Ձեր վստահելի աղբյուրը

Լեռնային Ղարաբաղի նախագահ Բակո Սահակյանը բացառիկ հարցազրույց է տվել «Ազատություն» ռադիոկայանին: Ստորև ներկայացնում ենք հարցազրույցն ամբողջությամբ.

Հարց.- Կազանի հանդիպումից առաջ փորձագիտական, նույնիսկ իշխանական շրջանակներում հույսեր կային, որ Ադրբեջանն ու Հայաստանը ուր որ է պետք է ստորագրեն, ընդունեն այդ առաջարկները: Բայց դա տեղի չունեցավ: Հանդիպման այդ արդյունքը Ձեզ համար սպասելի՞ էր:

Պատասխան. - Մենք բոլոր հանդիպումներից` լինի դա վերջին, լինի նախկին, գրեթե միատեսակ ակնկալիքներ ենք ունենում, որովհետև մենք հուսով ենք, որ հերթական հանդիպումների ժամանակ կողմերը կգան համաձայնության, որի շնորհիվ Արցախը կշարունակի իր մասնակցություւնը բանակցային գործընթացում: Մենք բազմիցս հայտարարել ենք, որ ողջունում ենք միջազգային հանրության ջանքերը արցախյան հիմնախնդիրը խաղաղ ճանապարհով կարգավորելուն ուղղված: Եվ բացառություն չէր Կազանի հանդիպումը: Այդ նույն ակնկալիքն ունեինք: Եվ այս պահի դրությամբ, որոշակի բավարարվածություն ունենք և հատկապես, որ Միսնկի խմբի համանախագահներն իրենց հայտարարություններում նշում են, որ վերջնական կարգավորումը առանց Արցախի հանրապետության մասնակցության անհնարին կլինի: Եվ մենք սպասում էինք, որ վերջին հանդիպման ժամանակ ավելի ստույգ պայմանավորվածություններ ձեռք կբերվեն հենց Արցախի մասնակցությունը բանակցային գործընթացում ապահովելու համար: Մենք ունենք որոշակի տեղեկություններ վերջին հանդիպման մասին, և ինչպես հաճախակի էր լինում, դժբախտաբար, այս վերջին հանդիպման ժամանակ ևս Ադրբեջանը ցուցաբերեց մի կեցվածք, որը չնպաստեց այդ բանակցությունները լիարժեք ձևաչափին մոտեցնելուն: Բայց մեկ է, մենք մնում ենք մեր հույսին և կարծում ենք, որ կգա այդ օրը, երբ կմասնակցենք բանակցային գործընթացին:

Հարց. - Իսկ, եթե Ադրբեջանը ցուցաբերեր կառուցողական կեցվածք և Կազանում ստորագրեր առաջարկվող փաստաթուղթը, դա ենթադրում է նաև տարածքների վերադարձ: Համաձա՞յն եք այդ ամեն հետ:

Պատասխան. - Քանի որ համանախագահները փաստում են, որ առանց ԼՂ-ի դժվար է որևէ վերջնական համաձայնություն ձեռք բերել, դա նշանակում է, որ ցանկացած որոշում միայն ու միայն պիտի ընդունվի Արցախի մասնակցությամբ: Մենք ակնկալում ենք, որ սկզբնական փուլում կվերականգնվի բանակցային ձևաչափը, որտեղ Արցախը հնարավորություն կունենա մասնակցելու, որտեղ էլ մենք կարտահայտենք մենք տեսակետը: Մենք հեռու ենք այս պահի դրությամբ որոշումների ընդունման փուլից: Մենք գտնվում ենք մի փուլում, որտեղ ՀՀ-ն լուրջ ջանքեր է գործադրում, որպեսզի Արցախը բանակցությունների մասնակից դառնա: Մենք միշտ նշում ենք, որ Ադրբեջանի հետ պատրաստ ենք քննարկելու ցանկացած հարց: Եվ տա Աստված, որ գա այդ ժամանակը: Այնպես որ, այս պահի դրությամբ ցանկացած պայմանավորվածություն կրում է միջանկյալ բնույթ:

Հարց. - Ձեր կարծիքով, ի՞նչ զարգացումներ կլինեն բանակցային գործընթացում, ի՞նչ քայլեր եք ակնկալում միջնորդ երկրներից:

Պատասխան. - Մենք խորապես համոզված ենք, որ միջնորդ երկրները անկեղծ են իրենց դրսևորումների մեջ: Եվ այս տարիների ընթացքում մենք համոզվել ենք, որ միջազգային հանրությունը և հատկապես համանախագահները կատարում են աշխատանք, որն ուղղված է այս հարաբերական խաղաղությունը ապահովելուն և վերջնական խաղաղություն ձեռք բերելուն: Ընդհանրապես չենք թաքցնում, որ այս իրավիճակը, այս հարաբերական խաղաղությունը ձեռք է բերվել նաև համանախագահող երկների շնորհիվ, ինչի համար, կարծում եմ, թե' հայկական կողմը, թե' Ադրբեջանը շնորհակալ պետք է լինեն, որովհետև այս հարաբերական խաղաղությունը շատ-շատ անգամ գերադասելի է, քան ցանկացած պատերազմական գործողություն: Եվ կարծում եմ, որ համանախագահները շարունակելու են իրենց ջանքերը և որոշակի լրացուցիչ աշխատանքներ են իրականացնելու այս իրավիճակը պահպանելու ուղղությամբ:

Հարց. - ՀՀ-ի և Ադրբեջանի միջև ինչ-որ փաստաթղթի ստորագրում մոտ ապագայում`մոտակա ամիսներին, հնարավոր համարո՞ւմ եք:

Պատասխան. - Այս վերջին տարիներին մենք բոլորս հնարավորություն ենք ունեցել համոզվելու, որ հայկական կողմը, իր պատասխանատվությունից միջազգային հանրության առջև և իր շահագրգռվածությունից ելնելով` փորձում է ամեն ձևի կառուցողական կեցվածք դրսևորել` նպաստելով խաղաղ գործընթացի ե'ւ պահպանմանը, ե'ւ այդ գործընթացը տրամաբանական ավարտին հասցնելուն: Դժբախտաբար, մենք այսօր ունենք` ի դեմս Ադրբեջանի, մի մասնակից բանակցային գործընթացում, որը չի դադարեցնում իր ոչ կառուցողական կեցվածքը, քայլերը այդ բանակցություններում, ինչը, ըստ մեզ, հիմնական խոչընդոտն է հանդիսանում ամբողջ այդ գործընթացում: Այդ կեցվածքին գումարվել են նաև ռազմատենչ հայտարարությունները, և այդ քաղաքականությունը չի տեղավորվում միջազգային հանրության կողմից ձեռնարկված քայլերի շրջանակներում: Հետևաբար այդպիսի մոտեցումը և այդպիսի մասնակցությունը հիմնական պատնեշն է: Եվ մենք կոչ ենք անում համանախագահներին և միջազգային հանրությանը իր վերաբերմունքը փոխել Ադրբեջանի նկատմամբ և, ինչու չէ, անհրաժեշտության դեպքում պարտադրողական քայլերի հրավիրել, որը և կնպաստի թեկուզ և այս խանգարված ձևաչափով բանակցությունների շարունակությանը: Այս փուլում Ադրբեջանին պետք է հրավիրել ավելի զուսպ քաղաքական մշակույթ ցուցաբերելու:

Հարց. - Որքանով են լուրջ ադրբեջանական սպառնալիքները, որոնք ավելի հաճախակի ենք դառնում: ԼՂ ղեկավարությանը մտահոգո՞ւմ են այդ սպառնալիքները:

Պատասխան. - Դա պիտի մտահոգի ոչ միայն Արցախի հանրապետությանը, Արցախի ժողովրդին: Այդ սպառնալիքները իրենց բնույթով միայն Արցախի անվտանգությանը կամ միայն հայկական կողմին չեն ուղղված: Դրանք կրում են ահաբեկչական բնույթ: Իսկ եթե դա ահաբեկչություն է, ուրեմն պետք է մտահոգի ամբողջ քաղաքակիրթ աշխարհին: Այդ առումով ես գտնում եմ, որ այդ սպառնալիքները հավասարաչափ վերաբերում են թե' Արցախին, թե' հայկական կողմին, այնպես էլ միջազգային հանրությանը: Ամեն օր Ադրբեջանի քաղաքական իշխանությունները հանդես են գալիս սպառնալիքներով, և դրանք ուղեկցված են միլիտարիստական կոնկրետ քայլերով, և մենք մտահոգված ենք և մեզ պես պետք է մտահոգվի նաև միջազգային հանրությունը: Այդպիսի քաղաքականության շրջանակներում մենք պարտավոր ենք հաշվի առնել և չբացառել, որ Ադրբեջանը կարող է մի օր այդ խոսքերից գործի անցնել: Հետևաբար մենք կառուցում ենք մեր աշխատանքները` ելնելով այդ իրողությունից:

Հարց. - Պատերազմի սցենարին լիովին պատրա՞ստ եք:

Պատասխան. - Իհարկե: Այստեղ մեր դեպքում որևէ արտառոց պահվածք չենք ընդունում: Մենք, խորապես համոզված լինելով, որ այս հարցը պետք է կարգավորվի խաղաղ պայմաններում, միևնույն ժամանակ պարտավոր ենք մտածել` հաշվի առնելով մեր հարևանի պահվածքը, նրանց կողմից հնչեցված հայտարարությունները: Պարտավոր ենք նաև ապահովել մեր երկրի անվտանգությունը, որպեսզի մեր երկրի բնակչությունը ի վիճակի լինի այդ հարաբերական խաղաղության պայմաններում իրենց առօրյան կազմակերպելու:

Հարց. - Փորձագիտական շրջանակներում գնալով ավելի է ամրապնդվում, տարածվում այն տեսակետը, որ պատերազմի հավանականությունը գնալով աճում է: Դուք կիսո՞ւմ եք այդ կարծիքը:

Պատասխան - Այդ փորձագետները հենց հիմք ենք ընդունում Ադրբեջանի կողմից իրականացված քաղաքականությունը: Եթե մի երկրում ամեն օր ասում են, որ եթե ոչ այսօր, ապա վաղը մենք այդ հարցը լուծելու ենք զենքի ուժով, ապա այդ փորձագետները իրավունք ունեն այդպիսի եզրակացություն անելու:

Մենք լրջագույն աշխատանքներ ենք իրականացնում, որպեսզի խուսափենք հավանական պատերազմական գործողություններից: Ես համարում եմ, որ այս հակամարտությունը սահմանափակված չէ միայն Ադրբեջանի, Արցախի, Հայաստանի հետաքրքրություններով: Այսօրվա քաղաքակիրթ աշխարհը ունի իր պահանջները հատկապես մեր տարածաշրջանում: Ես դիտում եմ մեր գործունեությունը ոչ թե այդ ծայրահեղ քաղաքականության մեջ, այլ ընդհակառակը` մենք ամեն ինչ պետք է անենք, որպեսզի նվազեցնենք ստեղծված լարվածությունը և փորձենք ավելի ուրիշ գործիքներ գործադրելով մոտենանք մեր հարաբերությունների պարզելուն:

Հարց. - Ձեր գնահատականը քննարկվող փաստաթղթին:

Պատասխան. - ՀՀ ղեկավարությունը բազմիցս հայտարարել է, որ այդ և մնացած սկզբունքները հիմք են բանակցելու համար: Հետևաբար մենք էլ ենք ողջունում ցանկացած առաջարկություն, որը հիմք է բանակցելու համար:Եվ մենք գտնում ենք, որ այսօրվա փաստաթուղթը` եթե հնարավորություն է տալիս բանակցելու, ապա չի կարող մեր կողմից մերժվել: Եթե Մինսկի խմբի համանախագահների կողմից առաջարկվել է մի փաստթաթուղթ, այսօր խոսվում է Մադրիդյան փաստաթղթի մասին, որը հնարավորություն է տալիս բանակցելու, դա դեռ չի նշանակում կողմերի համաձայնությունը: Եվ բազմիցս ՀՀ ղեկավարությունը հայտարարել է, որ խոսքը գնում է մի փաստաթղթի մասին, որի շուրջ ընթանում են բանակցություններ: Եվ վաղը եթե կլինի այդ և մյուս փաստաթուղթը, որը հնարավորություն կտա նաև բանակցել Արցախին, մենք , իհարկե, ողջունելու ենք: Որովհետև փաստաթուղթը դա դեռ չի նշանակում վերջնագիր:

Հարց. - Այսինքն եթե ՀՀ-ն և Ադրբեջանը վաղը ստորագրեն հիմնարար սկզբունքների շուրջ մի փաստաթուղթ, դուք խնդիր չե՞ք ունենա:

Պատասխան. - Մենք միշտ էլ նշում ենք, որ երախտապարտ ենք ՀՀ-ին բանակցային գործընթացում իր գործունեության համար, բայց ավելացնում ենք նաև, որ այդ շրջանակներում անհնարին է որոշակի համաձայնությունների գալ, քանի որ անհրաժեշտ է այդ քննարկումներին Արցախի մասնակցությունը: Այդ մասին շեշտում և հայտարարում է նաև ՀՀ նախագահը: Հիմա կողմերը իրականացնում են աշխատանքը, որը պիտի հնարավորություն տա Արցախին մասնակցել այդ գործընթացին: Այդ մասին նաև ՀՀ նախագահն է հայտարարել: Եվ ես դա համարում եմ ազնիվ կեցվածք, մոտեցում, որը ամբողջությամբ համապատախանում է հիմնախնդրի բնությանը: