Ձեր վստահելի աղբյուրը

Այս տարվա մայիսի սկզբին Լիբանանի վարչապետ Նաջիբ Միկատին, անդրադառնալով մերձավորարևելյան տարածաշրջանում Թուրքիայի դերին, նշել է.

«Թուրքիան կարևոր դեր է խաղում Մերձավոր Արևելքում և օժտված է մերձավորարևելյան բոլոր հակամարտությունները կարգավորելու հնարավորությամբ: Այս հարցում Թուրքիայի դերն անփոխարինելի է, քանի որ, ի տարբերություն մերձավորարևելյան խնդիրների կարգավորման հարցում մյուս միջնորդ երկրների, Անկարան միջնորդական առաքելության ժամանակ «չի հետապնդում» որևէ սեփական նպատակ. դա կազմում է Թուրքիայի արտաքին քաղաքականության մի մասը, որը հիմնված է «զրո խնդիր հարևանների հետ» սկզբունքի վրա»:

Ինչ խոսք, արաբական աշխարհում հաճախ հնչող նման կարծիքները, որոնք ծնունդն են Թուրքիայի միջնորդական քաղաքականության հետ կապված անկեղծ հույսերի, բախվելով իրադարձությունների զարգացման օբյեկտիվ ընթացքին, աստիճանաբար ցուցաբերում են Անկարայի որդեգրած տարածաշրջանային քաղաքականության առնվազն իմիտացիոն բնույթը:

Վերոնշյալ վարկածի հաստատման գործում առաջինը «օգնության է գալիս» հենց թուրքական մամուլը, որն ահազանգում է արաբական երկրներում հակաթուրքական տրամադրությունների աննախադեպ աճի մասին: «Դժվար չէ կռահել, թե որտեղից են ծնունդ առնում նմանօրինակ ենթադրությունները. դրա մեղքը լիբիական հակամարտության հարցում Անկարայի երկիմաստ և անկայուն դիրքորոշումն է: Թուրքական կառավարությունը փորձում է «վստահելի ավագ եղբոր դեր խաղալ», որն անընդհատ խուսավարում է Տրիպոլիի և Բենղազիի միջև», - նշում է թուրքական «Հյուրիեթ» թերթը:

Այսպիսով, նախ թուրքական իշխանությունները կտրուկ քննադատության են ենթարկում ՆԱՏՕ-ի միջամտությունը ինքնիշխան պետության ներքին գործերին և հանդես գալիս Լիբիայում իրականացվող ռազմական գործողությանը Թուրքիայի մասնակցության դեմ, իսկ քիչ անց «անսպասելիորեն» Թուրքիայի Ազգային մեծ ժողովը գործողությանը մասնակցելու որոշում է կայացնում, ինչ խոսք, հայտարարելով. «Ոչ մի թուրք զինվոր զենք չի բարձրացնի իր մուսուլման եղբայրների վրա»: Շատ չանցած` Թուրքիայի ԱԳ նախարար Ահմեդ Դավութօղլուն հայտարարում է, որ իր երկիրը Կոալիցիայի կազմում տրամադրել է հինգ ռազմանավ և մեկ սուզանավ:

Այդուհանդերձ, լիբիական ապստամբներն Անկարային մեղադրում են պասիվության մեջ`գտնելով, որ Թուրքիան անուղղակիորեն աջակցում է Քադաֆիին` երկարաձգելով նրա ռեժիմի կյանքը:

 «Մենք ծանրակշիռ ապացույցներ ունենք, որ հենց Թուրքիայի մեղքով է, որ ՆԱՏՕ-ն թուլացրել է ռազմական գործողությունները կադաֆիական ուժերի դեմ»,-հայտարարել է լիբիական ապստամբների ներկայացուցիչ գնդապետ Համիդ Բալհերը:

Ընդդիմության բողոքները հանգեցրին նրանց զենք ուղարկելուց` Անկարայի կտրուկ հրաժարմանը, ինչի արդյունքում հարձակում տեղի ունեցավ Բենղազիում տեղակայված թուրքական հյուպատոսության վրա, որը գտնվում էր ընդդիմադիր ուժերի վերահսկողության ներքո: Այդ հարձակման ընթացքում մոտ 400 մարդ, զենքերով և դանակներով զինված, փորձել են գրոհել դիվանագիտական առաքելության վրա` Թուրքիայի դրոշն իջեցնելու պահանջով: Ցուցարարները հայտարարել են, որ Թուրքիան դավաճանել է «իսլամական եղբայրությունը», քանի որ մուսուլմաններն արաբական երկրներում չեն ստանում անհրաժեշտ աջակցություն թուրքական կառավարությունից:

