները նույն այդ քաղաքականության շարունակությունն են», -ասաց պատգամավորը:
Լ. Ալավերդյանն ասաց, որ իրենց խմբակցությունը հանդես է գալու նախաձեռնությամբ, որ սումգայիթյան դեպքերից տուժած, դրանց հետևանքով տեղահանված ընտանիքներին Հայաստանում կարգավիճակ տրվի: Ինչ վերաբերում է Ադրբեջանի գործողություններին իրավական գնահատկան տալուն, ապա Լ. Ալավերդյանն այն համոզմունքին է, որ հայկական կողմը թերացել է այդ գործում, սակայն ամեն ինչ կորած չէ` կան բոլոր ապացույցները, ադրբեջանցիների, թալիշների, լեզգիների վկայություններ, որոնք պատմում են, թե իրականում ինչ է տեղի ունեցել:
Բանախոսն ասաց, թե հարկավոր է ստեղծել միջազգային իրավունքի մասնագետներից կազմված հանձնաժողով, որը կդիմի միջազգային մի քանի կառույցների` ներկայացնելով խնդիրը: «Այս խնդիրն այսօր էլ շատ արդիական է»,-ասաց Ալավերդյանը, նշելով, որ դա պետք է արվի պետական մակարդակով, դառնա Հայաստանի պետական քաղաքականության մաս, մենք պետք է մեծ համառություն ցուցաբերենք` Ադրբեջանին ներկայացնելու որպես ցեղասպանածի ու ցեղասպանություն գործած պետություն:
Ոչ մեկ կատարած սպանության, խոշտանգումների համար պատասխանատվություն չի ենթարկվել, որևէ փոխհատուցում չի տրվել, հայերի ձեռքով կառուցած այդ քաղաքում հայերին սպանել են, նրանց զրկել իրենց օջախներից, հայրենիքից: Այդ գործողությունները կատարվել են մարդկանց կողմից, ովքեր 35-40 տարեկան մարդիկ են, ովքեր այսօր այդ ոգով դաստիարակում են իրենց երեխաներին: «Սա հայերի նկատմամբ հանացոգործություն չէ, սա հանցագործություն է` ուղղված ողջ մարդկության դեմ»,-ասաց Ալավերդյանը:
Նշենք, որ ՀՀ նախագահի աշխատակազմի հանրային կապերի և տեղեկատվության կենտրոնը «Սովորական ցեղասպանություն» ծրագրի շրջանակում սումգայիթյան իրադարձությունների մասին պատմող փաստավավերագրական ֆիլմ է պատրաստվել` «Սումգայիթ, փետրվար, 1988» խորագրով: Սա Ֆիլմ-մեղադրանք է, ֆիլմ-բացահայտում, ֆիլմ-ճշմարտություն…