Ձեր վստահելի աղբյուրը

Երևանի Մեսրոպ Մաշտոցի անվան Մատենադարանի հին մասնաշենքի վերակառուցման աշխատանքները, որոնք սկսվել էին նախորդ տարվա սեպտեմբերի 25-ից, ամբողջությամբ կավարտվեն մայիսին: Սակայն մինչ այդ` ապրիլին, արդեն կավարտվեն դեպի Մատենադարան տանող ճանապարհային մասի աշխատանքները: Ներկա պահին հարդարման աշխատանքների փուլն է ընթանում: Գլխավոր ճարտարապետն ու նախագծողն է Արթուր Մեսչյանը:

Panorama.am-ի թղթակիցը գլխավոր ինժեներ Հունան Կոստանյանի ուղեկցությամբ շրջեց հին մասնաշենքում: Նա ասաց, որ իրենց հիմնական խնդիրն է պահպանելով հինը` ստանալ ճարտարապետական նոր լուծումներ: Շինարարական աշխատանքները կատարվում են բոլոր հինգ հարկերում, նաև նկուղային երկու հարկերում: Հին համակարգը ապամոնտաժվում է, տեղադրվում են նորագույն ինժեներատեխնիկական սարքավորումներ, շենքը կունենա հակահրդեհային համակարգ` ջրային և գազային, կաթսայատուն:

Panorama.am-ը զրուցեց նաև Մատենադարանի տնօրեն Հրաչյա Թամրազյանի հետ:

-Պարոն Թամրազյան, Մատենադարանի հին մասնաշենքի վերակառուցումից հետո ի՞նչ փոփոխությունների ականատես կլինենք:
-Վերակառուցման հիմնական նպատակը նոր ցուցադրական տարածքների ստեղծումն է։ Նախկին մեկ ցուցասրահի փոխարեն կունենանք 8-9-ը, ինչը նշանակում է, որ գրեթե 6-7 անգամ կավելանան ցուցադրական տարածքները: Հիմնական ցուցադրությունից բացի կցուցադրվեն օտարալեզու ձեռագրեր, հնատիպ գրքեր, արխիվային նյութեր։ Ներկայացվող նյութերն անընդհատ կփոփոխվեն: Հին շենքում կունենանք նաև լաբորատորիաներ, պահոցներ, քանի որ մեր ֆոնդերն օրեցօր ավելանում են:
Վերակառուցումից հետո շենքի միկրոկլիման ամբողջությամբ կհամապատասխանի ձեռագրերի պահպանման նորագույն ստանդարտներին: Ամռան շոգին ջերմաստիճանը ցուցասրահներում հասնում էր 30-35 աստիճանի: Մի կողմ թողնենք, թե մարդիկ ինչպես էին իրենց զգում այդ տոթին, անթույլատրելի է նման պայմաններում պահել ձեռագրերը: Այսքան ժամանակ ստիպված ենք եղել այդ պայմաններում ցուցադրել մեր գանձերը: Վերակառուցման ընթացքում ոչ մի նորմից չենք շեղվելու` միջազգային թանգարանների ստանդարտներին համապատասխան պետք է լինի ամեն ինչ: Հաճելի անակնկալներ են սպասվում մեզ բոլորիս:
Ասեմ, որ որոշվեց հիմնովին վերակառուցել հին կոթողային շենքը, որպեսզի կարողանանք հանրահռչակել ոչ միայն մեր հոգևոր գանձերը, այլ նաև համամարդկային այն արժեքները, որոնցով հարուստ է Մատենադարանը։ Մատենադարանը հարստագույն, բազմաղբյուր շտեմարան է և հին ցուցադրական տարածքները շատ փոքր էին նրա անբավ հարստությունները ցուցադրելու համար։ Մենք պիտի փորձենք Մատենադարանի ժառանգությունը ներկայացնել համաշխարհային մշակույթի, քաղաքակրթությունների երկխոսության համատեքստում։

-Ե՞րբ կարող ենք մուտք գործել վերակառուցված հին մասնաշենք ու ինչպե՞ս է նշանավորվելու բացումը:
-Մատենադարանի հին մասնաշենքը կբացվի Հայ գրատպության 500-ամյակին նվիրված ցուցադրությամբ: Դա կլինի մայիսին: Ցուցադրության ժամանակ հայ հնատիպ գրքերի հետ միասին կներկայացնենք նաև եվրոպական ու արևելյան երկրների հնատիպ գրքերի մեր հավաքածուները:

-Բացի ցուցադրությունից, այլ միջոցառումներ նախատեսվո՞ւմ են հոբելյանական այս տարվա ընթացքում:
-Իհարկե, կազմակերպվելու են միջազգային գիտաժողովներ՝ նվիրված այդ հոբելյանին։

-Այսօր քանի՞ ձեռագիր կա Մատենադարանում ու հիմնականում ի՞նչ ճանապարհով եք ձեռք բերում նորերը: Գնումների համար բյուջեից տրվող ֆինանսական միջոցները բավարա՞ր են:
-Մատենադարանի ձեռագրական ֆոնդում առկա է 18 հազար 400 ձեռագիր: Վերջին չորս տարվա ընթացքում 1600-ից ավելի ձեռագիր ենք ձեռք բերել, արխիվային ֆոնդերը հարստացել են տասնյակ հազարավոր նմուշներով, աներևակայելի ցուցանիշ է: Դա ինքնին արդեն մի առանձին Մատենադարանի հարստություն է։ Գնումների համար հատկացվող գումարները, բնականաբար, բավարար չեն։ Ֆոնդերը հարստացել են հիմնականում նվիրատվությունների շնորհիվ։ Ե՛վ Մատենադարանի կառուցապատման, և՛ ֆոնդերի հարստացման, և՛ տեխնիկական վերազինման հիմքում բարեգործությունն է։ Մատենադարանի վերակերտման աշխատանքներն ընթանում են Հայաստանի Հանրապետության նախագահի բարձր հովանու ներքո։

-Ավելացե՞լ է, արդյոք, զբոսաշրջիկների հոսքը։
2011-ին Մատենադարանի այցելուների թիվն ավելացել է մոտ տասը հազարով։ Սա շատ մեծ առաջընթաց է։

-Համամի՞տ եք հնչող այն կարծիքներին, որ գիրք-հասարակություն կապն այսօր թույլ է, մարդիկ չեն հետաքրքրվում գրքով, չեն հաճախում գրադարան, Մատենադարան: Եթե այո` ի՞նչն է պատճառը:
-Պատճառը` սոցիալական դժվարին պայմաններն են։ Մշակույթի բնագավառում ավելի նպատակաուղղված քաղաքականություն է պետք վարել, գրատպության հետ կապված պետք է վերանայել հարկային դաշտը: Կարծում եմ, հոբելյանական այս տարին կնպաստի, որ առկա հարցերից մի քանիսը գոնե լուծում ստանան: Չէ՞ որ գրքի քարոզչության տարի է լինելու:

-Հայաստանը կարո՞ղ է պատվով կրել «Երևանը` գրքի մայրաքաղաք» տիտողը:
-Վստահ եմ, որ կարող է։ Հոբելյանական միջոցառումները կնպաստեն գրքի քարոզչությանը, հոգևոր ոլորտի կայացմանը, մեր հոգևոր- մշակութային կյանքը որակական թռիչք կապրի:

-Համագործակցո՞ւմ եք արտասահմանյան թանգարանների, մշակութային կենտրոնների հետ ու ի՞նչ մակարդակով:
-Համագործակցում ենք ոչ միայն ցուցադրություններ փոխանակելով, այլ նաև գիտաժողովներ ենք կազմակերպում, գիտական գործուղումներ, գիտամեթոդական ուսուցման ծրագրեր ենք իրականացնում: Համագործակցությունն օրեցօր խորանում է: Այս տարի նախատեսվում է անցկացնել գիտական ֆորում` ԱՊՀ ու եվրոպական երկրների հետ: Մատենադարանն արդեն իսկ դարձել է միջազգային խոշորագույն կենտրոն այդ առումով:

-Ձեռագրերի թվայնացման գործընթացը ո՞ր փուլում է:
-Աշխատանքները շարունակվում են: Անընդհատ կարիք ենք ունենում տեխնիկական վերազինման: Ձեռք ենք բերել նորագույն սարքավորումներ: Այս տարվա մայիսից աշխատանքները կթևակոխեն նոր փուլ։ Արդեն երկու միլիոնից ավելի էջ է թվայնացվել: Թվայնացվելու են ոչ միայն հայերեն, այլ նաև օտարալեզու ձեռագրերը, հնատիպ գրքերը, արխիվային ողջ ֆոնդը՝ այսինքն Մատենադարանի ողջ ժառանգությունը: