Ձեր վստահելի աղբյուրը

100 տոկոսանոց համամասնական ընտրակարգին անցնելու վերաբերյալ օրերս ԱԺ-ում կայացած լսումների, ինչպես նաև Հրազդանում տեղի ունեցած քաղաքապետի ընտրությունների վերաբերյալ Panorama.am-ը զրուցեց ԱԺ ՀՀԿ խմբակցության անդամ Գագիկ Մինասյանի հետ:

 - 100 տոկոս անոց համամասնական ընտրակարգին անցնելու վերաբերյալ օրերս ԱԺ-ում տեղի ունեցան լսումներ: Իչպե՞ս ընթացան:

Լսումները բավականին հետաքրքիր էին և բուռն: Երբեմն թեմայից անհարկի հեռացումներ կային, որը կարծում եմ միայն նվազեցնում էր քննարկման արժանիքները, սակայն պետք է նշեմ, որ բավականին բաց քննարկում տեի ունեցավ: Երկու տեսակետների կրողները ներկայացրին իրենց տեսակետները: Մասնավորապես, ես ելույթ ունեցա և ներկայացրի իմ տեսակետը, որը հանգում է հետևյալին` Հանրապետականը միշտ կողմ է եղել համամասնական տեղերի ավելացմանը` ի հաշիվ մեծամասնական տեղերի, և մեծապես այդ պատճառով է, որ այսօր ունենք 90 համամասնական և 41 մեծամասնական տեղ խորհրդարանում: Սակայն մեծամասնական տեղերի շարունակական նվազեցման արդյունքում այսօր հանգել ենք մի իրավիճակի, երբ ամենաքիչ ընտրողներ ունեցող վարչատարածքային միավորը` Վայոց Ձորի մարզը այսօր ունի ընդամենը մեկ մեծամասնական պատգամավոր: Եթե մենք փորձենք էլի փոքրացնել մեծամասնականի տեղերի քանակը, ապա մենք կունենանք վարչատարածքային միավոր, որը ԱԺ-ում ներկայացված չի լինի իր պատգամավորով, այսինքն կխաթարվի խորհրդարանի ձևավորման ներկայացուցչական սկզբունքը:

Լսումների ժամանակ, որպես տարբերակ, առաջարկվում էր յուրաքանչյուր մարզի և Երևանի ընտրողներին տալ մեկական մեծամասնական պատգամավոր ընտրելու իրավունք: Այդպիսով խորհրդարանում ունենանլ 11 մեծամասնական և 120 համամասնական տեղ: Ելույթում ես ասեցի, որ այս առաջարկը խնդրահարույց է Սահմանադրությոան տեսակետից, որովհետև այդ պարագայում Վայոց Ձորի մարզի ընտրողի ձայնը 5 անգամ ավելի մեծ կշիռ կունենա, քան Արարատի, Արմավիրի կամ Կոտայքի ընտրողի և 15 անգամ ավելի քան Երևանի ընտրողի ձայնը, քանի որ այդ 3 մարզերի ընտրողների քանակները 5 իսկ Երևանի ընտրողների քանակը 15 անգամ գերազանցում է Վայոց Ձորի մարզի ընտրողների քանակը, ինչն անթույլատրելի է:
Առաջարկվում էր նաև ամբողջությամբ վերացնել մեծամասնական ընտրակարգը: Բացի այն, որ այս առաջարկը ևս խնդրահարույց է Սահմանադրության առումով, քանի որ խաթարում է անհատ քաղաքացու պատգամավոր դառնալու հնարավորությունը, իմ կարծիքով կլինի կոպիտ սխալ մեկ այլ առումով ևս: Մենք այդպիսով կզրկենք մեր ընտրողին իր տարածքը խորհրդարանում ներակայացված տեսնելու իրավունքից: Իսկ այսօր նա ունի այդ իրավունքը:

Մեծամասնական ընտրահամակարգի վերացման կամ կրճատման առաջարկությունների հեղինակների հիմնավորումները հանգում էին նրան, որ մեծամասնական համակարգով ընտրությունները անցնոմ են մեծ խախտումներով, և այդ համակարգով ընտրված պատգամավորները քիչ են մասնակցում բուն խորհրդարանական գործընթացներին, քիչ ելույթներ են ունենում և այլն: Ես իմ ելույթում ասացի, հաճախ համամասնական ընտրակարգով ընտրված պատգամավորները ևս չեն փայլում իրենց ակտիվությամբ: Մասնավորապես, մենք խորհրդարանում ունենք բացարձակապես համամասնական ընտրակարգով ձևավորված 16 անդամ ունեցող ընդիմադիր խմբակցություն, որի հինգ անդամները` այդ խմբակցության պատգամավորների 30 տոկոսը, երբեք ելույթ չեն ունեցել լիագումար նիստերի ժամանակ, սակայն դա չի կարող հիմք հանդիսանալ համամասնական ընտրակարգի վերացման առաջարկության համար: Դա պետք է հիմք հանդիսանա, որպեսզի կուսակցությունները թե համամասնական թե մեծամասնական առաջադրումների ժամանակ լրջորեն հաշվի առնեն այս հանգամանքը: Ինչ վերաբերում է ընտրախախտումներին, ապա պետք է վերացնել դրանք, այլ ոչ թե դրանց պատճառով վերացնել ընտրահամակարգը: Իսկ, որ թե իշխանության, թե ընդիմության, թե ընդհանրապես հանրության մոտ առկա է նորմալ ընտրություններ անցկացնելու կամքը ցույց տվեցին Հրազդանի քաղաքապետի ընտրությունները (ի դեպ անցկացված մեծամասնական ընտրակարգով):

Ամփոփելով ուզում եմ նշել, որ երկու ընտրահամակարգերի մեջ եղած ներուժը դեռ շատ հեռու է սպառված լինելուց և մեր նպատակը կամ ճանապարհը պետք է լինի ոչ թե մի ընտրահամակարգի վերացումը նրա մոտ առկա թերությունների պատճառով, այլ այդ թերությունների վերացումը:

- Իսկ լսումների ժամանակ կայի՞ն լուրջ ուսումնասիրություններ, որոնց հիման վրա կողմերը պնդում էին, որ անհրաժեշտ է փոփոխություններ կատարել:

Իհարկե, այդ ուսումնասիրությունների արդյունքը հանգում էր այն պարզ ճշմարտությանը, որ մեկ կամ մյուս ընտրակարգով ընտրությունները չեն կարող երաշխավորել ընտրությունների ազնիվ կամ անազնիվ լինելը: Դա ընտրական համակարգից բխող իրողություն չէ: Դա ողջ քաղաքական համակարգի և քաղաքական կամքի խնդիր է: Մենք բոլորս պետք է ներդնենք բոլոր ջանքերը, որպեսզի մայիսին տեղի ունենալիք ընտրությունները անցնեն շատ ավելի բարձր մակարդակով, քան մեր մյուս բոլոր նախորդ ընտրություններն են եղել:

- Անդրադառնանք օրերս Հրազդանում տեղի ունեցած քաղաքապետի ընտրություններին, ինչպե՞ս կգնահատեք այն:

Բոլոր նախորդ ընտրությունների ժամանակ` թե´ խորհրդարանական համամասնական, թե´ մեծամասնական, թե´ այդպիսի մեծ նշանակություն ունեցող ՏԻՄ ընտրությունների ժամանակ ընդդիմադիրները ասում էին, որ խախտումները չափազանց մեծ ծավալ են կազմել, եղել են լցոնումներ, ուրիշների փոխարեն զանգվածային քվեարկություններ և այլն: Իսկ հիմա նրանք նշում են, որ այդպիսի դեպքեր չեն արձանագրվել: Նման տեսակետ է արտահայտել նաև ԱՄՆ դեսպանը, որը Հրազդանոմ հետևել է ընտրական գործընթացին, շփվել ընտրողների ու կողմերի ներկայացուցիչների հետ: Ընտրությոնների որակի մասին է խոսում նաև այն փաստը, որ ընտրախախտումների վերաբերյալ բողոքներ չեն ներկայացվել: Սա մի կողմից մեծ ձեռքբերում է հենց այդ համայնքի ընտրությունների համար, մյուս կողմից շատ լավ գրավական է առ այն, որ մեր առաջիակ ԱԺ ընտրությունները կանցնեն բարձր մակարդակով` օրենքի տառին և ոգուն համապատասխան:

Ուղղակի կցանկանայի, որ ընտրությունների այդ որակը համարժեք գնահատականի արժանանար քաղաքական դաշտի ներկայացուցիչների կողմից: Մենք պետք է ձևավորենք մի իրավիճակ, երբ անկախ մեր քաղաքական նախասիրություններից գնահատենք դիմացինի կեցվածքը, և եթե դա իսկապես մեկ քայլ առաջ է այն ամենից, ինչը մենք ակնկալում էինք մեր ընդիմախոսից, պետք է դա գնահատենք, որովհետև միայն այդ ճանապարհով կարող ենք ձևավորել այն քաղաքական մթնոլորտը, այն քաղաքական մշակույթը, որին բոլորս ենք ձգտում: Դիմացինի դրական քայլին պետք է անպայման արձագանքել:

- Ինչ եք կարծում, կարելի՞ է Հրազդանի ընտրություններով Հայաստանի քաղաքական մշակույթում էական քայլ արձանագրել:

Ես կարծում եմ` այո´: Դրա մասին է խոսում նաև այն հանգամանքը, որ ՀԱԿ-ը չի բողոքարկել այդ պրոցեսի արդյունքները: Իսկապես, առաջիկա խորհրդարանական ընտրությունները որակական առումով մեկ քայլ առաջ կլինեն մեր նախորդ ընտրություններից: Սա մեր բոլորի հաղթանակն է` և´ իշխանության, և´ ընդդիմության` իր բոլոր ներկայացուցիչներով, ու հատկապես մեր ամբողջ ժողովրդի հաղթանակն է, որովհետև մենք այսպես կարող ենք քայլ առ քայլ մոտենալ այն քաղաքական մշակույթին, որին մեր ժողովուրդն արժանի է: