Ձեր վստահելի աղբյուրը

ԱՄՆ Ռազմավարական ու միջազգային հետազոտությունների կենտրոնի կայքում հրապարակած իր հոդվածում՝ ամերիկացի վերլուծաբան, Ղարաբաղյան հակամարտության հարցով փորձագետ Մարկ Դիթսենը գրել է, թե շփման գծում գտնվող դիպուկահարները վտանգի տակ են դնում Լեռնային Ղարաբաղի փոխզիջումային տարբերակով հակամարտության կարգավորումը. «Դժբախտաբար, հակամարտության ռազմական բնույթը զարգանում է դիպուկահարների կողմից հրադադարի ռեժիմի խախտման պատճառով, ինչն էլ խոչընդոտում է փոխադարձ վստահության և փոխզիջումային լուծման տարբերակին: Շփման գիծն արդեն իսկ վերածվել է մահվան գծի և եթե իրավիճակը չփոխվի, ապա կկորչի Ղարաբաղյան հակամարտության խաղաղ կարգավորման վերջին հույսերը»:

ԱԺ ՀՀԿ խմբակցության քարտուղար Գագիկ Մելիքյանը նշեց, որ հայկական կողմը ոչ միայն իր համաձայնությունն է տվել շփման գծից դիպուկահարներին դուրս բերելու համար, այլ նաև կողմ է այնտեղ գրանցվող միջադեպերի միջազգային հետաքննության անցկացմանը:

«Այս խնդիրը բազմիցս բարձրացվել է միջնորդ երկրների կողմից, սակայն ադրբեջանական կողմը շարունակում է մերժել այդ առաջարկը: Ադրբեջանը միայն մեկ ցանկություն ունի՝ Ղարաբաղը տեսնել իր կազմում, ինչն ուղղակի անհնարին է: Ադրբեջանը մեկընդմիշտ պետք է հասկանա, որ Արցախը երբեք այդ երկրի ենթակայության տակ չի կարող լինել: ԼՂՀ-ն անկախ, ժողովրդավարական պետություն է: Անկախ այն հանգամանքից, թե Ադրբեջանը երբևէ կահամակերպվի դրա հետ, թե չէ, որևէ նշանակություն չունի: Պաշտոնական Բաքուն մշտապես այնպիսի քայլերի է դիմում, ինչը համահունչ չէ ոչ միայն հայկական կողմերի, այլ նաև միջագային հանրության կողմից: Ադրբեջանական կողմն անընդհատ խոսում է տարածքային ամբողջականության սկզբունքի մասին և դա այն պարագայում, երբ այդ սկզբունքը գործում է միայն երկու տարբեր պետությունների հարաբերությունների պայմաններում: Հարց է առաջանում. արդյո՞ք Ադրբեջանը կարող է ցույց տալ միջազգային իրավունքի մեկ նորմ, որով արգելվում է Արցախի ժողովրդին ինքնորոշվել:

Քանի դեռ ադրբեջանական կողմը կառուցողական մոտեցումներ չի ցուցաբերում, հրաժարվում է կատարել իր իսկ կողմից ստանձնած միջազգային պարտավորությունները, հակամարտության լուծումը մնում է մշուշոտ»:

Թեմայի շուրջ, Աֆղանստանի պատերազմի վետերանների միության նախագահ Արմեն Մխիթարյանը նշեց. «Շփման գծում դիպուկահարների առկայությունը լուրջ սրացումների է հանգեցնում: Դիրքերում գրանցվող դեպքերի 80-90%-ը կապված է դիպուկահարների գործողությունների հետ: Համապատասխան միջազգային կառույցնեը պետք է ամեն ինչ անեն, որպեսզի Ադրբեջանն իր դիպուկահարների դուրս բերի առաջնային գծից: Դիպուկահարների գործողությունները կարող են իրավիճակը դուրս բերել վերահսկողությունից, ինչը հղի է նույնիսկ պատերազմական գործողությունների վերսկսմամբ:

Սահմանին 18-19 տարեկան երիտասարդներ են և ցանկացած երիտասարդի մահ մեզ համար մեծ կորուստ է: Եվ եթե Ադրբեջանը չի մտածում իր զինծառայողների մասին, ապա մեր համար, զինծառայողի մահն ամեն ինչից վեր է ու շատ թանկ»:

Թեմայի շուրջ ռազմական փորձագետ Արծրուն Հովհաննիսյանը նշեց. «Հետաքրքիր է, երբ արտասահմանյան փորձագետները խոսում են շփման գծից դիպուկահարների դուրս բերման մասին: Այո՛, սահմանին հրադադարի ռեժիմը խախտելու հարցում դիպուկահարները երևի ամենամեծ նշանակությունն ունեն: Այդ մտահոգությունը մենք էլ ենք կիսում և բազմիցս այդ մասին հայտարարվել է: Այո՛, միջազգային կառույցների կողմից եղել են հստակ առաջարկներ՝ սահմանից հեռացնել դիպուկահարներին, սակայն հայտնի է նաև կողմերի դիրքորոշումն այդ հարցում: Նման վերլուծություններ կատարելիս շատ կարևոր է հասցեականությունն ու անունները կոնկրետությամբ: Եթե իրերն իրենց անուններով կոչվեն, և այդ առաջարկող կառույցները հստակ նշեն, թե ով է շահագրգռված դիպուկահարներին հեռացնելով, իսկ ով՝ ոչ, շատ ավելի լավ կլիներ: Այդ միջազգային կառույցները և անձինք ոչ թե նախապատվությունը մեկին կամ մյուսին տալու, հավասարության նշաններ դնելու, այլ զուտ իրենց ջանքերը հարգելու համար նշեն այն մեղավորին ով շահագրգռված չէ այդ կայունությամբ, ով տապալում է իրենց այդ ջանքերը, որով փաստորեն չի հարգում իրենց շատ ավելի արդարացի ու ճշմարիտ կլիներ: Չէ որ հարցը միայն սկսվում է դիպուկահարներով, սակայն իրականում դա վերաբերվում է խաղաղ կարգավորման ողջ գործընթացին: Պարոն Դիթսենը լավ կլիներ նշեր, թե որ կողմը ինչ է հետապնդում այս գործընթացում, որ բոլոր միջադեպերի քննության և մեղավորներին հասցեական նշման համար եղան ջանքեր, որոնք տապալվեցին: Իսկ նման առաջարկները ունեին մեկ նպատակ նպաստել խաղաղ կարգավորմանը»:

Ռազմական փորձագետ Սամվել Պետրոսյանը հարցի հետ կապված նշեց. «Ադրբեջանը փորձում է «լարվածության օջախը» մշտապես պահել, ինչի արդյունքում լարվածությունը ժամանակ առ ժամանակ բավականին սրվում է: Դրանք առավելապես սադրիչ բնույթ են կրում, դա է ադրբեջանական բանակի գործելաոճը: Նրանք անընդհատ ինչ-որ բան են ցանկանում հրահրել, սակայն ոչ բոլոր դեպքերում է երևում, թե դա հատկապես ինչ նպատակով է արվում: Մի բան ակնհայտ է. Ադրբեջանը փորձում է ինչ-որ հերոսի կերպար ստեղծել, ոգևորել իր զինվորներին, սակայն, ակնհայտորեն դա անում է անհաջող ձևով»: