Ձեր վստահելի աղբյուրը

ՀՀ կառավարության այսօրվա նիստում մերժվեց Ազգային Ժողովի պատգամավորներ Ստյոպա Սաֆարյանի, Արծվիկ Մինասյանի, Վահան Հովհաննիսյանի և Արմեն Մարտիրոսյանի` ԱԺ ընտրությունները 100 տոկոս համամասնական ընտրակարգով անցկացնելու օրենսդրական նախաձեռնությունը:

Ինչպես նշեց ՀՀ արդարադատության փոխնախարար Գրիգոր Մուրադյանը, ներկայացված նախագծերի փաթեթով առաջարկվող ՀՀ Ազգային ժողովի ընտրությունները 100 տոկոս համամասնական ընտրակարգով անցկացնելու համար գործնականում առկա են մի շարք հիմնախնդիրներ, որոնք անհրաժեշտ է հաշվի առնել նախքան օրենսդրական համապատասխան փոփոխություններ նախատեսելը: «Մասնավորապես, գտնում են, որ Ազգային ժողովի կազմավորման կարգը սահմանելու հարցում անհրաժեշտ է ոչ միայն համակողմանիորեն իրականացված վերլուծությունների արդյունքում գնահատել օրենսդրական փոփոխությունների նպատակահարմարությունն ու անհրաժեշտությունը, այլև հաշվի առնել օբյեկտիվորեն գոյություն ունեցող մի շարք հանգամանքներ:

Ըստ նրա` տարբեր երկրներում ընտրակարգի այս կամ այն ձևի առկայությունը պայմանավորված է բազմաթիվ հանգամանքներով: Դրանք տարբեր են միապետական և հանրապետական (այդ թվում` խորհրդարանական, նախագահական, կիսանախագահական) կառավարման ձև ունեցող պետություններում, դաշնային և ունիտար պետություններում, միապալատ և երկպալատ պառլամենտների պարագայում, սահմանադրական (կամ օրգանական) օրենքների առկայությամբ կամ բացակայությամբ և այլն:

Ըստ հիմնավորման` որևէ համակարգի միանշանակ ընտրությունն ինքնին կապ չունի ընտրական գործընթացի արդյունավետության հետ: Հայաստանի Հանրապետությունում, որպես կիսանախագահական կառավարման ձև ունեցող պետություն, համամասնականին զուգահեռ մեծամասնական ընտրակարգի առկայությունը հանդիսանում է այն երաշխիքը, որն ապահովում է կոնկրետ պատգամավորի կողմից բնակչության որոշակի հատվածի շահերը ներկայացնելու հնարավորությունը: Ակնհայտ է նաև, որ պառլամենտական մեծամասնություն կարող է ձևավորվել միայն համամասնական ընտրակարգով ընտրված պատգամավորներից, քանի որ վերջիններիս թիվը խորհրդարանում զգալիորեն գերակայում է մեծամասնական ընտրակարգով ընտրված պատգամավորների քանակից և, բացի դրանից, չի բացառվում նաև մեծամասնական ընտրակարգով ընտրվեն նաև համամասնական ընտրակարգով առաջադրված պատգամավորներ:

Մեծամասնական ընտրակարգի առկայությունն ինքնին որևէ կերպ չի կարող անդրադառնալ ընտրական գործընթացի, այդ թվում` ընտրվելու իրավունքի արդյունավետ իրականացման վրա: Ընդհակառակը` այս համակարգը հնարավորություն է տալիս ընտրողների այն զանգվածին, որոնք չեն ցանկանում իրենց ձայնը տալ որևէ կուսակցության կամ կուսակցական դաշինքի, որոշելու իրենց կողմից նախընտրած թեկնածուին` կուսակցություններից դուրս:

«Բացի այդ, մեծամասնական ընտրակարգի առկայությունը չի բացառում որևէ կուսակցությանը հարող կամ դրա անդամ հանդիսացող թեկնածուի ընտրությունը հենց մեծամասնական ընտրակարգով, հետևաբար, անցումը 100 տոկոս համամասնական ընտրակարգի ինքնին չի կարող համարվել առաջընթաց գործող ընտրակարգի համեմատ: Գտնում ենք, որ այս փուլում այդ անցումը ժամանակավրեպ է»,- ասաց Գ.Մուրադյանը: