««Օղակ» գործողությունից հետո սկսվեց պատերազմական փուլը»…«Ինչո՞ւ ենք լռել 20 տարի»
««Օղակ» գործողությունը, փաստացի, Սովետական Ադրբեջանի կողմից Արցախի ու Հայաստանի խաղաղ բնակչության դեմ իրականացված վերջին հանցագործությունն էր, որից հետո սկսվեց պատերազմական փուլը: «Օղակ» օպերացիան սկսվել է 1991 թվականի ապրիլի 30-ին ու շարունակվել մինչև օգոստոսի 20-ը: Այդ օպերացիայի ժամանակ մենք ունեցել ենք հայ ժողովրդի ինքնապաշտպանության փայլուն օրինակներ»,- «Սովորական Ցեղասպանություն» նախագծի շրջանակում նկարահանված «Օղակ» գործողություն. ապրիլ-օգոստոս 1991» ֆիլմի առաջին` «Արցախ» կոչվող մասի շնորհանդեսի ժամանակ ասաց ֆիլմի հեղինակ և ստեղծագործական խմբի ղեկավար Մարինա Գրիգորյանը: Նշենք, որ նախագիծն իրականացում է ՀՀ նախագահի աշխատակազմի «Հանրային կապերի և տեղեկատվության կենտրոնի» կողմից:
«Օղակ» գործողության ընթացքում Արցախի 27 հայկական գյուղերի բնակչությունը տեղահանվել է , այդ բնակավայրերի մի մասը մինչ օրս բռնազավթված է Ադրբեջանի կողմից։ Բոլոր գյուղերում ադրբեջանցիների կողմից թալան է իրականացվել, մի քանիսը այրել ու հողին են հավասարեցրել, տները, գույքն ու ունեցվածքը յուրացվել են ։ Ադրբեջանցիները պանել են մոտ 100 մարդ, տեղահանել՝ գրեթե 10.000, ավելի քան 600 գերեվարվածներ բռնության ու խոշտանգումների են ենթարկվել, իսկ նրանց մի մասի ճակատագիրն առ այսօր անհայտ է:
Մ. Գրիգորյանն ասաց, որ ֆիլմում տեղ են գտել եզակի տեսակադրեր, որոնք մինչ այժմ որևէ տեղ չեն ցուցադրվել:
«Ընդհանրապես, «Օղակ» գործողության ընթացքում տեղի ունեցած իրադարձություններն իրենց արտացոլանքն են գտել միջազգային մի շարք կազմակերպությունների փաստաթղթերում, շատ են նաև արտասահմանցի ականատեսների վկայությունները: Այս ամենը հանդիսացել է ֆիլմի հիմքը»,- ասաց նա:
Ֆիլմի շնորհանդեսին ներկա էին այդ գործողությունների ականատեսներ գետաշենցի Էլմիրա Հակոբյանը, բժիշկ Գևորգ Գրիգորյանը, ովքեր ներկաներին պատմեցին իրենց հիշողություններից, տպավորություններից: Ներկա էր նաև Գետաշենի ինքնապաշտպանության հերոս, Հայաստանի ազգային հերոս Թաթուլ Կրպեյանի կինը` Իրինա Բարսեղյան-Կրպեյանը, ով ներկայացրեց, թե ինչպես է իր ամուսինը մեկնել Արցախ, ստեղծել իր խումբը, ու զոհվել հենց «Օղակ» օպերացիայի ժամանակ:
Նախագծի համահեղինակ Լարիսա Ալավերդյանն ասաց, որ Հայաստանում հասարակության մեծ մասը հայ ժողովրդի վերջին տարիների պատմությանը անհաղորդ է մնացել:
«Դա ամենամեծ վտանգավոր ազդակն է մեր ապագայի համար: Հայտնի է, որ այն ազգը, որ չի կարողանում արժանավոր ձևով գնահատել իր անցյալը, առօրյան, վտանգված է լինում ապագայում: Սա վտանգավոր թեզ է»,- ասաց նա: Լ. Ալավերդյանի խոսքով, մինչև այժմ էլ ադրբեջանցի գործիչները բացեիբաց հայտարարում են Հարավային Կովկասը ուղղակի հայաթափելու իրենց մտադրությունների մասին:
«Տեղեկատվական այս անզուսպ պատերազմի ժամանակ գոնե մենք մեր խոսքը պետք է գտնենք ու ասենք: Այդ նպատակին կարող են ծառայել հենց նմանատիպ ֆիլմերը»,- նշեց նա ու հարցադրում արեց` «Ինչո՞ւ ենք լռել 20 տարի»:
Իր իսկ հարցին հետևեց պատասխանը. «Ցավոք սրտի, նախկինում քաղաքական ուժերը ոչ միայն չեն անդրադարձել, նույնիսկ, կարծես, խոչընդոտում էին այս հարցերի բարձրաձայնմանը: Պետք է օգտվենք այս պահից, հնարավարությունից ու բարձրաձայնենք` աշխարհին ներկայացնելով ճշմարտությունը»:
«Հանրային կապերի և տեղեկատվության կենտրոնի» տնօրեն Արա Սաղաթելյանն ասաց, որ վերջին մի քանի տարվա ընթացքում կարողացել են ստեղծել վավերագրական ֆիլմերի մի ամբողջ շարք, որը ներկայացնում է ղարաբաղյան հակամարտության հետ և դրան զուգահեռ ընթացող ու ընթացած գործընթացների հետ կապված փաստագրական նյութեր:
«Այս ֆիլմերը համարում եմ շատ կարևոր կրթական տեսանկյունից, դրանք նաև հիմք են ստեղծում ինչպես մեր` այլ երկրներում դիվանագիտական ներկայացուցչությունների պատճաշ աշխատանքի համար հայության դիրքորոշումը քարոզելիս ու ներկայացնելիս, այնպես էլ հասարակական կառույցների` այլ երկրներում ու անտեղյալ շրջանակներում մեր դիրքորոշումներն ու ճշմարտությունը ներկայացնելու ընթացքում: Մենք կշարունակենք աշխատանքները այս ֆիլմերի թարգամանություններ, տարածման ուղղությամբ»,- ասաց Ա. Սաղաթելյանը:
Նշենք, որ «Օղակ» գործողություն, ապրիլ-օգոստոս 1991» ֆիլմը չորրորդ փաստավավերագրական ֆիլմն է «Սովորական ցեղասպանություն» շարքից։ Նախագիծն իրականացնում է ՀՀ Նախագահի աշխատակազմի Հանրային կապերի և տեղեկատվության կենտրոնը։ Դրա շրջանակում պատրաստվել են «Բաքու, հունվար 1990», «Սումգայիթ, փետրվար 1988» և «Մարաղա, 10 ապրիլի 1992» ֆիլմերը։ Բոլոր ֆիլմերը թարգմանվել են մի քանի լեզուներով, տարածվել են խտասկավառակների միջոցով, դրանք կան նաև համացանցում։ Նախագծի հաջորդ ֆիլմը «Օղակ» գործողության երկրորդ մասն է, որը կներկայացնի 1991թ. գարնան և ամռան ընթացքում Հայաստանի ԽՍՀ սահմանամերձ շրջաններում տեղի ունեցած իրադարձությունները։
«Օղակ» գործողություն, ապրիլ-օգոստոս 1991» ֆիլմի պրեմիերան կկայանա մարտի 29-ին ժամը 00։10-ին Հայաստանի Հանրային հեռուստատեսության եթերում։
Լրահոս
Տեսանյութեր
Թովմասյանը՝ Նանուշյանին. Նշել եք՝ ծրագրի իրականացումը պայմանավորված է օրենքով, բայց օրենքը չկա