«Իշխող «Արդարություն և զարգացում» կուսակցությունը շարունակում է վարել չափազանց մեղմ քաղաքականություն, չի աջակցում նրանց պատմության ճգնաժամային պահերին: Անկասկած, նրանք (արաբները) դա չեն մոռանա»,-մեկնաբանում է «Միլլիեթ» թերթը: Փորձենք «հակադարձել». այդ ինչպե՞ս չի աջակցում. մի՞թե ընդամենը օրեր առաջ Թուրքիայի վարչապետ Ռ. Թ. Էրդողանը «անմիջապես հեռանալու կոչով» չդիմեց Մ. Քադաֆիին:

Հաջորդիվ թուրքական մամուլին «օժանդակելու» է գալիս վերը նշված լիբիական դեպքերի օբյելտիվ փաստական վերլուծությունը, և արդեն երկուսը միասին «օգնում են» կանխատեսել արաբական մյուս «եղբայրական» պետության` Սիրիայի ներքաղաքական խնդիրներին Անկարայի կողմից` «միջնորդության» տրամաբանական ընթացքը: Սիրիական իրադարձությունների զարգացման սկզբնական փուլում թուրքական կառավարությունը հայտարարում էր «մուսուլման եղբոր» և անմիջական հարևան պետության իշխանություններին իրենց անկեղծ զորակցության մասին, զուգահեռաբար բացում սահմանները Էրդողանից «փրկություն հայցող» սիրիացի ներգաղթյալների առջև: Իսկ անցյալ շաբաթ արդեն Թուրքիայում տեղի ունեցավ Ազգային անվտանգության խորհրդի հատուկ նիստը, որի մասնակիցները «կոչերի վարպետ» Էրդողանի գլխավորությամբ կոչ արեցին սիրիական իշխանություններին` անհապաղ կերպով իրականացնել բարեփոխումներ և դադարեցնել բողոքի գործողությունների ճնշումը:
Ավելին, Սիրիայի հարցում ակնհայտ է որոշակի առաջխաղացում. Անկարան բողոքի ակցիաներ թույլատրելու փաստացի օրինակով է հանդես գալիս` թույլատրելով թուրքաբնակ սիրիացիների ցույցը, որի ընթացքում այդ երկրում բնակվող մոտ հազար սիրիացի ներգաղթյալներ դուրս էին եկել Ստամբուլի փողոցներ` ի նշան բողոքի, իրենց կարծիքով, նախագահ Բաշար Ալ-Ասադի կառավարության` սեփական ժողովրդի դեմ իրականացվող անարդար քաղաքականության դեմ: Ակցիան ավարտվել է Ստամբուլի`«Ֆաթիհ» ամենամեծ մզկիթի մոտ, որտեղ ցուցարարներն այրել են Բաշար Ալ-Ասադի պատկերով ցուցապաստառը և կոչ արել թուրքական կառավարությանը` խզելու հարաբերությունները սիրիական իշխանությունների հետ:

Միաժամանակ Սիրիայի ազգային հեռուստատեսությունը ցուցադրել է մի տեսանյութ, որը պարունակում էր կադրեր` առգրավված հսկայական քանակությամբ զենք-զինամթերքի և միլիոնավոր ամերիկյան դոլլարի հասնող գումարի փաստի վերաբերյալ, իսկ տեսանյութի հեղինակը լռելյայն կասկածի վեկտորն ուղղում է դեպի հարևան երկրներից ամենաթույլը վերահսկվող թուրքական սահմանը:

Վերջում, Թուրքիայի միջնորդական գործունեությանն, ըստ էության, գնահատական տալու համար թուրքական մամուլին, նրան «օգնության» եկած մերձավորարևելյան իրադարձությունների օբյեկտիվ վերլուծությանը իր նպաստն է բերում նաև ժողովրդակաև իմաստությունը. «զրո խնդիր հարևանների հետ»-ը:
 Թուրքիայի տարածաշրջանային քաղաքականությունը կարելի է որակել որպես «մե′կ մեխին, մե′կ պայտին հարվածելու» քաղաքականություն, որը Մերձավոր Արևելքի երկրներում ընթացող զարգացումների համատեքստում փորձում է մեծացնել Թուրքիայի ազդեցությունը և ներկայացնել նրան տարածաշրջանային տերության նոր կերպարով: Իսկ արդեն թուրքական պետության այս քաղաքականության հեռանկարները կանխատեսելու համար դարձյալ դիմենք թուրք վերլուծաբանի` Ջյունեյթ Ուլսևերի «օգնությանը», ով նկատել է. «Միջազգային բազմաթիվ խնդիրներում առաջնության հավակնող Թուրքիայի համար գնալով ավելի բարդ կլինի անաչառ իրավարարի և խաղաղարարի կեցվածք ընդունելն` իր շահերը համատեղելով օբյեկտիվ իրողությունների և այլ ժողովուրդների պատմական հիշողության հետ»: