Ձեր վստահելի աղբյուրը

Էլեկտրոնային հաղորդակցության ոլորտում 2007-2011 թվականների ընթացքում իրականացվել 289 մլրդ 4 մլն 159 հազար դրամի ներդրում: Ոլորտում առկա իրավիճակի, զարգացման միտումների, մտահոգությունների վերաբերյալ Panorama.am-ը զրուցել է Հանրային ծառայությունները կարգավորող հանձնաժողովի անդամ Սամվել Արաբաջյանի հետ: 

-Պարոն Արաբաջյան, ի՞նչ են ցույց տալիս ուսումնասիրությունները, ինտերնետ կապից օգտվողների թիվն ավելանո՞ւմ է:
-Այս տարվա հունվարի 1-ի դրությամբ Հայաստանում լանաշերտ ինտերնետ օգտագործողների թիվը 385 հազար է, խիստ նախնական տվյալներով 50 տոկոսը մարզերում, 50-ը` Երևանում: Օգտագործվող ինտերնետի ընդհանուր ծավալը մոտ 23 գիգաբիթ է: Համեմատության համար ասեմ, որ ծավալը մեկ տարի առաջ կազմում էր 10-11 գիգաբիթ, իսկ օգտագործողների թիվը մոտավորապես ավելացել է 130-150 հազարով: GPRS-ի օգտագործողների թիվը նվազել է, պայմանավորված հանգամանքով, որ հանձնաժողովը այդ քարտերի հաշվառման վերաբերյալ փաստաթղթեր ընդունեց, ըստ որի, եթե 3 և ավելի ամիս չօգտագործված քարտերը հաշվառման բազայից դուրս են գալիս: Թեև քարտը մեկ տարի կարող է ակտիվ լինել: Այդ պատճառով GPRS-ի օգտագործողների թվի` 100-150 հազարով անկում ունենք: Սովորաբար GPRS-ը որպես ինտերնետի օգտագործում չի էլ հաշվվում, դանդաղ ինտերնետ է, օգտվում են մարդիկ, ովքեր հաղորդագրություն են ստանում կամ ֆայլ ստանում: Պետքը շեշտը դնել լայնաշերտ ինտերնետի զարգացման վրա, քանի որ ողջ աշխարհում զարգացման ուղղությունը հենց դա է, 3G և 4G ցանցերի ներդրմամբ 2G համակարգի, այսպես ասած «կաթիլային» ինտերնետն արդեն իր ահնրաժեշտությունն է կորցնում: Այդ պատճառով ուրախացնող թիվը լայնաշերտ ինտերնետից օգտվողների թվի աճն է:

-Սա կայո՞ւն աճ է:
-Ես կարծում եմ, որ 2012-ին 100-150 հազարով աճը բավականին իրատեսական թիվ է, որովհետև վերլուծությունները ցույց են տալիս, նաև իմ կարծիքն է, որ ժամանակին մենք ունեինք ինտերնետի չբավարարված պահանջարկ, որը մի քանի պատճառներ ուներ` ցանցերի բացակայություն, բարձր գներ և այլն: Հիմա երկու ուղղություն կա` գների իջեցում և ընկերությունների ծառայությունների պոպուլիզացիա: Օրինակ, ընկերությունները ինտերնետի հետ միասին տրամադրում են նոթբուքեր, նեթբուքեր, իսկ սրանք լրացուցիչ գործողություններ են, որոնք բերում են ինտերնետի օգտագործման խթանմանը: Նաև պետական աջակցությամբ որոշ ծրագրեր եղան` «Համակարգիչ բոլորի համար» և այլն: Կարծում եմ, որ բավականին լավ նախադրյալներ կան, և մոտակա մի քանի տարում այս տենդենցը կպահպանվի:

Շատ ուրախալի փաստ է նաև, որ Dial-up-ի օգտագործողների թիվն է կտրուկ նվազում, մոտենում է գրեթե զրոյի մի քանի պատճառներով: Այն հուսալի և արագագործ ինտերնետ չէ և վտանգներ պարունակող է: Սա ևս խոսում է ինտերնետի զարգացվածության մասին, շատ երկրներում նման ծառայություն չկա: Դրանք իրենց տեղը զիջում են նոր ծառայություններին: Ի դեպ, մենք 5 կամ 6-րդ երկիրն ենք աշխարհում, որը կիրառեց LD տեխնոլոգիան Երևանում: Այնպես որ հետաքրքիր զարգացումներ կան, ինտերնետը դարձել է մեր առօրյայի անբաժանելի մաս, և պահանջարկի բավարարման համար մրցակցության արդյունքում նոր առաջարկներ են ծնվում, որը ինտերնետը բնակչության համար առավել մատչելի է դարձնում:

-Կարծիք կա, որ առաջիկայում դաշտում նոր ընկերություններ չեն հայտնվի, եղածների մի մասն էլ կմիավորվեն: Դուք ի՞նչ կասեք:
-Կապի ոլորտում շատ ընդունված է, որ փոքր ընկերությունները միավորվում են կամ գնվում են ավելի խոշորների կողմից, ու դրա հաշվին հնարավոր է լինում, ըստ էության, մեծացնել բիզնեսը, որպես հետևանք նվազեցնել ծախսերը: Ինտեգրացումը կամ միավորումը խոշորների հետ լինում են միայն ի օգուտ Հայաստանի Հանրապետության, քանի որ նաև մասշտաբի ու մեծության էֆեկտը կա: Չպետք է մոռանալ, որ դա նաև ներդրում է, հետագայում ավելի խոշոր ներդրումների երաշխիք: Նաև կառավարման կուլտուրա է: Այս ոլորտը զարգանում է շատ արագ տեմպերով: Դրսի փորձը պետք է կարողանալ ներդնել նաև Հայաստանում: Մենք պետք է կարողանանք մասնագետների վերապատրաստման առումով էլ լինենք պուլսի վրա: Այդ առումով էլ շատ կարևոր է նման խոշոր ընկերությունների մուտքը:

-Հայաստանյան ՏՏ ոլորտը հետ չի՞ մնում արագ տեմպերով զարգացումից:
-Ես կարծում եմ, բավականին լավ վիճակում ենք: Հնարավորություն եմ ունեցել համեմատելու մեր կապի ոլորտը եվրոպական շատ երկրների հետ, ես ասել եմ, որ եվրոպական շատ-շատ երկրների կապի համեմատ, թույլ տվեք անհամեստություն անել, Հայաստանի կապի  որակը իրոք շատ-շատ բարձր է: Մի փաստ, եվրոպական ոչ բոլոր երկրները կարող են հպարտանալ, որ ունեն 3G ցանց: Կարծում եմ, որ դա մեր վերջին տարիների կարևոր ձեռքբերումներից էր:

-Ինտերնետ կապից օգտվողները հաճախ դժգոհում են ընկերությունների վատ սպասարկումից:
-Ես ինչ-որ տեղ «ուրախ» եմ, որ դժգոհություններ կան, դա նշանակում է, որ մեր պահանջարկն է անընդհատ աճում: Եթե հիշենք, ինչ ունեինք 5 տարի առաջ այս ոլորտում ծառայության ու սպասարկման որակի առումով, ի՞նչ ունեինք` սև շուկա փողոցում, 100 դոլար արժեր մի էլէմենտար քարտը, անհասկանելի սակագներ: Երբ այսօր դժգոհում ենք, դա առաջին հերթին նշանակում է, որ ոլորտը զարգացել է, մեր պահանջներն են անընդհատ ավելանում: Այսօր նախկին 1-2-ի փոխարեն 20 մեգաբիթ ինտերնետի մասին ենք խոսում: Իսկ նման պահանջները ստիպում են ընկերություններին լինել ավելի զգոն, մրցունակ, չթուլանալ: Մյուս կողմից էլ խորհուրդ եմ տալիս, որ օպերատորի հետ պայմանագիր կնքելուց առաջ բաժանորդները ուսումնասիրեն դրանց ծառայությունների որակն ու չափանիշները: Հիշեցնեմ, որ հանձնաժողովը որոշմամբ ստիպեց ընկերություններին հստակեցնել նաև ինտերնետի նվազագույն արագությունը, մեր այդ քայլին հետևեցին նաև այլ երկրներ: Ըստ այդմ, պետք է բաժանորդը ճիշտ կողմնորոշվի, քանի որ զանազան առաջարկություններ կան, յուրաքանչյուր փաթեթ ուղղված է կոնկրետ սպառողների խմբի, որի տակ որոշակի հաշվարկներ ու տրամաբանություն կա, ամեն օգտագործող պետք է գտնի իր համար նախատեսվածը: Փառք աստծու, առաջարկները քիչ չեն: Իսկ ընդհանուր առմամբ մատակարարման հուսալիությունը 97-98 տոկոսից բարձր է, անջատումները և դրանց տևողությունը շատ քիչ է:

-Դուք ի՞նչ մտահոգություններ ունեք այս շուկայի վերաբերյալ:
-Որպես կարգավորող մենք շատ լուրջ ու խրթին մրցակցային իրավիճակ ունենք շուկայում: Իմ մտավախություն է, որ հանկարծ առկա մրցակցության արդյունքում մենք չունենանք դեմպինգային գներ, որը իր հերթին կարող է բերել ընկերությունների հասույթների նվազմանը: Ցածր սակագինը առաջին հայացքից լավ է բաժանորդի համար, սակայն երկարաժամկետ քաղաքականության առումով կարող է ուղղակի բերել ներդրումների նվազեցմանը, իսկ որոշ ժամանակ հետո էլ լինի նոր ցանցեր ու առաջատար տեխնոլոգիաներ բերելու հնարավորություն չի լինի: Հիմնական մտավախություններից մեկը սա է. ընկերությունների շահութաբերությունը լինի խելամիտ, այսինքն չլինի այնքան քիչ, որը այդ ընկերությունների բաժնետերերին չխթանի ներդրումներ կատարել, և իհարկե, չլինի այնքան մեծ, որ խնդիրներ կստեղծի օգտվողների համար: Դեռևս միտումներ չեմ նկատել, բայց մտավախություն ունեմ:

Նախորդող հրապարակումներ`
Ինտերնետ հասանելիության մակարդակով Հայաստանն առաջինն է ԱՊՀ-ում. InternetWorldStats

Փոխնախարար. Ինտերնետն այնքան շատ է Հայաստանում, որ առնող չկա