Ձեր վստահելի աղբյուրը

Քիչ առաջ ԵԽԽՎ-ում պատգամավոր Մարլանդ-Միլիտելոն ներկայացրեց «Յուրաքանչյուրի իրավունքն է մասնակցել մշակութային կյանքին» զեկույցը, որից հետո ելույթ ունեցավ հայկական պատվիրակության անդամ Նաիրա Զոհրաբյանը:

Արձանագրելով, որ տիկին Մարլանդ-Միլիտելոն շատ ակտուալ թեմա է բարձրացրել իր զեկույցում, ՀՀ ԱԺ ներկայացուցիչը հայտարարել է , որ մարդու իրավունքների համակարգում առանցքային դեր ունի մշակութային կյանքին մասնակցելու իրավունքը:

Եվ մոռանալ այդ մասին կնշանակի վտանգի ենթարկել ողջ համակարգը` զրկելով մարդուն կիրառելու իր այլ իրավունքները ևս` իրենց ինքնության ամբողջականությունը գիտակցելու պակասի պատճառով.

«Իրավացի է զեկուցողը, երբ նշում է, որ մշակութային կապերի և միջմշակութային երկխոսությունների միջոցով յուրաքանչյուրի հասանելիությունը արվեստին օգնում է զարգացնել «ներդաշնակ համատեղ կյանքը» մեկ հասարակության, երկրի մեջ, անգամ ժողովուրդների միջև` ամուր փոխըմբռման և միջմշակութային երկխոսության միջոցով:

Բայց, եկեք լինենք անկեղծ. Քանի՞ անգամ է մեր Վեհաժողովն անդրադարձել լրջագույն այս խնդրին ու նշել կոնկրետ օրինակներ, թե ինչպե՞ս է ԵԽ անդամ որոշ երկրներում ոչ միայն ուղղակիորեն խոչընդոտվում այլազգիների մասնակցությունը մշակութային կյանքի, այլ նաև գազանաբար ոչնչացվում է այլոց մշակութային պատմական ժառանգությունը»,- հայտարարել է Ն.Զոհրաբյանն ու շարունակել.

«Եթե մեր բոլորի հիշողությունը այդքան կարճ է, ես կրկին պիտի հիշեցնեմ, թե ինչ անմարդկային վայրագությամբ Նախիջևանի Ջուղա գավառում ոչնչացվեցին հայկական բազմադարյա խաչքարերը, որոնք համաշխարհային մշակութային ժառանգության մաս էին կազմում: Իսկ Վեհաժողովն անգամ չկարողացավ հասնել նրան, որ նախապես որոշված դիտորդական առաքելությունն ուղարկվի Ջուղա` աննախադեպ այդ վանդալիզմը տեսնելու և գնահատելու համար: Թե Վեհաժողովը, և թե Եվրոպական խորհրդարանը, բացի վանդալիզմի այդ փաստն արձանագրելուց, որևէ գործուն ու կոնկրետ քայլ չարեցին, որպեսզի երբևէ այլևս 21-րդ դարում նման վայրագություններ տեղի չունենան և քաղաքակիրթ մարդկության աչքի առաջ չոչնչացվի մի ողջ ժողովրդի մշակութային ժառանգությունը»:

Վեհաժողովում Հայաստանի պատվիրակը նշել է  նաև, որ ողջունելի է, երբ եվրոպացի պատգամավորը խոսում է պետության պատասխանատվության մասին, որը պարտավոր է պաշտպանել իր տարածքում գտնվող մշակութային ժառանգությունը: Բայց` «ի՞նչ ենք անում մենք բացի դեկլարատիվ հայտարարություններից, երբ ոտնահարվում են այլոց իրավունքները, այդ թվում մշակութային, կրոնական ոլորտներում» հետաքրքրվեց նա ամբիոնից.

«Երբ Թուրքիայի իշխանությունն իր վարչապետի անձնական կապրիզով է որոշում` թույլ տա՞լ Թուրքիայում ապրող հայերին խաչ կանգնեցնել իրենց իսկ եկեղեցու վրա, թե ոչ, թույլ տա՞լ թե ոչ հայերին իրենց պատմական հայրենիքում, իրենց իսկ եկեղեցիներում պատարագ անել, և համաեվրոպական կառույցները, այդ թվում և մերը լռում են, ես դժվարանում եմ հավատալ, որ մենք կկարողանանք պաշտպանել յուրաքանչյուրի անհատական որևէ իրավունք:

Ընդամենը վերջերս ԱՄՆ Կոնգրեսի արտաքին հարաբերությունների հանձնաժողովը ընդունեց որոշում, որով Թուրքիային կոչ է արվում վերջ դնել բոլոր տեսակի կրոնական խտրականություններին, և վերադարձնել քրիստոնեական եկեղեցիներն ու պաշտամունքի այլ վայրերը օրինական տերերին: Այս որոշմանն իր պատասխան ԱՄՆ-ում Թուրքիայի դեսպանն ընդամենը սպառնաց, որ, իր բնորոշմամբ` «ծայրահեղական հայերը դեռ կտեսնեն»: Եվ հիմա մենք այստեղ քննարկում ենք, որ պետությունը իր քաղաքացու իրավունքների, այդ թվում` մշակութային ու կրոնական կյանքին մասնակցելու իրավունքի երաշխավորը պիտի լինի: Ընդունեք, որ ԵԽ անդամ որոշ պետությունների դեպքում նման եզրակացությունը խիստ միամիտ է, եթե չասենք զավեշտալի»:

Ն.Զոհրաբյանը հավելել է  նաև, որ մշակույթների փոխազդեցությունը կարևոր է փոխըմբռնում և վստահություն հաստատելու համար, որն էլ խաղաղության երաշխիքն է: Բայց.

«Քանի դեռ մենք հետևողական չենք հասնելու նրան, որ պատժվեն մշակութային վանդալները, որ հստակ պատասխանատվություն կրեն ԵԽ անդամ այն երկրները, որոնք ոչ միայն խոչընդոտում են մարդու, ժողովրդի քաղաքական, մշակութային, կրոնական իրավունքի իրացմանն, այլ նաև անպատիժ կերպով ոչնչացնում են այլոց մշակութային, կրոնական ժառանգությունը, այս ամբիոնից հնչած ցանկացած խոսք լինելու է ընդամենը բարի ցանկությունների հռչակագիր»: